Foto / Flip Fransen
Als een erudiet uitgever van het ouderwetse soort sterft, dan is dat een groot verlies voor de Nederlandse boekenwereld. Al was het maar omdat ze steeds schaarser worden. Henk Hoeks, die 29 januari op 69-jarige leeftijd in Nijmegen overleed, behoorde tot die zeldzame soort.
Als linkse student filosofie en geschiedenis aan de Katholieke Universiteit Nijmegen schaarde hij zich in 1971 bij een groepje activistische studenten dat een paar jaar eerder de Socialistiese Uitgeverij Nijmegen, de SUN, had opgericht. Ze gaven boeken uit over de geschiedenis van de arbeidersbeweging, het marxisme, marxistische cultuurkritiek en materialistische geschiedschrijving. Maar toen begin jaren tachtig de belangstelling voor dat genre wegebde, sloeg Hoeks de weg van kunst, architectuur, filosofie, geschiedenis en literatuur in. De linksradicale drang tot Umwertung aller Werte maakte plaats voor het klassieke Bildungsideaal, waarvan Hoeks een gedroomde ambassadeur was.
Voor de opbouw van het boekenfonds van de SUN, die hij ‘onze geliefde uitgeverij’ noemde, was hij van onschatbare waarde. Niet alleen als bedenker van boeken, maar ook als maker daarvan. Dankzij zijn belezenheid kon hij menig SUN-auteur zo goed bijstaan en adviseren, dat die hem als gelijkwaardig zag. Een hooggeleerde historicus, met wie hij de vermaarde boekenreeksen ‘Sporen’ en ‘Memoria’ maakte, beschouwde Hoeks tijdens hun overleg in zekere zin als zijn leraar.
Hoeks heeft zich nooit verzet tegen de katholieke wereld waar hij vandaan kwam. Traditionele katholieke denkers en historici waren in zijn fonds dan ook meer dan welkom, als ze maar een goede pen hadden. Het leidde onder andere tot een heruitgave van het werk van de priester-kunsthistoricus Frits van der Meer. Maar ook publiceerde hij werk van denkers als Walter Benjamin, Nietzsche, Heidegger, Foucault, Adorno.
Begin jaren negentig kreeg Hoeks ernstige longkanker en werd hij door de artsen opgegeven. Hij bleef echter optimistisch en zou het, onverstoorbaar energiek en met veel humor, nog een kwart eeuw volhouden. Onder zijn aanmoediging verschenen sindsdien nog tientallen boeken, behalve bij de SUN ook bij zijn eigen uitgeverij In de Walvis en bij uitgeverij Vantilt. Zijn ideeënstroom hield pas met zijn laatste adem op.