Waarom de PVV geen uitslagenavond organiseert
Het past wel bij de verkiezingscampagne van de PVV: de partij die kans maakt de grootste van Nederland te worden, organiseert geen uitslagenavond. PVV-leider Geert Wilders schijnt televisie te kijken op de fractie in de Tweede Kamer, een van de weinige plekken waar hij zich veilig voelt. Het zou kunnen dat fractiegenoten bij hem zijn, maar er zijn ook kandidaat-Tweede Kamerleden die elders de uitslagen volgen. Tweede Kamerlid Dion Graus gaat bijvoorbeeld met een aantal PVV-Statenleden in Limburg kijken.
De PVV houdt normaal gesproken wel feestelijke uitslagenavonden. De laatste is berucht geworden. Dat was in maart 2014, toen de uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen bekend werden. Het is de avond van Wilders’ befaamde ‘minder-Marokkanen’-oproep in het Haagse Grand Café De Tijd. Wilders werd er onlangs voor veroordeeld. Overigens verloor de PVV bij die gemeenteraadsverkiezingen heel licht. In Den Haag scoorde de PVV een zetel minder dan in 2010 en in Almere bleef het zetelaantal gelijk.
Wilders heeft niet bekendgemaakt waarom de PVV geen uitslagenavond organiseert. Een combinatie van veiligheid en geldgebrek ligt het meest voor de hand. De PVV is niet rijk. Doordat de partij geen leden heeft, ontvangt de PVV geen subsidie. Het is daarom afhankelijk van donaties, maar die lopen terug. In 2015 kreeg de PVV nog ruim 117 duizend euro, vorig jaar was dat ruim 38 duizend euro. Probleem is dat beveiliging duur is. Als de PVV een evenement in de buitenlucht organiseert – zoals flyeren in Spijkenisse, Breda of Limburg – dan betaalt de overheid. Is een evenement binnen, dan moet de partij zelf betalen. Daarvoor heeft de PVV het geld niet.
De vraag is ook of Wilders daar wel zin in heeft. Zeker na de problemen met zijn beveiligingsteam, die deze campagne naar buiten kwamen, zijn publieke optredens omgeven met zenuwen en veel beveiligers.
We sluiten af
We sluiten dit campagneblog voor maandag af. Bedankt voor het volgen. Inmiddels is een nieuw blog al opgestart, dus de laatste ontwikkelingen voor we woensdag naar de stembus kunnen volg je hier.
Bekijk een video met factchecks van het debat
Wilders: De 130.000 asielzoekers die bij u zijn binnengekomen krijgen gratis zorg, hebben geen eigen risico en krijgen de tandarts fysiotherapie en brillen gratis
Sinds 2013 zijn er volgens het CBS 94.115 eerste asielverzoeken gedaan in Nederland. Als je nareizende familieleden meerekent, komen daar 34.645 mensen bij, waarmee je op 128.760 mensen komt.
Asielzoekers (dat zijn dus alleen de mensen die nog wachten op een beslissing op hun asielverzoek) zijn automatisch verzekerd via de Regeling Zorg Asielzoekers. Daar hoeven zij inderdaad niet voor te betalen. Er geldt ook geen eigen risico of eigen bijdrage.
Een bril wordt vergoed als je oogafwijking minimaal plus of min 1.50 is. Minderjarigen kunnen aanspraak maken op één bril per twee jaar. Meerderjarigen op één bril per drie jaar.
De tandarts is meestal niet gratis. Volwassen asielzoekers krijgen alleen de uiterst noodzakelijke tandheelkunde vergoed, zoals ‘noodhulp’. In de regeling staat: “Uitgangspunt van de noodhulp is het met zo eenvoudig mogelijke middelen zoveel mogelijk behouden van de actuele functie van het gebit.”
Ook fysiotherapie wordt niet snel vergoed. Alleen als er sprake is van een bijzondere aandoening, zoals een spierziekte, een aangeboren afwijking of een whiplash.
We beoordelen deze stelling als half waar.
Alle programma's op een rij
Twee dagen voor de verkiezingen nog even de partijen vergelijken? Onze programmawijzer geeft een overzicht van de verkiezingsprogramma's. Met een handig filter lees je alleen over de partijen en onderwerpen die je het meest interesseren.
