Klimaatbeleid is weggegooid geld, vindt president Trump

Voordat hij president werd beloofde Donald Trump dat hij de Verenigde Staten zou terugtrekken uit het klimaatakkoord van Parijs. Nu het zover is, blijkt dat lastiger dan gedacht. In het akkoord is namelijk vastgelegd dat zo’n vertrekprocedure vier jaar duurt. Maar Trump hoeft die moeite ook helemaal niet te doen. Er zijn genoeg manieren om de afspraken die eind 2015 in Parijs werden gemaakt te omzeilen. Het klimaatakkoord biedt amper mogelijkheden om landen aan hun beloftes te houden.

Dat komt vooral door Trumps voorganger. Barack Obama wilde niet dat het akkoord meer werd dan een raamwerk waarbinnen ieder land zijn eigen klimaatplannen mocht bepalen. De concrete plannen zelf werden verbannen naar een appendix. Obama ging daarin heel ver. Zo dreigde het hele akkoord op het allerlaatste moment te mislukken toen Amerikaanse onderhandelaars ontdekten dat er in de slottekst stond: „De ontwikkelde landen zullen [‘shall’] de leiding blijven nemen bij het aanvaarden van economiebrede absolute doelstellingen voor emissiereducties”. Volgens de Amerikanen moest er staan: „De ontwikkelde landen zouden [‘should’] de leiding moeten blijven nemen…”

Lees ook: Nederland probeert klimaat te redden van Trump

In het eerste geval was ‘Parijs’ een juridisch bindend verdrag geworden, in het tweede geval was het een vrijblijvende afspraak. In het eerste geval had Obama het akkoord aan het Congres moeten voorleggen, in het tweede geval kon hij het zelf ondertekenen en ratificeren. Obama had geen keuze, vond hij, want ieder klimaatakkoord zou sneuvelen in de Senaat, waar de Republikeinen een meerderheid hadden (en hebben).

Aan klimaatverandering gaan we geen geld meer besteden. We beschouwen het als weggegooid geld

Mick Mulvaney, directeur Budget Office van het Witte Huis

Van tafel geveegd

Die vrijblijvendheid kan de internationale gemeenschap nu duur komen te staan. Want niets weerhoudt Trump ervan het Parijse akkoord te negeren en de Amerikaanse beloftes aan zijn laars te lappen. Dat is precies wat hij van plan is, zo bleek twee weken geleden bij de presentatie van zijn eerste begroting. „En wat klimaatverandering betreft”, zei Mick Mulvaney, directeur van het Budget Office van het Witte Huis, „ik denk dat de president daarover behoorlijk duidelijk was, daar gaan we geen geld meer aan besteden. We beschouwen het als weggegooid geld.”

Dinsdag bleek dat Trump het ‘Clean Power Plan’ van tafel veegt. Dit plan, waarmee Obama onder meer vuile kolencentrales wilde aanpakken, zou ruim 250 megaton aan broeikasgassen reduceren. Verder komen de restricties voor methaanuitstoot bij de winning van (schalie)olie en gas (omgerekend zo’n 146 megaton CO2) te vervallen. Ook wetgeving om de uitstoot van auto’s aan banden te leggen, worden minder streng. En steenkoolbedrijven krijgen weer de vrije hand.

Trump gaat flink snoeien in de klimaatplannen van Obama. Zie [1] de totale uitstoot van de VS, [2] de vereiste reductie voor 2025 en wat daarvan al gerealiseerd is en [3] reductie van plannen die Trump schrapt.

Financieel gaat het klimaat er onder Trump fors op achteruit: milieuagentschap EPA verliest een kwart van zijn budget (en 20 procent van zijn werknemers), milieusubsidies voor Amerikaanse staten gaan er 30 procent op achteruit, ook op onderzoek naar klimaatverandering wordt drastisch bezuinigd. En of de VN-organisatie die toeziet op het internationale klimaatbeleid (UNFCCC) en het het wetenschappelijk klimaatpanel (IPCC) nog geld krijgen, is de vraag – nu zijn de VS de grootste financier.

Belangrijker is het voorstel in de begroting om de betaling te staken aan het Green Climate Fund, een internationaal fonds voor klimaatfinanciering in ontwikkelingslanden waarvoor vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar op tafel moet komen. Obama beloofde 3 miljard en heeft aan het einde van zijn presidentschap nog gauw een half miljard in het fonds gestort. Er is nu 1 miljard dollar betaald, voorlopig zal het daar wel bij blijven.

Tijdens de G20-top eisten de VS onlangs dat verwijzingen naar klimaat en financiering uit de slottekst verdwenen.

Schouder aan schouder

Dit weekeinde zei Scott Pruitt, hoofd van het EPA, in een interview met nieuwszender ABC dat het klimaatakkoord voor de VS slecht uitpakt – „just a bad deal”.

China en India, de grootste vervuilers, hoeven volgens Pruitt tot 2030 niets te doen. „Dus wij hebben onszelf gestraft met banenverlies, terwijl er geen maatregelen zijn om het onderwerp internationaal aan te pakken.”

Hoewel dit onjuist is, en China bijvoorbeeld meer doet aan klimaatbeleid dan de meeste andere landen, reageert de internationale gemeenschap tot nu toe afwachtend. Dat bleek al op de klimaattop in Marrakech, die plaatsvond tijdens de Amerikaanse verkiezingen in november vorig jaar. In een eerste reactie waren veel deelnemers teleurgesteld toen bleek dat Trump had gewonnen, maar daarna ook strijdbaar. Ineens stond Europa schouder aan schouder met China. De Chinese onderhandelaar beloofde het morele leiderschap te tonen dat de VS dreigden te verliezen.

Intussen gaan de onderhandelingen over de vele losse eindjes van het akkoord van Parijs gewoon door. De Amerikaanse delegatie zit er volgens ingewijden beteuterd bij. De leden hebben geen mandaat en weten niet meer wat ze moeten zeggen.