Mijn nieuws Podcasts Digitale krant
Terug naar de krant
Formatieblog

Tweede Kamer debatteert woensdag over volgende stap in formatie

De formatie van een coalitie met VVD, CDA, D66 en GroenLinks is mislukt. Hoe nu verder? NRC volgt al het nieuws rond de formatie in dit Formatieblog.

  • Pim van den Dool

GroenLinks organiseert bijeenkomst over formatie

GroenLinks-leider Jesse Klaver houdt woensdag, twee dagen na het vastlopen van de formatiebesprekingen, een zogenaamde 'meet-up' voor leden van GroenLinks en andere geïnteresseerden. Klaver belooft op de bijeenkomst in popzaal Paard van Troje in Den Haag zoveel mogelijk vragen te beantwoorden over de vastgelopen onderhandelingen van zijn partij met VVD, CDA en D66. De meet-up begint om 19.30 uur.

Klaver baarde in de verkiezingscampagne opzien met de massaal bezochte bijeenkomsten van zijn partij. Op 9 maart, op de laatste meet-up voor de verkiezingen in de Afas Live (voormalige Heineken Music Hall), kwamen zo'n vijfduizend potentiële kiezers af.

Rutte: ingewikkeld weer met GroenLinks te praten

Is de formatiepoging van VVD, CDA, D66 en GroenLinks definitief mislukt of toch niet? Die vraag blijft hangen in politiek Den Haag in de aanloop naar het Kamerdebat van woensdag over hoe het verder moet met de formatie. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers, wiens partij als mogelijke nieuwe onderhandelingspartner van het 'motorblok' (VVD, CDA, D66) wordt genoemd, blijft herhalen dat hij in het debat wil horen dat de drie partijen definitief niet meer met elkaar om tafel zullen gaan.

Foto ANP / Koen van Weel

VVD-leider Mark Rutte zei dinsdagmiddag in de Tweede Kamer dat hij het onwaarschijnlijk acht dat zijn partij opnieuw met GroenLinks om de tafel gaat. "Het lijkt me heel ingewikkeld om dit weer te laten herleven", sprak Rutte. Woorden van soortgelijke strekking koos CDA-leider Sybrand Buma. "Er is er in wezen één afgevallen. Er is niet over een nacht ijs gegaan voordat men heeft gezegd: dit gaat echt niet werken."

D66-leider Alexander Pechtold, wiens eerste voorkeur een coalitie met GroenLinks was en is, leek de deur meer op een kier te houden. "We zijn op een politiek volwassen manier uit elkaar gegaan. Dat is heel belangrijk omdat je elkaar, alle vier of een deel ervan, weer tegenkomt", zei Pechtold. De D66-leider zei niets te zien in een minderheidskabinet.

In het eindverslag van informateur Edith Schippers wordt niets concreet vermeld over of de breuk tussen de vier partijen definitief is. Op haar persconferentie maandag zei ze dat ze "geen glazen bol" heeft en daar niet op vooruit kan lopen.

Schippers adviseert Kamer nieuwe verkenningsronde

Foto ANP / Bart Maat

Informateur Edith Schippers adviseert de Kamer om een nieuwe informateur te benoemen die in verkennende gesprekken moet gaan kijken welke mogelijkheden voor het vormen van een coalitie er nu zijn. Ze schrijft in haar eindverslag van de formatiepoging tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks dat ze haar rol als informateur nu als beëindigd beschouwd. Schippers zal haar verslag woensdag toelichten in een debat in de Tweede Kamer. Mogelijk wordt ze door de Kamer gevraagd om opnieuw als informateur op te treden.

Schippers beschrijft in haar verslag in meer details dan op haar persconferentie van maandag waarom de gesprekken tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks zijn stukgelopen. Volgens de informateur zijn alle belangrijke onderwerpen een of meerdere keren aan bod gekomen tijdens de achttien dagen van onderhandelingen. Op een aantal onderwerpen waren de partijen het "voorlopig of voorwaardelijk" eens, zegt Schippers, maar compromissen zijn pas definitief als er een totaalakkoord is, benadrukt ze nogmaals.