Wilders: 11.500 vluchtelingen erbij in drie maanden tijd
In het debat over integratie en immigratie sprak Wilders over het aantal vluchtelingen dat vorig kwartaal naar Nederland kwam. Maar klopte dat aantal wel?
Live Check
Wilders (PVV): 'In het laatste kwartaal van het vorige jaar zijn er weer 11.500 vluchtelingen binnengekomen'
Volgens PVV-leider Geert Wilders zou uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijken dat er in het laatste kwartaal van 2016 in Nederland 11.500 vluchtelingen bijgekomen zijn. Dat zijn in totaal 45.000 vluchtelingen erbij per jaar, zei hij, en daar komen de nareizende familieleden volgens Wilders nog bij.
Het CBS heeft vorige week nieuwe cijfers gepresenteerd over het aantal asielaanvragen. Dat is iets anders dan het aantal vluchtelingen: pas bij een ingewilligd verzoek krijgt iemand de vluchtelingenstatus.
In het laatste kwartaal van 2016 deden in totaal 5.515 mensen een eerste asielaanvraag in Nederland. Daarnaast kwamen er 5.990 zogenoemde "nareizigers". Bij elkaar opgeteld zijn dat 11.105 mensen. Maar Wilders zei dat bovenop het getal van 11.500 mensen de nareizigers moeten worden opgeteld. We beoordelen die uitspraak als onwaar.
Merendeel ouderen wordt gedrogeerd, zei Wilders
Het debat is inmiddels afgelopen, maar onze factcheckers zijn nog hard aan de slag. Check nummer vijf:
Live Check
Wilders: 60% van de dementerenden wordt gedrogeerd
PVV-lijsttrekker Geert Wilders zei tijdens het EenVandaag-debat met VVD-leider Mark Rutte dat 60 procent van de dementerenden wordt gedrogeerd. In de zorgsector gaat het dan om het toedienen van psychofarmaca of antipsychotica. Ofwel: kalmerende medicijnen voor dementerende mensen.
De PVV baseert zich op een Kamerbrief, meldt Fleur Agema op Twitter. De 60 procent die in de brief wordt genoemd, gaat echter over een kleine deelpopulatie. Uit bredere onderzoeken kwamen andere cijfers.
Het Trimbos-instituut kwam in 2015 met de Monitor Woonvormen Dementie. Daarin staat dat "nog altijd een kwart van de bewoners middelen als antipsychotica" worden voorgeschreven. Die cijfers kwamen uit 2011.
Sytse Zuidema, specialist ouderengeneeskunde, doet al jaren onderzoek naar het gebruik van antipsychotica in de zorg voor dementerenden. Zuidema gaat ervan uit dat één op de drie ouderen antipsychotica krijgen. Wel krijgen ouderen in het ene verpleeghuis veel meer medicatie dan in andere verpleeghuizen. Volgens Zuidema ligt het verschil tussen de 7 en 70 procent.
Dit zijn onderzoeken naar dementerenden die in een instelling wonen. Jan Hamers, hoogleraar Ouderenzorg aan de Universiteit Maastricht, kwam in 2014 met een onderzoek naar verzorging van thuiswonende dementerenden. Bijna de helft van hen heeft te maken met een vorm van vrijheidsbeperking, ontdekte Hamers. Dit gaat echter over veel meer dan het gedwongen toedienen van medicatie. Het op slot doen van een deur of iemand gedwongen douchen hoort er in dit onderzoek ook bij.
Dat 60 procent van de dementerenden wordt gedrogeerd, strookt niet met verschillende onderzoeken. We beoordelen deze stelling als onwaar.
Gecheckt door
Enzo van Steenbergen
Rutte over samenwerken met PVV: niet, nooit, niet
Debatleider Pieter Jan Hagens vroeg Rutte aan het einde van het debat nog of hij Rutte (VVD) erbij blijft dat hij na de verkiezingen niet met de PVV gaat samenwerken. Absoluut, stelde Rutte, die Wilders verwijt de te zijn weggelopen bij de onderhandelingen in het Catshuis in 2012 en de laatste jaren te zijn geradicaliseerd. "Met zo'n partij ga ik niet samenwerken. Niet, nooit, niet", aldus Rutte.
