:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/02/data8935997-a0c93f.jpg)
In zijn gevecht met de Amerikaanse instituties – politiek, media en rechterlijke macht – heeft president Donald Trump opnieuw een grote nederlaag geleden. Het Hof van Beroep in San Francisco blokkeerde donderdagnacht een poging van Trump om de opschorting van zijn inreisverbod voor vluchtelingen en inwoners uit zeven overwegend islamitische landen ongedaan te maken.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2017/02/d0225b82-bf08-4612-89a5-8905cb9d0e12.jpg)
Rechter James Robart in Seattle had het inreisverbod van drie maanden afgelopen weekend al opgeschort, in afwachting van een oordeel over de rechtmatigheid van het decreet. Trump ging in beroep, en beschuldigde de rechterlijke macht van sabotage. De schuld van eventuele toekomstige aanslagen legde hij alvast bij de rechter. Vlak nadat hij ook ongelijk had gekregen van de drie rechters van het Hof van Beroep, schreef Trump woedend op Twitter: „SEE YOU IN COURT, DE VEILIGHEID VAN ONS LAND STAAT OP HET SPEL!”
Volgen
Trump zei later dat de rechters „om politieke redenen” het inreisverbod hadden geblokkeerd. Niettemin oordeelden de drie rechters in San Francisco, van wie twee door Democratische presidenten zijn benoemd en één door een Republikein, unaniem.
Ze schrijven in hun vonnis dat de regering geen bewijs heeft geleverd dat iemand uit de zeven landen ooit betrokken is geweest bij een terreuraanslag in de Verenigde Staten. Bovendien verwerpen ze met kracht de stelling van Trump dat rechters niets over de zaak te zeggen hebben:
„In plaats van dat de regering alsnog met bewijs kwam om de noodzaak van het decreet uit te leggen, was zij van oordeel dat we hun beslissing niet eens mochten beoordelen.”
Trump beloofde als kandidaat een inreisverbod voor moslims. Zijn adviseur Rudy Giuliani bevestigde onlangs in een tv-interview dat Trump die bedoeling had, toen hij zijn plan voor een decreet maakte. Omdat het juridisch niet rond te krijgen was, zou hij er een inreisverbod voor inwoners uit zeven overwegend islamitische landen van hebben gemaakt. De rechters hebben „belangrijke grondwettelijke vragen” bij de intenties van het decreet, mede om die uitspraak van Giuliani. Ze hekelen de haast waarmee Trump zijn decreet uitvaardigde.
Toen Trump twee weken geleden zonder duidelijke toelichting met zijn decreet kwam, leidde dat tot een chaos op luchthavens, en grote onrust in de VS. Overal in het land werden demonstraties gehouden. Op luchthavens werden reizigers vastgehouden, ondanks geldige visa.
De regering-Trump kan nu in beroep gaan bij het Hooggerechtshof, de hoogste rechterlijke instantie van het land. Daar zitten, in afwachting van de benoeming van Neil Gorsuch, nu acht rechters. De helft is door Democratische presidenten benoemd. Mocht er in het Hof geen meerderheid zijn om de opschorting ongedaan te maken, dan blijft de uitspraak van het Hof van Beroep van kracht.
Volgen
Deze weken wordt de reikwijdte van Trumps macht getest. Hij heeft aangekondigd als een sterke leider te regeren, en probeert tegelijkertijd Congresleden, journalisten en rechters in het gareel te krijgen. Tot nu toe ondervindt hij uit al die hoeken tegenkracht. Trump reageert door zijn aanhang op te hitsen tegen wie hem dwars zit. Rechters verwijt hij politieke vooroordelen, journalisten noemt hij leugenaars.
Nu Trumps inreisverbod met voorlopig succes is aangevochten, blijkt dat zijn daadkracht tegen de grenzen van de wet aanloopt. Daarom heeft Trump er extra belang bij dat zijn kandidaat Neil Gorsuch snel tot het Hooggerechtshof wordt benoemd. Maar dat kan nog lang duren: Democraten kunnen een stemming hierover uitstellen. Bovendien was Gorsuch in kleine kring al kritisch op de president. Trumps uitspraken over vermeende vooringenomenheid van rechters noemde hij „ontmoedigend” en „demoraliserend”.