President-commissaris van Unilever: Als je alle tijd van de wereld hebt, neem je die ook

De afgelopen weken waren „intensief”, zegt Marijn Dekkers, de president-commissaris van Unilever. Samen met bestuursvoorzitter Paul Polman en financieel topman Graeme Pitkethly sprak hij met „ongeveer 50 procent” van de Unileveraandeelhouders.

In februari kreeg het Nederlands-Britse levensmiddelenconcern, maker van Calvé-pindakaas en Andrélon-shampoo, een onverwacht en ongewenst bod van het Amerikaanse KraftHeinz. Unilever wist de Amerikanen weg te jagen, maar het was duidelijk dat er snel iets moest gebeuren om het bedrijf minder kwetsbaar te maken en de aandeelhouders tevreden te stellen.

Afgelopen donderdag presenteerde Polman zijn plannen. De oer-Hollandse margarinetak gaat eruit en de kosten moeten omlaag. Daarnaast gaat het dividend omhoog en kondigde Unilever aan voor 5 miljard euro eigen aandelen in te kopen en meer schulden aan te gaan – klassieke acties om de aandeelhouder te plezieren. Juist van dit soort maatregelen heeft Polman in het verleden gezegd geen voorstander te zijn.

De filosofie van Polman suggereert een tegenstelling tussen een duurzaam groeimodel en winst op de korte termijn om de aandeelhouder te behagen. Is dit plan een knieval voor de aandeelhouder?

„Nee. De moeilijkste taak van een topman is het vinden van de balans tussen omzetgroei en winst. Iedereen kan heel veel winstmarge maken door niet te investeren. Dan betaal je over een paar jaar de prijs, want je omzet daalt. Je kunt ook alles inzetten op groei. Maar dan is er geen winst, dus dat is ook niet verstandig. Iedere situatie vraagt om een andere benadering. De tijden zijn nu anders dan een paar jaar geleden. Toen groeide Unilever niet, nu groeit het bedrijf harder dan de concurrentie. Daarbij komt dat de rente op dit moment heel laag is. Andere bedrijven hebben daar al veel meer van geprofiteerd dan Unilever.”

Er zullen natuurlijk banen verloren gaan, maar hoeveel en waar kan ik niet beoordelen.

Lees ook: Unilever is ‘wakkergeschud’ en pleziert de aandeelhouders

Hoe is het plan tot stand gekomen?

„Het is een uitwerking van heel veel strategische overwegingen die eerder al hebben plaatsgevonden. Ieder jaar zitten bestuur en commissarissen een paar dagen bij elkaar om de strategie door te nemen. De laatste keer was in India in oktober. Nu gaat het om een versnelling van wat daar al is besproken.”

Hoe kan het dat jullie minder dan een half jaar later ruimte zien om 2 miljard euro extra aan kosten te besparen?

„Het gaat erom of je besparingen een voor een doorvoert, of tegelijkertijd. Nu gaan we meer tegelijkertijd doen.”

Maar 2 miljard euro is een kolossaal bedrag. Alsof er bij de vorige strategiebespreking niet goed is opgelet.

„Het gaat om een versnelling. Daarbij geldt: als je alle tijd van de wereld hebt, neem je ook alle tijd van de wereld. Als die tijd er niet is, word je creatiever.”

Gaan de kostenbesparingen leiden tot banenverlies in Nederland?

„Er zullen natuurlijk banen verloren gaan, maar hoeveel en waar kan ik niet beoordelen.”

Waren jullie geschrokken van de toenadering door KraftHeinz?

„Als geld zo goedkoop is, moet je op alles voorbereid zijn. Lage rentes geven mogelijkheden om heel goedkoop overnames te doen. Dus in die zin waren we niet geschrokken. Maar je denkt altijd: als het vandaag nog niet is gebeurd, waarom morgen dan wel?”

Unilever heeft 170.000 werknemers die jarenlang hebben gehoord dat alles draait om omzetgroei.