Wilders riep de kijkers op Rutte ook op dit punt niet te geloven. Het zou volgens Wilders "een belediging van miljoenen kiezers" zijn als de VVD niet met de PVV zou willen samenwerken. Hij riep kiezers op de PVV vooral de grootste maken.
De tv-gids voor vanavond
Het voorlaatste debat is afgelopen. Gemist? Dan kun je het hieronder terugkijken:
Ben je er nog steeds niet helemaal uit? Geen zorgen, er is maandagavond nog voldoende politiek op radio en televisie:
- In de vierde en laatste aflevering van Het Lagerhuis, georganiseerd door De Wereld Draait Door, gaan Emile Roemer (SP) en Alexander Pechtold (D66) in debat met twintig mensen uit alle lagen van de samenleving. Na de groepsdiscussies gaan de twee lijsttrekkers met elkaar in debat. Te zien op NPO 1, om 19.00 uur.
- Cabaretier Freek de Jonge blikt ook dit jaar vooruit op de verkiezingen. In zijn vijfde verkiezingsconference De Stemmin5 worstelt hij met zijn identiteit: "Zijn of niet zijn, dat is de keuze." De conference begint om 20.25 uur op NPO2.
- Premier Mark Rutte is maandagavond te gast bij Humberto Tan, in de talkshow RTL Late Night. Rutte spreekt onder meer over zijn campagne, die dit weekeinde ondersneeuwde door de diplomatieke rel met Turkije, en zijn ambitie opnieuw premier te worden. Kijk vanaf 22.27 uur, op RTL4
- Leuk, die confrontatie tussen Rutte en Wilders, maar het échte premiersdebat is volgens Sybrand Buma (CDA) pas op maandagavond. Hij doelt daarmee op zijn optreden bij Pauw & Jinek, waar hij in gesprek gaat met Alexander Pechtold (D66). Het EenVandaag-debat was slechts “voorprogramma”. Kijk vanaf 23.00 uur op NPO 1.
Wilders: Nederlandse identiteit bedreigd door politici als Rutte
Een harde confrontatie in het derde en laatste blokje zojuist over immigratie en integratie. Op de vraag of immigratie de Nederlandse identiteit bedreigt, zegt Wilders ja, "maar politici als Rutte doen dat nog meer". Wilders zegt dat hij in 2004 uit de VVD is gezet omdat hij waarschuwde voor het gevaar van Turkije en de islam.
"U heeft niet geluisterd. De vijfde colonne is er nu in Nederland, ze willen ons overheersen en bespugen en ze zijn gekomen door politici als Rutte."
Rutte reageert door te wijzen op de resultaten van de vluchtelingendeal die de EU met Turkije sloot. "De beste manier om de problemen aan te pakken is te zorgen dat de instroom terugloopt en dat is gebeurd, met 90 tot 95 procent." Rutte zegt verbaasd te zijn dat Wilders deze deal niet steunde.
"Wilders komt alleen met een 'Koranpolitie'. Hij doet aan dweilen met de kraan open."
Wilders stelde dat het voor Nederland niet goed is om afspraken te maken met mensen als Erdogan. "U wordt gegijzeld door iemand die u 6 miljard heeft gegeven. Die deal is levensgevaarlijk."
Foto Bart Maat/ANP
De PVV-leider verweet Rutte verder de problemen met de islam te ontkennen en alleen maar "politiek correcte onzin" verkondigt. Rutte reageerde door te zeggen dat hij mensen wil beoordelen op hun gedrag en niet op hun geloof.
Is 1 op de 5 ouderen inderdaad ondervoed?
Ondervoeding is een groot probleem, zei Geert Wilders, zeker in ziekenhuizen en verpleeghuizen. Onze redacteuren keken of hij gelijk had.
Live Check
Wilders (PVV): 1 op de 5 ouderen is ondervoed
Iedere dag sterft in Nederland minimaal één persoon aan de gevolgen van ondervoeding. In ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen is een op de vijf personen ondervoed. Dit bleek in september 2014 uit het rapport ‘Ondervoeding Onderschat’ van onderzoeksbureau SEO. Dit rapport werd toen aangeboden aan het ministerie van Volksgezondheid. We hebben niet de beschikking over actuelere cijfers, toch beoordelen we deze stelling als waar.
