‘Executiefeesten’ sluiten naadloos aan bij Assads plan

In een rapport waarover NRC dinsdag berichtte maakt Amnesty International melding van massale ophangingen in de Saydnaya-gevangenis in Damascus, waar tussen 2011 en 2015 naar schatting vijf- tot dertienduizend mensen zijn vermoord. Het rapport spreekt over „een bewuste uitroeiingpolitiek” van met name politieke tegenstanders van het regime van de Syrische president Assad.

De praktijken sluiten naadloos aan bij het plan van Assad, dat al van voor de revolutie van 2011 dateert, om zijn land te zuiveren van ideologische tegenstanders en van de sunnitische bevolking ten gunste van de shi’itische alawieten, waar hij zelf toebehoort.

Lees ook over het rapport van Amnesty International: ‘Executiefeesten’ in gevangenis Syrië

Dit plan wordt ook nog eens ondersteund door Assads grootste bondgenoot Iran, dat op zijn beurt streeft naar wat de ‘shi’itische halve maan’ wordt genoemd: een gebied dat reikt van Iran zelf, via het Iraakse Basra, naar de Middellandse Zee. Deze twee ontwikkelingen zijn van grote betekenis voor de toekomst van het land, waarover sinds 24 januari in het Kazachse Astana op initiatief van Rusland en Turkije onderhandeld wordt.

Laat er geen misverstand over bestaan dat Assad niet meer zonder hulp kan van Iran en de vele buitenlandse shi’itische milities in zijn land. Volgens commandant Mohamad Al Ahmad van het Vrije Syrische Leger zouden er meer dan 60.000 niet-Syrische shi’itische strijders in Syrië zijn, die door Iran gecoördineerd worden. Het gaat om leden van de Iraanse Revolutionaire Garde onder leiding van generaal Qasim Soleimani, Libanese Hezbollahstijders, en Iraakse en Afghaanse milities.

Zonder de hulp van deze buitenlandse strijders was Oost-Aleppo nooit in handen van het Assad-regime gevallen. En toen de strijd daar voorbij was vond er een grote zuivering in de stad plaats. Sunnitisch strijders en inwoners van Oost-Aleppo werden uitgeruild tegen shi’itische inwoners van de dorpjes Keferya en Fouah, gelegen in de noordelijke provincie Idlib, die nog steeds in handen van rebellen is.

Na de herovering van Aleppo op Damascus richtten het Syrische leger en de milities zich op de diverse oppositionele ‘pockets’ waarbij als regel geldt dat de oppositiestrijders en inwoners doortocht wordt verleend naar de provincie Idlib.

Het is nadrukkelijk de bedoeling dat het ‘nuttige Syrië’ – het gebied vanaf de hoofdstad Damascus tot aan de kust en de steden Homs, Hama en Aleppo in het achterland – ontdaan wordt van zoveel mogelijke sunnitische burgers en van diegenen die het regime onwelgevallig zijn.

Steden en dorpen ‘sunnivrij’ gemaakt

De demografie van de steden Damascus, Homs en Aleppo is inmiddels dramatisch veranderd ten gunste van de Syrische alawieten, en er is sprake van een toenemende aanwezigheid van Iraniërs, shi’itische Irakezen en Afghanen. Langzaam maar zeker worden ook de steden en dorpen bij de Libanese grens zo veel als maar mogelijk is ‘sunnivrij’ gemaakt.

Daarnaast vindt er een ideologische zuivering plaats. Zo werden het regime vijandige elementen na de val van Aleppo ‘geëvacueerd’, wederom vooral naar de provincie Idlib. Natuurlijk kan niet het hele gebied dat nu onder gezag van Assad (lees: Iran) staat ‘ge-shi’itiseerd’ worden. Daarvoor zijn er doodeenvoudig te weinig shi’ieten in het land, het percentage wordt op twaalf procent geschat voor de burgeroorlog uitbrak. Maar gegeven het feit dat volgens de VN meer dan vijftig procent van de Syriërs in Syrië van huis en haard zijn verdreven en ruim 4,8 miljoen buiten Syrië verblijven kan gevoeglijk worden aangenomen dat het alevitische aandeel en dus percentage flink gestegen is. En daar worden nu ook niet-Syrische shi’ieten aan toegevoegd.

De vredesbesprekingen over Syrië (gehouden in Kazachstan) hebben tot op heden niets opgeleverd. Van het afgesproken staakt-het-vuren komt niets terecht. Regime en Hezbollah hebben het op grote schaal geschonden en zijn bezig pockets rond Damascus in te nemen en er vonden alweer evacuaties plaats. Verder is de concept-grondwet die Rusland voor Syrië voorstelde door de Syrische oppositie verworpen. Het is hoe dan ook de oppositie die bij de vredesbesprekingen aan het kortste eind trekt en er is alle reden te vrezen dat de resultaten van de etnische zuiveringen als status quo en als onomkeerbaar zullen worden beschouwd voor het toekomstige Syrië. Miljoenen – sunnitische – Syriërs zullen nooit naar huis en haard terug kunnen keren.

Poetin versterkt zijn greep

Een en ander heeft ook ernstige consequenties voor Europa, want het continent wordt zo opgezadeld met een nieuw demografisch probleem, dat dankbaar uitgemolken zal worden door populistische politici met alle politieke gevolgen vandien.

Versterking van populistische partijen en verzwakking van de huidige machthebbers in Europa is iets waar de Russische president Poetin zijn handen bij dicht knijpt. Zo weet hij via Syrië zijn greep op het Avondland te versterken en zijn de westerse populistische partijen, die de Russen doorgaans goed gezind zijn, meer dan ooit ‘nuttige idioten’ voor de Russische president.

Maar kan Europa dan ten minste steun verwachten van de nieuwe Amerikaanse president Trump? Dat is maar de vraag. Trump heeft zich meermalen zeer positief uitgelaten over zijn collega Poetin. Verder stelde hij dat het een grote fout van bondskanselier Merkel was om al „die illegalen” toe te laten. Ook heeft hij keer op keer laten weten een non-interventionistische politiek te willen nastreven en als dan de Russen, Iraniërs en Turken de zaken zodanig regelen in Syrië dat Amerika er verder geen last van heeft waarom zou Trump zich dan iets gelegen liggen aan Europa?

Of het inreisverbod van de president voor Syrië en voor Syrische vluchtelingen nu wel of niet gehandhaafd blijft, feit is dat er een afschrikwekkende werking van uitgaat voor hen die naar de VS willen afreizen of vluchten.

Toen het Westen nog politieman van de wereld was, was de kritiek op de westerse machtspolitiek niet van de lucht. Nu een andere mogendheid die rol overgekomen heeft, is Europa verder van huis dan ooit, en moet het toezien dat het niets maar dan ook niets kan doen tegen de wreedheden die tot op de dag van vandaag plaatsvinden in onder andere de Saydnaya-gevangenis.

Het meest dramatische lot treft de vele Syrische vluchtelingen die wellicht nooit meer naar huis kunnen terugkeren en die een uiterst onzekere toekomst tegemoet gaan in een Europa dat steeds meer gekenmerkt wordt door xenofobie en racisme.