Lees ook:Na het afgeslagen bod van Kraft Heinz moet Unilever nu beleggers tevreden houden

Polman zei bij de aankondiging van zijn plan dat de toenadering van KraftHeinz een gevoel van urgentie in het bedrijf heeft gebracht die ontbrak. Hoe kan urgentie ontbreken bij een bedrijf als Unilever?

„Sinds Polman 8 jaar geleden het roer overnam is Unilever vooral gericht geweest op omzetgroei. Met succes. Twee jaar geleden is al duidelijk geworden dat het moment is gekomen om de winstmarges op te voeren, zonder de groeiambities overigens los te laten. Als je zo’n verandering doorvoert, duurt het altijd even voordat iedereen binnen de onderneming dat begrijpt.”

Het lag dus aan de werknemers?

„Dat zeg ik niet. Unilever heeft 170.000 werknemers die jarenlang hebben gehoord dat alles draait om omzetgroei. Als je dan vertelt dat ook winstmarges vanaf nu een rol spelen, heeft zo’n grote organisatie even nodig om zich aan te passen.”

De VEB zei dat onder beleggers het gevoel leefde dat het wel een tandje minder mocht met de ‘red-de-aarde-mentaliteit’ bij Unilever. Hebben jullie dat ook van aandeelhouders gehoord?

„Het duurzaamheidsprogramma van Unilever staat op geen enkele manier ter discussie, en niemand heeft ons gezegd dat we daar nu eens mee op moeten houden. Uiteindelijk heeft duurzaamheid ook heel weinig te maken met financiële resultaten.”

U heeft samen met Polman uitgebreid gesproken met aandeelhouders. Wat hebben ze u verteld?

„Dat we moesten vasthouden aan het duurzame groeimodel.”

Lees ook dit profiel over Paul Polman: Met Unilever wil hij de wereld verbeteren

Heeft u ze gevraagd bij te kopen?

„Ja, daar gaan die gesprekken uiteindelijk ook om: mensen enthousiast maken over je aandelen. Als ze ons duurzame groeimodel zo nadrukkelijk ondersteunen, koop dan nog wat aandelen bij, hebben we gezegd.”

De angst bestaat dat Unilever zijn Nederlandse wortels verliest nu het bedrijf overweegt zijn dubbele nationaliteit op te geven. Is die vrees terecht?

„Het klopt dat we gaan kijken naar de duale structuur van Unilever [het bedrijf is zowel een Nederlandse NV als een onderneming naar Brits recht en heeft noteringen in Amsterdam en Londen, red.] Die complexiteit kan onhandig zijn, bijvoorbeeld bij fusies en overnames.”

Kunt u dat verduidelijken?

„Die duale structuur kan bijvoorbeeld een probleem zijn als je Unilever-aandelen wil gebruiken voor een overname.”

De vrees is dus terecht?

„Daar kan ik niets over zeggen. We gaan de situatie serieus bekijken.”

Naar aanleiding van de overnamepoging door KraftHeinz en recenter van PPG op Akzo is er in Nederland een discussie ontstaan over de bescherming van Nederlandse multinationals. Hoe kijkt u naar die discussie?

„Amerikaanse bedrijven zijn, in verhouding met de winst die ze maken, op dit moment relatief meer waard op de beurs dan Europese ondernemingen. Dat betekent dat ze hun aandelen gemakkelijk kunnen gebruiken om acquisities te doen. Daarbij komt dat de euro en het pond laag staan. Ook dat maakt Europese bedrijven aantrekkelijk voor koopjesjagers. En geld lenen kost bijna niets. Dus de vrees voor een uitverkoop begrijp ik wel.”

Unilever gaat nu meer schuld aan. Is dat ook een bescherming tegen overnames?

„Ja. Als je een bedrijf overneemt kun je op basis van de schulden die dat bedrijf maakt leningen aangaan. Maar als het doelwit al veel schulden heeft, is die ruimte veel kleiner. Het gaat allemaal om de balans. Met de aankondiging die we donderdag hebben gedaan, is de balans een klein beetje verschoven. Maar het grote doel van duurzame groei zijn we niet uit het oog verloren.”

Lees ook ons commentaar: Geen haastige beslissing over Unilevers nationaliteit