Gecheckt door
Enzo van Steenbergen
'Grootste daling werkloosheid in tien jaar'
Nederland staat er nu veel beter voor dan voor het aantreden van kabinet-Rutte II, stelde Mark Rutte zojuist. De werkloosheid daalde vorig jaar namelijk in recordtempo. Klopt dat?
Live Check
Rutte (VVD): ‘We zagen in 2016 de grootste daling van de werkloosheid in 10 jaar tijd.’
Premier Rutte lijkt hier het persbericht dat het CBS op 19 januari verstuurde uit z’n hoofd te hebben geleerd. De kop van dat bericht luidde In 2016 sterkste daling werkloosheid in tien jaar. In de toelichting staat ‘Was in december 2015 nog 6,6 procent van de beroepsbevolking werkloos, een jaar later was dit 5,4 procent. Tien jaar geleden, in 2006, was er voor het laatst sprake van een daling van deze omvang.’
Uit de kerngegevens van de Nederlandse economie van het Centraal Planbureau, aangevuld door de decemberraming, over de jaren 2003-2017 blijkt hetzelfde. In absolute termen bedroeg de werkloze beroepsbevolking volgens het CPB in 2016 540.000, dat was 12,1 procent minder dan de 614.000 in het jaar ervoor. In de periode 2005-2006 daalde de werkloosheid volgens het CPB met ruim 14 procent van 489.000 tot 419.000.
Gecheckt door
Philip de Witt Wijnen
Rutte over zorgplannen Wilders: zelfs Krol heeft betere cijfers
Het tweede onderwerp is de zorg. Rutte zegt op de geformuleerde vraag dat ouderen en chronisch zieken niet de dupe mogen worden van de bezuinigingen in de zorg. Hij zegt twee miljard te willen investeren in de ouderenzorg, "die twee miljard levert dhr. Wilders niet." Rutte verwijt Wilders te negatief te zijn over de kwaliteit van de zorg in Nederland.
"Stop met dat negativisme."
Wilders noemt het "een schande wat er nu in de zorg gebeurt". Hij stelt dat er veel banen verloren zijn gegaan, de werkdruk enorm is en de kwaliteit in de verpleeghuizen slecht. "Ik schaam me in een land te leven waar u de zorg zo heeft laten verpieteren", beet Wilders Rutte toe. "Ik heb u vier jaar lang niet over de zorg gehoord, nu wil u er opeens twee miljard bij doen", zei Wilders, die de plannen van Rutte ongeloofwaardig noemt.
Rutte noemt de Nederlandse gezondheidszorg "de beste van Europa". De PVV zou geen financiële dekking hebben voor hun zorgplannen. "Zelfs dhr. Krol (50Plus) heeft betere cijfers in zijn plannen staan dan de PVV", aldus Rutte.
Rutte: 20 procent Turken sterk verbonden met Turkije
Het merendeel van de Turkse Nederlanders is volgens premier Rutte verbonden met Nederland, niet met Turkije. We checkten of dat waar is:
Live Check
Rutte (VVD): '80 procent van de Turken levert een positieve bijdrage, 20 procent voelt zich sterk verbonden met Turkije'
VVD-lijsttrekker Mark Rutte beweerde tijdens het EenVandaag-debat met PVV-leider Geert Wilders dat 80 procent van de Turken in Nederland een "positieve bijdrage" levert, en "20 procent voelt zich sterk verbonden met Turkije."
We bekijken de studie ‘Integratie in zicht?’ die het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) december vorig jaar publiceerde. Dit rapport was gebaseerd op gegevens (tot eind 2015) uit het langlopende onderzoek Survey Integratie Migranten.
Een positieve bijdrage kan van alles betekenen, dus wat dat betreft is het eerste deel van Rutte’s uitspraak moeilijk te checken. Als we het hebben over betaald werk, dan klopt zijn uitspraak niet. Van de Turkse Nederlanders heeft 54 procent betaald werk. Van de niet-westerse migranten heeft 55 procent betaald werk, bij autochtone Nederlanders is dit aandeel 67 procent.
In hetzelfde rapport staan cijfers over de mate waarin personen van Turkse origine zich thuisvoelen in Nederland. 41 procent voelt zich (heel) sterk Nederlander en ruim een kwart voelt zich (helemaal) geen Nederlander. 80 procent van personen van Turkse origine voelen zich (heel) sterk Turks. Dat slechts 20 procent zich sterk verbonden voelt met Turkije, is onwaar.