Afgelopen donderdag werd duidelijk dat de vier fractievoorzitters "op meerdere aspecten van het onderwerp migratie" geen overeenstemming konden bereiken. Schippers stelde toen voor maandag verder te praten, maar gaf de onderhandelaars wel haar wens mee maandag tot besluiten op dit dossier te komen. Op maandag zijn er vervolgens verschillende schorsingen geweest en overlegden fractievoorzitters één op één, maar aan het einde van de middag bleek dat "bij dit belangrijke onderwerp de vereiste gemeenschappelijke basis voor voortzetting van de besprekingen en de totstandkoming van een akkoord ontbreekt."

Kamer debatteert woensdag over volgende stap formatie

De Tweede Kamer gaat woensdag om 10.45 uur in debat over hoe het nu verder moet met de kabinetsformatie. Dat maakte Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib zojuist bekend na haar overleg met de fractievoorzitters. Informateur Edith Schippers biedt later dinsdag haar eindverslag aan. In het debat van woensdag wijst de Kamer dan één of twee nieuwe informateurs aan. Het is nog onduidelijk of Schippers doorgaat in die rol.

De nieuwe informateur(s) zullen met alle fractievoorzitters om tafel gaan om de mogelijkheden voor een coalitie te bespreken, zei ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zojuist. "We beginnen helemaal opnieuw."

  • Enzo van Steenbergen

Wilders boos dat PVV nog steeds wordt uitgesloten

Geert Wilders is boos dat andere partijen nog altijd niet met de PVV willen samenwerken, zo zei hij zojuist tegen journalisten in de Tweede Kamer:

"Wij zijn er klaar voor. Immigratie, ouderenzorg, lagere belastingen, dat zijn precies de onderwerpen waarop wij met VVD en CDA kunnen samenwerken. We zijn bereid verantwoordelijkheid te nemen. Op de dossiers waar het fout is gegaan zijn wij nu de logische keuze. We willen strenger immigratiebeleid en we hebben gewonnen bij de verkiezingen. Wat mij betreft moeten we een regering vormen. VVD, CDA, PVV, 50 Plus en FvD: dat heb ik al eerder gezegd. In tegenstelling tot D66 willen al die partijen strenger immigratiebeleid de ruimte geven. Als men nu naar de CU of PvdA kijkt, dan zie je partijen die niet willen wat het CDA wil."

Wilders wilde niet ingaan op de vraag of hij bereid is excuses aan te bieden voor het ‘minder, minder’-incident. Dat is voor Rutte altijd reden geweest niet met de PVV samen te werken.

  • Pim van den Dool

Segers wil weten hoe definitief breuk met GroenLinks is

Foto ANP / Bart Maat

De ChristenUnie wil weten hoe definitief de breuk tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks is voordat de partij aanschuift bij besprekingen over een nieuw kabinet. Dat zei partijleider Gert-Jan Segers dinsdag voorafgaand aan de fractievergadering van zijn partij in de Tweede Kamer. "Ik zie dat er ook nog hoop is. Dat moet eerst helder worden voordat wij de volgende stap zetten." De ChristenUnie zou met zijn vijf zetels VVD, CDA en D66 aan een nipte meerderheid in zowel Tweede als Eerste Kamer kunnen helpen.

D66-leider Alexander Pechtold maakte maandag duidelijk dat hij weinig voelt voor een coalitie met de ChristenUnie, ideologisch een tegenpool van de sociaal-liberalen. Segers begrijpt dat. "Ik snap Pechtold, er zijn ook grote inhoudelijke verschillen. Hoe onoverbrugbaar die zijn? Daarvoor is het echt nog te vroeg." Verder wil Pechtold het liefst een "ruime meerderheid" in plaats van de helft plus één. Segers noemde die bezwaren dinsdag "heel legitiem".

VVD-leider Mark Rutte zei dinsdag dat de formatie "stap voor stap" opgepakt moet worden en dat de VVD-fractie zich dinsdag eerst gaat beraden. Rutte wil niet zeggen welke coalitie nu zijn voorkeur heeft, maar blijft de PVV als coalitiepartner uitsluiten.

  • Vincent Sondermeijer

Arib gaat praten met fractievoorzitters

Voorzitter van de Tweede Kamer Khadija Arib gaat dinsdag praten met de fractievoorzitters, over de vraag hoe het verder moet met de kabinetsformatie. Maandag liepen de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks vast.

Het gesprek begint om twaalf uur in de Rooksalon in het Tweede Kamer-gebouw. Volgens een woordvoerster van Arib zal worden besproken wanneer de Kamer in debat zal gaan over de formatie.

