De ecoknop, maakt die een apparaat echt zuiniger?

Je ziet ’m op wasmachines, stofzuigers, vaatwassers en boilers. In auto’s behoort ie tegenwoordig ook tot het instrumentarium. En hij zit verstopt in de menu’s van routers en televisies. De ecoknop. Een uitnodiging om verstandig met het milieu om te gaan en ook nog geld te besparen. Toch is de knop niet populair. Veel mensen vertrouwen hem niet. Ze denken dat de knop niet werkt of alle fut uit die glanzende auto of wasmachine haalt. Meestal ten onrechte.

Als je een ecoknop indrukt, gebruikt het apparaat in kwestie minder energie. Soms moet je dat inderdaad bekopen met minder warmte, zuigkracht, acceleratie of wifi, maar vaak werkt de machine net zo goed als op de normale stand. Dat is bijvoorbeeld zo bij zware stroomverbruikers als wasmachines en vaatwassers. Het enige is dat eco-wassen langer duurt.

Dat leidt tot misverstanden. Je hebt de vaatwasser op eco gezet, maar vervolgens staat die drieëneenhalf uur te sproeien en te pompen. Bij de wasmachine leidt het indrukken van de ecotoets tot langdradig heen en weer draaien van de trommel. Dat kan niet goed zijn, denkt de gemiddelde huisman.

Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal ontdekte dat veertig procent van de machinebezitters de knop niet indrukt. Onverstandig, want die knop bespaart doorgaans zo’n dertig procent op het stroomverbruik. Dat komt vooral omdat het water een lagere temperatuur krijgt dan is ingesteld en het verwarmingselement dus minder lang aanstaat.

Dat element is de grootse energieverbruiker in vaatwassers en wasmachines. Meestal heeft het een flink vermogen, zo’n 2000 watt, en als de machine minder opwarmt en langer sproeit (in vaatwassers) of heen en weer draait (in wasmachines), kun je flink op stroom besparen. Pompen en motoren verbruiken ook stroom, maar veel minder. Resultaat is dat een eco-wasbeurt in bijvoorbeeld een moderne Bosch of Siemens wasmachine op 60 graden niet meer de gangbare 1,1 kWh, maar 0,66 kWh gebruikt. In geld: geen 22, maar 13 eurocent.

En, zo blijkt uit onderzoek van bijvoorbeeld Milieu Centraal, het wasgoed is net zo schoon – de langere wasduur compenseert de lagere temperatuur. In vaatwassers leidt het indrukken van de ecoknop ook tot een iets lagere temperatuur, en langer sproeien maakt dat weer goed. Als je geen haast hebt is er dus niets tegen om die ecoknop toch maar in te drukken.

Méér wonderen zijn in huis van ecoknoppen niet te verwachten. Op elektrische keukenboilers zit vaak een eco-stand, maar dat betekent alleen maar dat het water minder warm wordt. Stofzuigers op de ecostand zuigen minder hard. Televisies geven een flets beeld als ze op eco staan. In sommige routers zit green-stand, maar dan zakt het wifi-vermogen in – daar zit niemand op te wachten. Soms heeft een router de mogelijkheid de wifi ’s nachts uit te zetten. Dat kan wel zinnig zijn.

In auto’s zitten tegenwoordig ook ecoknoppen. Afhankelijk van het merk dringen ze de acceleratie wat terug, zetten ze de ventilatie en de airco lager, schakelen ze van vierwiel- naar tweewielaandrijving en zetten ze de schakelmomenten van de automatische versnellingsbak wat minder sportief. Brandstofbesparingen kunnen oplopen van 5 tot 20 procent, zeggen de fabrikanten. Maar het zijn allemaal besparingen die ook kunnen worden behaald zonder zo’n ecoknop. Als de knop in het hoofd maar om gaat.