Gecheckt door
Enzo van Steenbergen
Rutte tegen Wilders: u wil Nederland in chaos storten
Het eerste blokje gaat over 'is het economisch herstel te danken aan kabinet?' Wilders (PVV) is het hiermee uiteraard oneens en zegt dat het kabinet de crisis de laatste jaren heeft versterkt door te hard te bezuinigen. "Op papier gaat het beter met Nederland, maar er is ook een werkelijkheid bij mensen thuis." Het gaat volgens Wilders niet dankzij, maar ondanks het kabinet wat beter met Nederland.
Rutte (VVD) stelt dat het kabinet broodnodige hervormingen en bezuinigen heeft doorgevoerd. "We staan er nu veel beter voor, in 2016 hadden we de snelste banengroei in tien jaar." Rutte wil dat de komende jaren meer Nederlanders ook gaan voelen dat het echt beter gaat.
Wilders viel Rutte vervolgens hard aan op zijn geloofwaardigheid. De premier zou loze verkiezingsbeloften hebben gedaan, de belastingen hebben verzwaard en Nederland zou "immigratierecord na immigratierecord" hebben verbroken."U heeft de kiezer vijf jaar lang voorgelogen."
Rutte verwijt Wilders dat Nederland "in chaos wil storten", bijvoorbeeld door Nederland uit de Europese Unie te halen. Volgens de PVV-leider is dit "bangmakerij".
'Turkse Nederlanders stemden massaal voor Erdogan'
Turkse Nederlanders zijn eerder Turk dan Nederlander, zo beweerde Geert Wilders net bij aanvang van het debat. Ze stemden massaal voor Erdogan tijdens de Turkse parlemenstverkiezingen van 2015. We keken of het klopt:
Live Check
Wilders (PVV): '69 procent van de Turken in Nederland koos voor Erdogan'
Deze stelling heeft NRC al eerder gecheckt toen GroenLinks-leider Jesse Klaver een vergelijkbare uitspraak deed. Volgens de cijfers van het Turkse kiesbureau stemde 69,66 procent van de stemmers in Nederland op de AK-partij van president Erdogan, bij de parlementsverkiezingen in 2015.
Maar: nog niet de helft (46 procent) van de 245.000 stemgerechtigden stemde. En er zijn nog ongeveer 55.000 Turkse Nederlanders die niet geregistreerd staan als stemgerechtigd. Daarom kun je niet zeggen dat 69 procent van de Turken, of Turkse Nederlanders, koos voor Erdogan. Wij beoordelen deze stelling als grotendeels onwaar.
Gecheckt door
Christiaan Pelgrim
Wilders en Rutte botsen over Turkije
Het debat begon zojuist met de actualiteit: de diplomatieke crisis met Turkije. Rutte (VVD) vindt dat hij de crisis goed heeft aangepakt en zou het opnieuw zo doen als het weer zou gebeuren. Wilders (PVV) noemde het goed dat het kabinet de Turkse minister heeft uitgezet naar Duitsland, maar zei dat het echte probleem is dat veel Turkse Nederlanders "geen Nederlanders, maar Turken" zijn. Wilders refereerde aan de uit de hand gelopen betoging bij het consulaat in Rotterdam zaterdag.
Rutte stelde dat 80 procent van de Turkse Nederlanders "een positieve bijdrage" aan het land levert, hoewel hij wat er zaterdag gebeurde "totaal onacceptabel" noemt. Wilders vindt het onzin dat Turkse Nederlanders goed zijn geïntegreerd. De PVV vindt dat het kabinet Turkije harder moet straffen voor afgelopen weekend en stelt voor de Turkse ambassadeur uit te zetten. In reactie op dat laatste zei Rutte:
"Kijk, dat is nou het verschil tussen vanaf de bank twitteren of het land besturen."
Opzet debat: drie thema's, plus Turkije
Bij het debat tussen Rutte (VVD) en Wilders (PVV) komen zometeen drie thema's aan de orde: zorg, economie en immigratie/Integratie. Ook zal de diplomatieke crisis met Turkije in het begin van het debat kort worden besproken.