De vraag is nu welke partij de plek van GroenLinks aan de onderhandelingstafel in neemt. De PvdA, nu nog onderdeel van het demissionaire kabinet Rutte-II, lijkt in elk geval niet te willen. "Dat lijkt mij zeer voorbarig en niet aan de orde", antwoordde partijleider Lodewijk Asscher dinsdag bij aankomst bij de Tweede Kamer, waar de verschillende fracties dinsdagochtend hun fractievergadering houden.

Lees ook: Hoe moet het nu verder met de formatie?
  • Pim van den Dool

Grote vraag na vandaag: hoe nu verder?

Nu duidelijk is geworden dat de formatiepoging tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks is gestrand, is de grote vraag hoe het nu verder gaat in Den Haag. Informateur Edith Schippers zal zo snel mogelijk haar eindverslag over de mislukte poging afronden en dat naar de Tweede Kamer sturen. Die beslist vervolgens hoe het nu verder gaat, een staatsrechtelijk novum.

De primeur is een gevolg van de centrale rol die de Tweede Kamer sinds de vorige formatie speelt: niet langer het staatshoofd beslist na de verkiezingen wie een rol als verkenner, informateur of formateur krijgt; de Tweede Kamer doet dat. De vorming van Rutte II (VVD en PvdA) in het najaar van 2012 verliep zo voorspoedig dat de eerste poging direct slaagde. Daardoor deed zich de situatie niet voor dat een informateur het klappen van de onderhandelingen in de Kamer moest komen uitleggen.

De algemene verwachting aan het Binnenhof is dat VVD, CDA en D66 nu met de ChristenUnie om tafel gaan, hoewel het nadeel van deze optie is dat de vier partijen in zowel de Eerste als Tweede Kamer een meerderheid hebben van maar één zetel. De PvdA kan de drie partijen ook aan een meerderrheid helpen, maar die partij lijkt na de historische verkiezingsnederlaag op 15 maart niet te willen gaan regeren.

Lees meer: ChristenUnie of PvdA dan maar? Ze staan allebei niet te popelen
  • Belia Heilbron

Hoofdredactioneel commentaar

Het hoofdredactioneel commentaar van NRC gaat niet verrassend over de gestrande formatie. Wat vooral opmerkelijk is, is dat het nu pas stukloopt op een thema dat vanaf het begin al een heet hangijzer was: migratie. De vraag is dan ook hoe definitief de breuk is:

"De uitlatingen van de hoofdrolspelers wezen na de verrassende wending van maandagavond vooralsnog niet op een keiharde en definitieve breuk. Het thema migratie in al zijn verschillende facetten bleek uiteindelijk het struikelblok. Dat hoeft niet te verbazen gezien de verschillende uitgangsposities van de partijen zoals deze zijn neergelegd in hun verkiezingsprogramma’s. Opmerkelijk is vooral dat de conclusie over de onoverbrugbaarheid van de meningsverschillen op dit punt niet al veel eerder is getrokken. Over wat nu precies de breekpunten bij het te voeren migratiebeleid waren, maar ook over de punten waar wel compromissen mogelijk bleken hullen alle betrokkenen zich nog in stilzwijgen."

Lees hier het hele commentaar: Duidelijkheid over breuk in kabinetsformatie is democratische vereiste

Roemer noemt stranden formatie 'geen verrassing'

Emile Roemer, fractieleider van de SP zei tegen persbureau ANP dat het stranden van de formatie geen verrassing is "gezien de enorme verschillen".

"Wel moet snel duidelijk worden waarom het mis is gegaan en door wie. Uitleg van Schippers en een snel debat is nodig. Een nieuwe onderhandelingsronde komt eraan, en dat kan lang duren. Wat mij betreft gaan we niet zitten wachten maar juist nu snel aan de slag om acute problemen van mensen aan te pakken."

D66 wil kabinet met ruime meerderheid

D66-leider Alexander Pechtold zegt dat er "vele varianten" mogelijk zijn om een kabinet te vormen, al vindt hij dat een nieuw kabinet "een ruime meerderheid" moet hebben in zowel de Eerste als de Tweede Kamer. Dat zegt Pechtold volgens persbureau ANP. Zo'n coalitie zou "links en rechts" moeten verbinden.

Op de vraag of een coalitie van VVD, CDA, D66 met de ChristenUnie voor hem voldoende zetels heeft, antwoordde Pechtold: "u kunt tellen". Een dergelijke coalitie zou slechts 76 zetels in de Tweede Kamer hebben.

