Het cabaretkabinet presenteert zijn plannen

Het eerste Cabaret-Kabinet komt eraan. Hoe zal het gaan na de verkiezingen op 15 maart? De benodigde acht partijen voor een meerderheid komen niet op één lijn. De roep om een zakenkabinet verflauwt snel, want niemand kan voldoende betrouwbare ondernemers vinden. Dan begint de roep om een oplossing. Die oplossing is er en heet: het eerste Cabaret-Kabinet.

De entree van de cabaretiers in de politiek is zorgvuldig voorbereid. Tijdens geheim overleg hebben ze uit hun midden ministers gekozen en Claudia de Breij aangewezen als premier. Zij wilde het liefst en het was meteen de kans een voorbeeld te stellen: de eerste vrouw die in Nederland minister-president wordt. Met een high-five voor Hillary.

Cabaretiers hebben in hun voorstellingen, hun optredens op tv en in hun columns altijd laten merken dat ze het beter weten. Het is tijd om zelf in actie te komen, aldus de nieuwe premier. Grappen zijn er om de vinger op de zere plek te leggen. Maar wie de grap omdraait of door de hyperbool heen prikt, kan snappen wat cabaretiers willen. Ze hebben laten horen dat ze het kunnen. Denk maar niet dat Youp, de nieuwe minister van Justitie, ooit een bonnetje kwijtraakt.

1: Minister van Geluk

De aanzet tot dit initiatief werd gegeven door Lebbis. Jaren geleden wierp hij zich nadrukkelijk op als minister. In zijn programma Hoe laat begint het schieten? (2010) zei hij: „Iemand moet het volk de waarheid vertellen. Dat ben ik.”

Hij had daar een idee bij: „Wat wij nodig hebben, is een ministerie van Geluk. Een minister van Geluk. En ik denk dat ik dat moet doen, want ik heb het bedacht. Een minister van Geluk heeft geen geld, geen potjes, geen subsidie. Hij mag alleen maatregelen afkondigen en die gebeuren dan.”

Lebbis gaat ons geluk onder meer bevorderen door reclame af te schaffen. Hij ziet reclame als een bron van hebzucht en ontevredenheid. In een interview met deze krant, waarin hij zichzelf omschreef als „een activistische cabaretier, met radicaal-socialistische ideeën”, zei hij (in 2013): „Mensen met een laag inkomen hebben het levenspeil van een arts uit 1950. Eén auto, een week per jaar vakantie: als we daarmee tevreden zouden zijn, zouden we maar een dag per week hoeven werken. Maar dat zijn we niet en dat doet de reclame. Reclame is evil.”

Lees het interview met Lebbis: ‘Zonder reclame is de wereld mooier’

De premier vroeg de nieuwe minister van Geluk, die economie studeerde, ook om vice-premier te worden. En er Financiën bij te doen. Dat hangt toch samen.

2: Positief

Geluk is een belangrijk thema voor het Cabaret-Kabinet. „Een positief geluid, daar zijn we echt aan toe”, stelde de premier al vast tijdens haar eerste Oudejaarsconference, afgelopen december.

De cabaretiers denken dat hun kabinet overtuigend zal zijn en dat hun roep om optimisme met respect en waardering zal worden ontvangen. Zoals Diederik van Vleuten en Erik van Muiswinkel concludeerden in het programma Mannen met vaste lasten (2003): „Een cabaretier is het morele ijkpunt van de maatschappij. Wij zijn opinion leaders. Als mensen ergens een mening over willen hebben, komen ze eerst even luisteren wat een cabaretier ervan vindt en dan zeggen ze: oké, dat is dan ook mijn mening.”

Over een aantal plannen was het kabinet het snel eens: meer geld voor zorg en onderwijs; het bestrijden van marktwerking; afschaffen van de bio-industrie; stoppen met het gebruik van fossiele grondstoffen; geloof achter de voordeur; op alle huizen zonnepanelen; windmolenparken bouwen; benzineauto’s uitbannen; belastingontwijking bestrijden. Kwestie van, naar een woord van Jeroen van Merwijk, „gezondverstandopwekking”.

Maar het gaat de premier ook om idealen en vergezichten. Nu ze premier is, kan ze in gang zetten wat ze in haar programma Teerling (2014) voor een Nederlandse premier bedacht: „Zou het niet mooi zijn als de premier zou zeggen: wij zetten de eerste vrouw op de maan.” Voilà! Dat gaan we doen. Het hoeft niet meteen, het hoeft niet binnen tien jaar, maar de ambitie is uitgesproken.

3: Vluchtelingen

Vluchtelingen vormen een belangrijk thema van het Cabaret-Kabinet. Officieel is het een onderwerp voor de minister van Justitie, Youp van ’t Hek. Ze zijn in het rijke Nederland altijd welkom, aldus Youp. „Daar ben ik juist zo trots op”, schreef hij in 2011. Sindsdien is hulp bieden alleen maar prangender geworden: „We moeten godverdomme wat doen!”, schreef de minister in 2015. De minister begrijpt „heel goed dat de Syriërs naar Nederland vluchten. Dat je in een land wilt wonen waar geld genoeg is”.