Op dit blog doen we live verslag van het debat, inclusief factchecks. Onze verslaggever Annemarie Kas is aanwezig op de Erasmus Universiteit. Zij blikte eerder deze middag vooruit op het debat.
Lange rijen voor het EenVandaag-debat
Volgenflorisprenger Floris Prenger De rij voor het debat Rutte - Wilders in @eenvandaag op @erasmusuni https://t.co/1rpMfqfvjE
Boze & Loze Beloftenbingo bij het CDA
Het CDA doet het de laatste weken goed in de peilingen. Bij de laatste meting van Peilingwijzer staat de partij – net als D66 overigens – op de derde plek, vlak achter de PVV. Dat Wilders maandag wel in debat mag bij EenVandaag en Sybrand Buma niet is “best gek eigenlijk”, vindt de CDA-leider.
“En jammer, want inhoudelijke onderwerpen zoals afschaffing van het leenstelsel en een invoering van een maatschappelijke dienstplicht zullen nu niet aan bod komen.”
Om straks toch een vermakelijke middag te hebben, heeft het CDA nu een Boze & Loze Beloftenbingo in elkaar gezet. Af te vinken zijn uitspraken zoals “ik als minister-president” en “buitengewoon belangrijk” (bij Rutte) en “islamisering” en “nepparlement” (bij Wilders).
Screenshot Beloftenbingo
Overigens komt Buma maandag nog wel in actie. Samen met Alexander Pechtold van D66 is hij later op de avond te gast bij Pauw en Jinek. Een "premiersdebat" noemde de CDA-leider dat maandag tegen WNL, "tussen Alexander Pechtold en mij." Met de confrontatie tussen Wilders en Rutte als "voorprogramma".
Rutte vs. Wilders, wat kunnen we verwachten?
Woensdag zijn de Tweede Kamerverkiezingen en Geert Wilders (PVV) heeft maandagavond zijn allereerste verkiezingsdebat van de campagne. Wilders en VVD-lijsttrekker Mark Rutte staan een half uur tegenover elkaar, op de Erasmus Universiteit in Rotterdam. EenVandaag zendt het debat uit, het begint om 18.15.
Als de tweestrijd tussen Rutte en Wilders afgelopen weken was gegaan zoals ze bij de VVD hadden gehoopt, was dit debat een soort natuurlijk slot en hoogtepunt van de campagne geweest. Nu is het hun eerste grote confrontatie, omdat Wilders twee andere grote televisiedebatten heeft afgezegd.
De twee gaan met elkaar in debat over drie onderwerpen: zorg, economie en integratie en identiteit. Wilders en Rutte kennen elkaar en elkaars stijl van debatteren maar al te goed. Geert Wilders zat al voor de VVD in de Tweede Kamer toen Rutte in 2003 voor het eerst op de lijst kwam.
Een schreeuwer of een doener?
Dus, wat kunnen we verwachten? Rutte zal Wilders vast opnieuw neerzetten als de grote wegloper. In 2012 viel het eerste kabinet-Rutte, waar Wilders’ PVV toen gedoogsteun aan gaf. Het was middenin de economische crisis en ze kwamen niet uit de gesprekken over extra bezuinigingen. Het tweede kabinet-Rutte (van VVD en PvdA) heeft daarna het land uit de crisis geholpen. Wil je een schreeuwer of een doener, zal Ruttes boodschap aan de kiezer zijn, over Wilders’ hoofd heen.
Wilders heeft de afgelopen jaren allerlei creatieve typeringen gevonden voor Rutte en zijn kabinet. Kern van zijn betoog: Rutte is een onbetrouwbaar sujet. Hij voert een open-grenzenpolitiek en doet te weinig tegen de islamisering, hij geeft geld uit aan de opvang van asielzoekers in plaats van aan onze ouderen die het zo hard nodig hebben.
Voor Pauw en Jinek maakte cabaretier Remko Vrijdag afgelopen vrijdag vast een geestig voorproefje van het debat:
Buma: Denk in sommige opzichten nog gevaarlijker dan PVV
Door de manier waarop Denk politiek bedrijft, is de partij “in sommige manieren misschien nog wel gevaarlijker” dan de PVV. Dat zei lijsttrekker Sybrand Buma van het CDA maandagmiddag tijdens een optreden bij BNR. Buma reageerde daarmee op het nieuws dat moskeebestuurders zich onder druk gezet voelen door de partij.