Ook zette Pechtold een reactie op Facebook.

  • Pim van den Dool

Asscher: onderhandelaars moeten eerlijk zijn over mislukking

PvdA-leider Lodewijk Asscher heeft op Twitter gereageerd op de vastgelopen formatiepoging. Hij vindt de uitleg van de partijen te beperkt en wil opheldering vragen in het Kamerdebat van deze week:

Twitter avatar LodewijkA Lodewijk Asscher Onderhandelaars dienen eerlijk te zijn over mislukking. Na 2 maanden zijn woorden "teleurstelling" en "migratie" onvoldoende. Kamerdebat.
Twitter avatar LodewijkA Lodewijk Asscher Polarisatie NL, onzekere arbeidsmarkt, noodzaak socialere economie vergen antwoorden nw kabinet. Verslag, debat moeten duidelijkheid bieden
  • Casper van der Veen

Hoe nu verder?

Nu een coalitie met VVD, CDA, D66 en GroenLinks is mislukt, zal de Tweede Kamer gaan debatteren over wat er nu moet gebeuren. Dat debat kan worden gehouden wanneer informateur Schippers haar eindverslag over de formatiepoging heeft afgerond. Hierna kan een nieuwe informateur een nieuwe opdracht mee krijgen.

Schippers zei maandag dit verslag zo snel mogelijk te willen afronden. Volgens persbureau ANP zou zij dit woensdag al af willen hebben.

Reactie Klaver

GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver heeft via Facebook uitgebreider gereageerd op het mislukken van de formatie:

Reacties PvdD, Forum voor Democratie, VNL en GeenPeil

Ook Marianne Thieme, lijsttrekker van de Partij voor de Dieren, heeft gereageerd. Zij roept alle partijen van links tot rechts op om nu in te zetten op duurzaamheid en mededogen:

Twitter avatar mariannethieme Marianne Thieme Tijd v nwe poging waarin alle groene partijen v groenrechts tot GroenLinks kiezen voor overstijgend belang duurzaamheid&mededogen #formatie

Het Forum voor Democratie van Thierry Baudet roept partijen op ondanks het klappen van de formatie voor de vijf moties te stemmen die de partij morgen in de kamer zal indienen:

VNL-leider Jan Roos reageerde positief op het mislukken van de formatie. Ook bij GeenPeil Jan Dijkgraaf was er vreugde:

Twitter avatar LavieJanRoos Jan Roos Godzijdank https://t.co/AOVzZ9QEW6

Schippers: gesprekken formatie vastgelopen https://t.co/QZR3datVFf

— NOS (@NOS) May 15, 2017

Twitter avatar LavieJanRoos Jan Roos Standbeeld voor de Buum. Geen krakers/rara-terroristen/Pol Pot adepten in het kabinet.
Twitter avatar jndkgrf Jan Dijkgraaf Het goede nieuws blijft maar komen. #Feyenoord #GroenLinks

Cartoonisten reageren rap op mislukken formatie

Cartoonisten zijn rap in het tekenpotlood geklommen om op de mislukte formatie te reageren:

Fokke & Sukke recycleden nog een oude cartoon:

Twitter avatar fokkesukke Fokke & Sukke #formatie Schippers: Formatiepoging VVD, CDA, D66 en GroenLinks geklapt
Kom er maar in, Baudet! https://t.co/EKAt07j4s8

Radiomaker Rob Janssen had een suggestie voor de onderhandelaars:

Twitter avatar rjmedia Rob Janssen Gewoon ff opnieuw opstarten. #formatie #tk17 https://t.co/cvccVsnlkz

Primeur

Het mislukken van de formatie levert nog een bescheiden primeur op:

Twitter avatar thijsniemant T Niemantsverdriet We krijgen deze week hoe dan ook een politieke noviteit: de informateur gaat terug naar de Kamervoorzitter en niet naar de Koning. #formatie

Reacties DENK en SGP

Ook Tunahan Kuzu en Kees van der Staaij, lijsttrekkers van respectievelijk DENK en SGP, hebben ook op het klappen van de formatie gereageerd:

Twitter avatar tunahankuzu Tunahan Kuzu "De verschillen waren onoverbrugbaar" roepen Rutte, Buma, Pechtold & Klaver in koor. Hadden ze daar werkelijk 61 dagen voor nodig? #formatie
Twitter avatar keesvdstaaij Kees van der Staaij Vastlopen onderhandelingen begrijpelijk. Teveel grote verschillen op hoofdonderwerpen. Benieuwd naar eindverslag en hopelijk nu snel debat.

