NAM moet nu ook betalen voor immateriële gasbevingschade

Een doorbraak voor de gedupeerden van de Groningse gasbevingen. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) moet smartengeld betalen voor aangetast woongenot en psychisch leed. Dat bepaalde de rechtbank in Assen woensdagochtend in een zaak die 127 gedupeerden wegens immateriële schade hebben aangespannen tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en de Nederlandse Staat.

De rechtbank oordeelde dat de NAM aansprakelijk is voor immateriële schade. De aardbevingen veroorzaakt door gasbevingen kunnen niet worden afgedaan als „gewone hinder”, maar „vormen een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de gedupeerden”, motiveerde de rechter in een toelichting. Die inbreuk kan worden aangemerkt als „aantasting van een fundamenteel persoonlijkheidsrecht”. Ook Groningers hebben recht op ongestoord woongenot.

Het is de tweede tik op de vingers die de rechter in Assen de gaswinner geeft. In september 2015 oordeelde dezelfde rechtbank dat de NAM alle huiseigenaren in het gasbevingsgebied voor waardedaling moet compenseren, of hun woning nu is verkocht of niet, scheuren heeft of nog schadevrij is. Tegen die uitspraak ging de NAM, joint venture van Shell en ExxonMobil, in hoger beroep.

Anders dan de NAM is de Nederlandse Staat volgens de rechtbank niet aansprakelijk voor de immateriële schade in de vorm van misgelopen woongenot. Wel oordeelde de rechtbank dat de Nederlandse Staat van januari 2013 tot 18 november 2015 de „zorgplicht ten aanzien van burgers” in Groningen „onvoldoende heeft nageleefd”. Dat is minister Kamp (Economische Zaken, VVD) aan te rekenen. Na de beving bij Huizinge, bleef hij, tegen uitdrukkelijk advies van het Staatstoezicht op de Mijnen in, op grote voet Gronings gas winnen: 54 miljard kuub in 2013. De rechter: „De staat suggereerde dat dit moest om redenen van leveringszekerheid, maar dat is nooit feitelijk onderbouwd.”

In totaal 127 gedupeerde Groningers vroegen de rechtbank om een principe-uitspraak. Behalve scheuren in hun huis, hebben ze last van stress, slaapproblemen, en leven ze in angst. Sommige Groningers vrezen dat door de aanhoudende bevingen hun huis instort.

De rechtbank in Assen maakte duidelijk dat niet alle 127 gedupeerden aanspraak kunnen maken op smartengeld. Voorwaarde is dat ze wonen op dat deel van het gasveld, het zogeheten Groningenveld, „waar regelmatig aardbevingen worden gevoeld en schade wordt geleden”. Verder tellen mee de ernst van de schade aan de woning, de wijze van schadeafhandeling en de klachten die iemand aan de bevingen heeft overgehouden. Die klachten moeten gedupeerden kunnen documenteren.

Om welk bedrag aan immateriële schade het gaat is onbekend. De eisers vroegen de rechtbank om een principe-uitspraak. Bedragen zijn nog niet aan de orde. In vervolgzaken moeten gedupeerden op basis van specifieke persoonlijke omstandigheden de hoogte van de individuele schadevergoedingen laten vaststellen. Pas dan kunnen de Groningers afrekenen.

„Dit is een doorbraak”, reageerde advocaat Pieter Huitema namens de eisers. De NAM heeft „kennis genomen van de uitspraak”, reageert Thijs Jurgens, directeur aardbevingen Groningen. Hij beklemtoont dat zijn bedrijf altijd heeft erkend aansprakelijk te zijn voor alle gaswinningsschade, fysiek en ook psychisch. „Maar van belang is dat er duidelijkheid komt wat de drempel is voor vergoeding van immateriële schade veroorzaakt door aardbevingen. Daarvoor gaan we de uitspraak nader bestuderen.”