Volgens de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) hebben de bestuurders het gevoel dat ze Denk moeten aanraden aan hun achterban, zo zei de raad zondag tegen persbureau ANP. De partij zou potentiële kiezers voortdurend aanpreken aan op hun godsdienst en etniciteit. Die aanpak werkt polariserend en staat de integratie in de weg, zo vindt de RMMN.
De klacht dat Denk druk uitoefent op moskeebesturen, is “een vreselijk bericht”, zei Buma in de uitzending bij BNR:
“Ik weet dat ze tegen moslimcollega's van mij ook tekeer gaan, om ze onder druk te zetten. […] Ik vind echt dat een partij niet op die manier kiezers moeten willen overtuigen.”
Kijken: wat gebeurt er met mijn blanco stem?
Rutte: Nederland kan zegereeks populisme stoppen
De Tweede Kamerverkiezingen zijn de “kwartfinales” als het gaat om de vraag of het “verkeerde populisme” gaat winnen in Europa. De verkiezingen in Frankrijk zijn dit voorjaar de halve finales en in Duitsland in september is de finale, zei premier en VVD-lijsttrekker Mark Rutte vanmiddag. Nederland heeft nu, na de Brexit en de verkiezing van Trump tot president in de VS, de kans om de trend te stoppen, zei Rutte.
Dutch PM #Rutte: elections are quarter finals in fight against populists. Half finals in France. Finals in Germany. @dw_europe @dwnews pic.twitter.com/XLVDSUvjcD
— Oliver Sallet (@OliverSallet) March 13, 2017
Voorafgaand aan het EenVandaag-debat tussen hem en Geert Wilders hield Rutte een persconferentie, aan een zaal vol internationale media. Rutte kreeg de vraag of hij zich dit weekend zo hard tegen Turkije heeft opgesteld vanwege de verkiezingen woensdag. Hij zei dat het Nederlandse kabinet “niet om deze situatie heeft gevraagd”. Rutte gelooft ook niet dat Turkije zich met de verkiezingen heeft willen bemoeien.
“Zij wilden hier komen spreken over het Turkse referendum over de grondwet. Wij willen deëscaleren, maar daar zijn twee partijen voor nodig.”
Geert Wilders wilde volgens EenVandaag geen persconferentie vooraf geven. Vanavond om 18.15 uur zendt EenVandaag het debat tussen Rutte en Wilders uit.
Een reis door het land in negen uur
NRC-fotograaf David van Dam zit maandag bij Henk Krol in de helikopter en schoot de volgende beelden.
Foto's David van Dam/NRC
#HeliHenk is onderweg
Drie gehad, nog negen te gaan. Henk Krol van 50Plus is maandagochtend begonnen aan “nog niet eerder vertoonde” toer door Nederland. In negen uur doet de lijsttrekker van de ouderenpartij alle provincies van het land aan met een “speciale helikopter”. Na Lelystad, Amsterdam en Nieuwegein is Krol nu onderweg naar Rotterdam.
Bij elke stad die hij aandoet, spreekt Krol met kiezers en noteert hij hun wensen. Op zijn Twitter-account doet Krol - onder de hashtag #HeliHenk - rechtstreeks verslag van zijn reis door het land. Na Rotterdam landt hij onder meer nog in Zwolle, Assen, Eelde, Heerenveen en Duiven.
Vertrek uit Lelystad. https://t.co/K7JypxMWYF
— Henk Krol (@HenkKrol) March 13, 2017
PVV en 50Plus stemden herhaaldelijk tegen afschaffen eigen risico
De PVV en 50Plus mogen dan grote voorstanders zijn van afschaffing van het eigen risico in de zorg, de partijen stemden de afgelopen kabinetsperiode meermaals tegen moties die dat voorstelden. Dat blijkt uit een inventarisatie van NRC van ruim 10.000 moties. Ook PvdA en GroenLinks stemden tegen. Alleen de SP en de Partij voor de Dieren schaarden zich consequent achter afschaffing van het eigen risico.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/03/data10150012-c4da1d.jpg)
Baudet ontving omstreden EU-subsidie
Een handjevol Poolse organisaties, maar ook het Forum voor Democratie van Thierry Baudet, heeft Europese subsidies ontvangen op een wijze die voor het Europees Parlement eerder reden was om een onderzoek door anti-corruptiebureau OLAF te gelasten. Dat blijkt uit onderzoek van NRC, het Poolse dagblad Gazeta Wyborcza en de Belgische nieuwssite Apache.