En GroenLinks-leider Jesse Klaver benadrukt nog eens hoe jammer hij het vindt:

Twitter avatar jesseklaver Jesse Klaver We hebben er alles aan gedaan, maar deze formatiepoging is niet gelukt. De verschillen waren te groot. En dat is heel erg jammer. -J

Greenpeace teleurgesteld

Greenpeace Nederland heeft teleurgesteld gereageerd op het mislukken van de formatie. Faiza Oulahsen van de milieuorganisatie zei volgens ANP:

"In welke nieuwe samenstelling er nu geformeerd gaat worden, de opgave blijft dezelfde. Linksom of rechtsom moeten de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs worden gehaald. Er is grote steun voor een echt groen regeerakkoord, zowel vanuit de samenleving als vanuit het bedrijfsleven. Bovendien hebben alle politieke partijen behalve PVV zich destijds gecommitteerd aan Parijs."

Reacties klappen formatie

De eerste reacties op het stranden van de kabinetsformatie stromen binnen. PVV-leider Geert Wilders is blij met de mislukking en biedt zijn partij aan voor een volgende formatiepoging:

Twitter avatar geertwilderspvv Geert Wilders 1. Zeer goed nieuws. Geen GroenLinks. 2. De PVV is als 2e partij van Nederland volledig beschikbaar. https://t.co/VG9EnfPq2h

Schippers: besprekingen formatie vastgelopen https://t.co/QZR3datVFf

— NOS (@NOS) May 15, 2017

Gert-Jan Segers, fractieleider van de ChristenUnie:

Twitter avatar gertjansegers Gert-Jan Segers Onderhandelingen mislukt. Het verslag van de informateur en een debat daarover zullen nodig zijn om te weten te komen waarom.

Klaver had 'dolgraag' kabinet gevormd

Net als zijn onderhandelingspartners zei ook GroenLinks-leider Klaver dat er hard gewerkt is om tot een consensus te komen. "Aan beide kanten van die kloof staan partijen, en we zijn er niet in geslaagd nader tot elkaar te komen", zei hij.

Twitter avatar pimvandendool Pim van den Dool Klaver bedankt z'n collega's, 'helaas niet gelukt'. Conclusie met z'n vieren getrokken, benadrukt hij. https://t.co/EskhFt6RHH

Welke partijen tegenover elkaar stonden, wilde Jesse Klaver niet nader toelichten. Van opluchting van zijn zijde is geen sprake: "Ik had dolgraag een kabinet gevormd, en helaas is dat niet gelukt."

Dan maar ChristenUnie?

De formatie is geklapt op het thema migratie. Dat besef zal meespelen bij de partijen die graag een kabinet met de ChristenUnie willen vormen:

Twitter avatar tomjanmeeus Tom-Jan Meeus Voor wie denkt dat het nu met de CU wel even gefikst wordt: eerste alinea's migratieparagraaf CU #formatie https://t.co/X4alGqmrVF

Pechtold verwachtte vanochtend niet dat het vandaag mis zou gaan

"Dat vind ik uiterst teleurstellend", liet Alexander Pechtold van D66 weten. "De sfeer tussen deze vier partijen was niet zo dat er naar schuldigen werd gezocht, maar dat je met z'n vieren tot die conclusie komt. Dat vind ik voor de toekomst wel belangrijk."

De D66-leider zei vanochtend niet gedacht te hebben dat de besprekingen zouden vastlopen. Hij zei dat tijdens de besprekingen vooral naar overeenkomsten gezocht was, en niet naar verschillen.

Twitter avatar pimvandendool Pim van den Dool Pechtold vindt klappen gesprekken 'uitermate teleurstellend.' Dacht vanochtend niet dat het vandaag zou misgaan. https://t.co/1ntbJJvwpN

Pechtold noemde deze combinatie van partijen zijn eerste voorkeur. "Ik zal morgen met mijn fractie moeten kijken of men überhaupt nog een mogelijkheid ziet."

Buma: zeer teleurgesteld

"U kunt er van op aan dat alles is geprobeerd om die verschillen te overbruggen", zei CDA-leider Buma. Hij zei "zeer teleurgesteld" te zijn, omdat er "veel energie" is geïnvesteerd om deze poging te laten slagen. Hij zei dat het nu aan de Kamer is om vast te stellen hoe de formatie nu verder gaat. "Daar wil ik niet op vooruitlopen".