Waar de vluchtelingen moeten komen? Het kabinet heeft het plan omarmd om Syriërs hun eigen stad in de Flevopolder te laten bouwen, zoals Erik van Muiswinkel momenteel in zijn programma De Olieworstelaar met veel elan voorstelt: „Het zal altijd mooier worden dan Emmeloord! Laten we hun kinderen onze taal leren. Geef ze werk.” Stel je voor dat er een wapenstilstand komt in Syrië, voegde hij eraan toe: „Dan hebben wij het zo geregeld dat onze Syriërs niet eens meer terug willen.”

Het Cabaret-Kabinet wil ook met de EU in actie komen. Zoals de premier schrijft in haar net verschenen boek De oudejaars: „Waarom niet als Europese Unie afspreken dat je allemaal een grote afvaardiging asielambtenaren naar een van de Griekse eilanden stuurt, en een berg asieladvocaten, en dan meteen daar centraal als één Europa beslist over wie een aanvraag kan doen en wie kansloos is wegsturen? Een soort Ellis Island van onze tijd.”

Daarnaast heeft de minister van Justitie wel meer plannetjes voor wetgeving. Die liggen in de lijn van het dichttimmeren van kerken wegens kinderporno, het afschaffen van het Koningshuis, een huftertax, enz. Van kerken kun je in steden als Zaandam, waar een enorme behoefte is aan plekken om samen te komen, toch mooie buurthuizen maken. We gaan voorzichtig beginnen, aldus een vrolijke nieuwe minister. De plannen passen op één A4’tje!

4: Hoofdopgeleid/ handopgeleid

Nathalie Baartman gaat als minister van Onderwijs de zelfredzaamheid van kinderen vergroten. Ze heeft het land aan het dédain voor beroepsopleidingen. In een interview met deze krant eerder dit jaar ventileerde ze haar ideeën. Ze pleit voor de invoering van de termen handopgeleid en hoofdopgeleid: „Nederland is een kennisland. Maar het onderwijs is te veel gericht op cognitie. Er moet meer praktisch onderwijs komen, vanaf de basisschool. De terminologie en het onderscheid tussen hoog- en laagopgeleid klopt voor geen meter. Je zal maar laagopgeleid worden genoemd! Alleen omdat je je handen goed ontwikkeld hebt. Terwijl je een huis kan bouwen of je eten kan verbouwen. Dat is basiskennis die ieder mens zou moeten bezitten. Kinderen moeten zelfredzaam worden en weten hoe je een aardappel uit de grond krijgt.”

Als minister van Buitenlandse Zaken is Van Muiswinkel aangewezen. Waarschijnlijk omdat hij, in zijn rol van olieworstelaar, de enige Nederlandse cabaretier is die de agressieve trek- en duwhanddruk van Trump kan pareren, vermoedt hij zelf. Sterker, zegt hij, hij heeft Clau moeten beloven dat hij de Amerikaan in één zwiep op zijn rug legt. Maar misschien geeft hij Trump wel een extra vette oliehand. Die, als Trump hem pakt, er meteen weer uitfloept. Een mooi symbool voor het ongrijpbare Nederland, mijmert de minister.

5: Defensie

Theo Maassen is de nieuwe minister van Defensie. In zijn huidige programma, Tegen beter weten in, betoogt hij dat het absoluut geen oorlog wordt. Dat komt goed uit. De minister van Defensie is pacifist, en een fanatieke: „Ik vind dat ze iedereen die dat niet is kapot moeten schieten”, suggereerde hij in zijn programma Ruwe Pit (1998).

Het leger zal zich meer en meer richten op vredesmissies. En op het bestrijden van honger. Want de minister denkt dat soldaten, naar het voorbeeld van de postbodes van post.nl, meerdere klussen aankunnen. Dat is nodig. „Op 9/11 stierven er drieduizend Amerikanen. Dezelfde dag overleden er in Afrika 25.000 kinderen aan ondervoeding”, zei hij (Met alle respect, 2011). Het leger heeft de F-16’s om snel ter plekke te zijn.

De minister, die zich erop laat voorstaan geen computer te bezitten, wil wel de informatie-oorlog aangaan, met een leger fact-checkers en IT’ers. Op het internet moet je de Russen, trollen en trumpianen bestrijden. Een mooie kans voor computernerds en werkloze journalisten om kolonel in het Nederlandse leger te worden.

Het defensiebudget gaat niet omhoog. Er is wel een ander budget dat tot op NAVO-niveau wordt opgetrokken, dat wil zeggen: 2 procent van het bruto binnenlands product: dat van cultuur.