De Europese politieke partij ACRE (Alliantie van Europese Conservatieven en Hervormers), honk van de Britse Tories, de Poolse regeringspartij PiS en Erdogans AK-partij, financierde in 2015 projecten in onder meer Nederland en Polen – en vroeg hier in ruil giften voor. Het Europarlement hekelt zulke ‘een-tweetjes’, omdat donaties een ‘onbaatzuchtig’ karakter zouden moeten hebben.
De Duitse Europarlementariër Ingeborg Grässle (CDU), die over begrotingscontrole gaat, wil niet meteen over illegale praktijken spreken, omdat de regels voor donaties vaag zijn. „Maar het ziet er niet fraai uit. Donaties moet je doen zonder er iets voor terug te verwachten. Dat is duidelijk niet het geval hier.” Ze noemt de een-tweetjes een „geavanceerd model van mogelijke corruptie”.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/03/data10217464-41b391.jpg)
VVD zet met advertentie volledig in op 'Mark'
De campagne van de VVD draait in de laatste dagen volledig om de persoon van premier Mark Rutte. Maandagmorgen verscheen in de landelijke dagbladen een paginagrote advertentie, waarin de partijnaam niet één keer voorkomt. In plaats daarvan gaat het over 'Mark', die met tien foto's alle aandacht voor zich opeist.
De tekst gaat verder onder de afbeelding.
De VVD-campagneadvertentie 'Mark' by NRC on Scribd
De VVD maakt duidelijk dat Mark - "1.93, vrijgezel en Nederlands Hervormd" - een "optimist" is en een "doener". De lijsttrekker heeft als premier fouten gemaakt, maar "dat gebeurt als je in de arena stapt en niet langs de zijlijn blijft staan schreeuwen".
In een eigen advertentie zet ook D66 zijn lijsttrekker centraal. Alexander Pechtold wordt gepresenteerd als alternatief voor Rutte, mocht die niet opnieuw premier worden:
De D66-advertentie van maandagmorgen by NRC on Scribd
Wilders wil regeren en 'sluit niemand uit'
Geert Wilders wil na de Tweede Kamerverkiezingen van woensdag regeren, en sluit daarbij geen partijen uit. Dat zegt de PVV-leider maandag in een interview met De Telegraaf. "Ik zie mezelf nooit met Denk regeren. Er zijn ook weinig kansen met D66 of de PvdA. Maar ik ga niemand uitsluiten."
De PVV is momenteel in de Peilingwijzer de tweede partij, achter de VVD. Met een prognose van 19 tot 23 zetels zou de partij van Wilders normaal gesproken een belangrijke factor zijn in de kabinetsformatie, ware het niet dat vrijwel alle andere partijen samenwerking hebben uitgesloten. Wilders denkt dat zij na een verkiezingssucces van de PVV nog wel zullen bijdraaien:
"Ik hoop en verwacht eerlijk gezegd dat ook die anderen een toontje lager zullen zingen na de verkiezingen. Ons uitsluiten zou een belediging zijn naar heel veel kiezers."
Keiharde oppositie
Wilders zegt niet te denken dat hij vanwege zijn opvattingen nooit kans zal maken op regeringsdeelname. "Natuurlijk wil ik regeren, maar ieder kabinet heeft ook een keiharde oppositie nodig. We hebben de afgelopen vijf jaar geen oppositie gehad in Nederland. Iedereen deed het met elkaar. Het is een grote incestueuze bende."
Vanavond gaat Wilders voor het eerst deze verkiezingscampagne in debat met zijn belangrijkste tegenstander, VVD-lijsttrekker en minister-president Mark Rutte. De twee treffen elkaar in het Erasmusdebat van EenVandaag. Dinsdag treden de twee lijsttrekkers ook aan in het afsluitende verkiezingsdebat van de NOS.
Lees hier het vorige campagneblog terug.