Rutte: stoppen met formatiepoging was gezamenlijk besluit

Ook demissionair premier Mark Rutte (VVD) wil naar eigen zeggen "vaag" laten waar de meningsverschillen zaten, maar benadrukte eveneens dat het op meerdere punten mis ging. Hij zei dat er op het gebied van migratie de diepte in is gegaan en dat op enkele punten ook overeenstemming werd bereikt.

Twitter avatar pimvandendool Pim van den Dool Rutte: 'Gezamenlijke conclusie dat het niet lukt, ik vind het jammer. Serieus naar deze optie gekeken.' https://t.co/rtILJHVdeu

Volgens Rutte was het een gezamenlijke conclusie om de formatiepoging op te geven. De premier wil nu eerst wachten op het verslag van Schippers voordat gekeken wordt naar een nieuwe mogelijke combinatie van partijen. "Nu is het de tijd om ons te beraden", aldus Rutte.

Toelichting later op de avond

Later op de avond komen de partijen die deelnamen aan de onderhandeling met een nadere toelichting op het mislukken van de besprekingen.

Schippers op persconferentie: beste mensen, het is niet gelukt

"Beste mensen, het is niet gelukt", zo opende informateur Schippers haar persconferentie. De gesprekken tussen de VVD, CDA, D66 en GroenLinks leiden niet tot een nieuw kabinet.

Twitter avatar pimvandendool Pim van den Dool Schippers: 'Het is niet gelukt, besprekingen zijn beëindigd. Conclusie vandaag moeten trekken.' https://t.co/eEjXJeHomJ

De inhoudelijke verschillen zijn te groot gebleken, zei ze in een persverklaring. Ze geeft haar opdracht terug aan de Tweede Kamer. Volgens Schippers lag het niet aan de wil om er uit te komen.

Twitter avatar pimvandendool Pim van den Dool Schippers: 'Liep niet vast op ieders inzet maar echt op de inhoud.' #formatie

Migratie bleek te drempel, zo zei de informateur. Daarin was er "niet de vereiste gemeenschappelijke basis". Ondanks meerdere pogingen lukte het volgens haar niet de verschillen te overbruggen. Op welke punten die verschillen precies bestonden, liet ze in het midden.

Tijdens de onderhandelingen was migratie niet het enige onderwerp waarop de partijen sterk van mening verschilden, liet Schippers weten. Ze noemde in het bijzonder klimaat en inkomen. Of er nog een mogelijkheid bestaat dat de onderhandelingen op een later moment hervat worden, wilde ze niet zeggen. "Ik heb geen glazen bol, aldus de informateur."

Formatie is vastgelopen

De formatie is gestrand. Dat heeft informateur Edith Schippers maandagavond laten weten. De poging om een regering te vormen met VVD, CDA, D66 en GroenLinks is mislukt.

Schippers zal haar eindverslag zo snel mogelijk afronden en aanbieden aan de voorzitter van de Tweede Kamer. Schippers geeft over enkele momenten toelichting. Ze sprak sinds eind maart met de onderhandelaars van de vier partijen over de mogelijkheden van een kabinet.

Twitter avatar pimvandendool Pim van den Dool In Oude Zaal Tweede Kamer waar informateur Schippers zo mislukken formatiegesprekken zal toelichten. https://t.co/gEN3vK5PVu

De vier partijen hadden uiteenlopende standpunten over veel onderwerpen, waaronder duurzame energie en vluchtelingenopvang. Toch probeerden zij lange tijd serieus tot een kabinet gekomen. Onlangs zei Schippers nog dat ze hoopte dat er voor de zomer een akkoord zou liggen.

  • Pim van den Dool

Jongerenclub CDA hekelt ‘angsthaas in formatie’ GroenLinks

Dat CDA en GroenLinks tijdens de onderhandelingen soms hard botsen was al bekend, maar de jongerenclubs van beide partijen botsen nu ook stevig in het openbaar. Volgens het CDJA, de jongerenorganisatie van het CDA, frustreert GroenLinks de formatiebesprekingen “met als doel zonder het CDA verder te kunnen”, schrijven ze maandag in een persbericht. De CDA-jongeren noemen als voorbeeld het bericht in het AD van donderdag waarin anonieme bronnen zeggen dat CDA-leider Buma geen concessies wil doen op het gebied van het klimaat. Het CDJA suggereert hiermee dat GroenLinks achter dit lek zit. De directe aanleiding van het CDJA-persbericht is echter een verklaring die Dwars, de jongerenclub van GroenLinks, maandagochtend deed uitgaan.