Goed nieuws voor Jeroen van Merwijk, die wegens zijn messiaanse charisma en doorleefde onbescheidenheid de gewilde post van minister van Cultuur en Media kreeg toebedeeld. In zijn beleid zal de kunstenaar vooropstaan, niet het publiek, aldus de minister. Talentontwikkeling („Typisch zo’n woord dat is bedacht door mensen die geen talent hebben”, schrijft hij in zijn boek De grootste denker van Nederland, 2016) wordt afgeschaft. Een actiepunt van de minister, bekend van het lied Een AVRO-lid is ook een mens, wordt het terugdringen van het televisiekijken ten bate van het lezen. Want als iedereen, zong hij in het lied Als na mijn dood, „niet meer naar de televisie kijkt maar Gerard Reve leest, als er een eind komt aan stompzinnigheid en kuddegeest, dan is mijn leven niet voor niets geweest”.

6: 5 miljard euro

Leg de NAM lam. De nieuwe minister van Economische Zaken heet uiteraard Freek de Jonge. Hij liep zich al enige tijd opzichtig warm voor de post, aldus een vertederde premier. De nieuwe minister is hartstochtelijk begaan met de gedupeerden van de gasboringen in Groningen: „Alle onzinprocedures rond de schadevergoedingen moeten direct van tafel. Dat betekent dat de NAM zich niet langer bemoeit met de vaststelling van de schade en de daarmee samenhangende vergoeding. Groningers moeten ruim worden gecompenseerd voor alle schade sinds de boringen begonnen in 1959. Laat de NAM om te beginnen 5 miljard euro in een onafhankelijk fonds storten”, zo liet hij onlangs in de Volkskrant optekenen.

De minister gaat het actieplan snel uitvoeren. Dat betekent: het versneld stoppen met gaswinning, een ‘generaal pardon’ voor alle in behandeling zijnde schades, omkering van de bewijslast in een onafhankelijk schadeproces en een uitkoopregeling voor iedereen die het gebied wil verlaten.

In samenwerking met de nieuwe minister van Milieu, Dolf Jansen, gaat Groningen voorop in schone energie. Jansen wil zich inzetten voor „echte verduurzaming van onze economie” schreef hij in 2015 in een alternatieve Troonrede (in NRC). Om dat te betalen gaat hij „eindelijk de massale belastingontduiking en -ontwijking door Nederlandse bedrijven aanpakken” en „alles wat verder via de Zuidas wordt ontdoken – honderden miljoenen, vermoedelijk nog meer”. Collega Lebbis was namens Financiën direct akkoord.

7: Abortusboten

Een lagere gasproductie drukt de verwachte economische groei. Maar het Cabaret-Kabinet heeft een breed gedragen aversie tegen de heilige graal van economische groei en vrijemarktdenken. Zo zei Theo Maassen in 2013 bij Pauw en Witteman: „Je kan niet zeggen dat ondernemen op zichzelf goed is. Een overheid moet zeggen wat goed is en wat niet. De markt kan die vrijheid niet aan.” En hij zei: „De economie is het probleem. Er is niks in de natuur wat permanent groeit.”

Volgens de minister van Milieu moet groei een kwestie zijn van „schone energie en behoud, niet van opmaken en vernietigen”, zo schreef hij (column, de Volkskrant, 2006): „We kunnen banen creëren en geld verdienen en doorleven zoals we willen leven, op een manier die toekomst heeft. We moeten alleen de durf hebben een andere kant op te gaan. En verdomd, zoiets simpels als Schiphol niet maar door laten groeien zou iets van die visie, die durf kunnen laten zien.”

Vlees eten en alcohol drinken zijn ook slecht voor het milieu. Maar met name voor het zwaarder belasten van alcohol, aldus de minister, die zelf niet drinkt, was geen meerderheid.

Minder mensen op aarde is ook een oplossing om het smelten van de poolkappen te voorkomen, weet de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, Jan Jaap van der Wal: „Ik ben CO2-oké. Want ik heb geen kinderen. Mensen zijn het grootste probleem. Dus er zijn twee oplossingen: vrijwillige euthanasie en abortus.” Aldus de toen nog kinderloze minister tijdens zijn Oudejaarsconference in 2007. Dat was een variatie op de woorden van de in 1998 nog kinderloze minister van Defensie: „Een beter milieu eindigt bij jezelf.” (uit Ruwe Pit). De beide ministers beraden zich op het plan om de Nederlandse marine om te vormen tot een vloot van abortusboten.

In het verlengde van deze maatregelen liggen er milieuvoorstellen die het Cabaret-Kabinet nog nader op zijn merites wil beoordelen: „Alle mannen moeten dood”, van Jeroen van Merwijk, naar zijn gelijknamige lied, en „Alle mannen een knipje”, opdat de laatste mens over een eeuw „het licht uitdoet”, van Theo Maassen (in Neuk het systeem, 1996).

Het komt goed met Nederland. We gaan eerst onze plannen door het CPB laten doorrekenen, aldus de nieuwe premier. Eén ding is zeker. Dat Correspondents’ Dinner wordt dit jaar echt leuk.