Normale mensen

Als Mark Rutte dan toch zo graag tussen normale mensen vertoeft één adres: de schaatswereld. Het mag dan een marginale sport, de ijsmannen en -vrouwen zijn de kannibalen van hun tijd. In alles gewoon. Ireen Wüst moet er niet aan denken een kookboek op de markt te brengen zoals Dafne Schippers recent deed. Kookboekenhysterie grenst aan zwakzinnigheid. Dan nog liever een kleding- en parfumlijn. Bekende Nederlanders die nu nog met recepten goochelen zijn helemaal niet gewoon meer, ze zijn zo mercantiel-elitair als de dochter van Trump. Ik kan me bij Dafne Schippers veel voorstellen, maar ik weet zeker dat haar stamppot van gras niet te vreten is.

Wie al haar hele leven erg gewoon is, is Ireen Wüst. Pasionaria van de ijzers, maar in de verbeelding zie je haar vooral met een boodschappentas door de Hema slenteren. Nauwelijks opgemaakt, broek en bloesje wat frommelig, de haren samengeperst in een elastiekje. Haar taal al even summier – korte zinnen met een lachje.

Ik ben van Ireen gaan houden. Ze belichaamt wankelmoedigheid die gewone mensen ook kennen, maar staat er als een record, titel of medaille wenkt. Ze beheerst de kunst van het pieken alsof ze gemechaniseerd is. Ook dat is een beetje elitair, maar zo zijn de wetten van de nieuwe sportmens nu eenmaal. Ze kan ook falen, wat een zegen is voor een topsporter – in de mislukking voltooit zich de eenwording met de menigte.

Wüst stelt niet teleur op de WK-afstanden in Gangneung. De titel op de 3000 meter is binnen en ze deelt ook nog in de wereldtitel ploegenachtervolging. Zo moet het volgende jaar op de Olympische Winterspelen ook gaan, met nog een derde medaille op de 1500 meter. Ambities zonder doekjes. Zij houdt het evenwicht in stand tussen het mannen- en vrouwenschaatsen. Ireen en Sven liggen als tweevoud in de Statenbijbel, zoals vroeger Leontien van Moorsel en Michael Boogerd. In de uitstraling van Wüst en Kramer zit nog enig verschil. Zij doet moeite, Kramer nauwelijks. Dat siert haar, des te meer daar ze van nature een beloken type is. Haar leven is geen doorzonwoning.

De jarenlange dominantie op het ijs heeft de honger bij Ireen Wüst niet gestild. Ze kan zichzelf enorm onder druk zetten voor titelraces. Na het goud op de 3000 meter in Zuid-Korea was de ontlading in de armen van coach Rutger Tijssen heftiger dan ooit. De sport blijft groter dan het leven. Al heeft ze in tegenstelling tot Sven Kramer, en meer dan vroeger, nu ook het vermogen tot sociale animositeit.

Ireen Wüst is iconisch, maar ze ervaart het zelf nog niet. Het vrouwenschaatsen heeft aan parade en glamour ingeboet. De hysterie die ooit rond Yvonne van Gennip en Marianne Timmer over het Nederlandse volk neerdaalde, lijkt verzand. Niet in Thialf natuurlijk, maar wel in het doorsnee rijtjeshuis. De Hollywoodfactor is weg. Yvonne van Gennip bereikte na haar olympisch goud in Nederland de koninklijke status. Ze werd letterlijk aanbeden. Marianne Timmer was een beetje de pin-up van het ijs. Zij bracht buitenlucht mee naar de Randstad. De huidige generatie is meer gefocust op de wedstrijden en minder op het voor- en naspel. Verzakelijking. Ireen Wüst doet daar ook aan mee en dat kost haar liefde van het plebs. Daarnaast komt het slechts fragmentarisch tot scherpe rivaliteit met haar concurrent Martina Sablikova.

Het lijkt contradictorisch dat een in wezen primitieve sport als langeafstand schaatsen weer eens een diva kan gebruiken. Ireen Wüst is daar te mooi en te bescheiden voor.

Waarnemers signaleren dat er op de WK-afstanden in Gangneung al een olympisch sfeertje hing, zowel bij rijders als toeschouwers. Schaatsbobo’s zijn in hun leven nog nooit een dag zonder olympische koorts geweest, dus die tellen niet mee.

De Nederlandse schaatskolonie heeft in Zuid-Korea een olympisch visitekaartje afgegeven. Meer nog dan in Sotsji dreigt een monopolie.