Dwars schrijft in die verklaring dat met de berichten in het AD vorige week “pijnlijk duidelijk werd dat het op korte termijn bereiken van een duurzame coalitie niet vanzelfsprekend is”. Dwars lijkt vervolgens te suggereren dat GroenLinks de huidige besprekingen met het CDA maar beter kan afbreken en naast VVD en D66 verder zou moeten praten met de ChristenUnie en de PvdA, wat ook een meerderheid oplevert. “En het CDA dan? Die mogen meedoen zodra ze weer aan de toekomst van ons land willen werken!”, schrijft Dwars. Voorzitter Noortje Blokhuis zegt in een toelichting dat Dwars niet pleit voor het direct stoppen van de gesprekken met het CDA. "Maar de houding van het CDA zal wel moeten veranderen", zegt Blokhuis. Ze vindt het verder niet vanzelfsprekend dat het CDA hoe dan ook weer aan tafel mag als over een andere coalitie onderhandeld zou moeten worden.

CDJA-voorzitter Ard Warnink ziet in de verklaring van Dwars het bewijs dat “binnen GroenLinks het idee leeft dat het laten klappen van de onderhandelingen de beste optie is”, zo zegt hij in het persbericht. Warnink beschuldigt GroenLinks ervan Dwars in te zetten om de geesten rijp te maken voor die stap. “Als GroenLinks de onderhandelingen echter wil afbreken, dan moet ze dat zelf doen en niet via haar jongerenorganisatie.” De CDA-jongeren verwerpen de kritiek dat duurzaamheid voor het CDA niet belangrijk is en vinden dat juist GroenLinks niet bijdraagt op het oplossen van het klimaatprobleem. De vergaande belastingmaatregelen die GroenLinks wil nemen zouden de rekening van het klimaatprobleem neerleggen bij de lagere inkomens. "Het plan van GroenLinks kon weleens het grootste denivelleringsprogramma van de afgelopen eeuw worden", waarbij het CDJA doelt op voorstellen van GroenLinks om de inkomenverschillen te verkleinen. "Als het CDA dwarsligt om dát te voorkomen, dan begrijpen wij het CDA heel goed.”

Formatiebesprekingen hervat

De onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en GroenLinks zijn maandag begonnen aan een nieuwe onderhandelingsweek. De partijen praten onder leiding van informateur Edith Schippers van 10.00 uur tot omstreeks 12.30 uur en daarna van 14.30 uur tot ongeveer 20.00 uur. Het is de verwachting dat er deze week langer vergaderd gaat worden en ook vaker in de avonduren.

Informateur Schippers zei donderdag op haar wekelijske persconferentie dat de vier partijen op onderdelen al zijn begonnen met het schrijven van een regeerakkoord. Ook is er „overeenstemming over verschillende onderwerpen bereikt”. Maar dat is volgens haar geen garantie dat de formatiegesprekken met VVD, CDA, D66 en GroenLinks zullen slagen. Er wordt op bepaalde dossiers, zoals klimaat, „stevig gebotst”, zei Schippers.

Onze formatieverslaggevers Thijs Niemantsverdriet en Petra de Koning schreven zaterdag dat de partijen "nog niet één echt compromis" hebben gesloten:

De onderhandelingen gaan stapje voor stapje. Onder leiding van informateur Edith Schippers (VVD) draaien de partijen nog steeds om de moeilijke beslissingen heen. Tot het moment komt dat ze in alle dossiers tegelijk moeten gaan geven en nemen. Door de lange duur van de besprekingen, hoopt Schippers, ontstaat er bij de onderhandelaars vanzelf het gevoel dat het moet gaan lukken met deze coalitie.

Lees meer: Heel lang kan de formatie op deze manier niet doorgaan

CDA-leider Sybrand Buma maandag bij aankomst bij de Stadhouderskamer van de Tweede Kamer, waar de onderhandelingen over een nieuw kabinet plaatsvinden. Foto ANP / Alexander Schippers

Meld een taalfout
Toevoegen aan
+ verzameling

Lees ook deze artikelen