Hallo, daar zijn wij dan weer met Eén op twee van drie tot vier op Radio 5, voorheen van zes tot zeven op Radio 8, binnenkort van negen tot tien op Radio 11. Mijn naam is Tanja Boljé en naast mij zit zoals altijd Tjerk van den Nagtkaerschenmaecker. Tjerk, wat gaan we doen!?
- Moet de Europese Centrale Bank de geldpers weer aanzetten? We praten erover met Sylvana Simons. Maar nu eerst: De Telegraaf sprak onlangs in een kop van een ‘kansloze asielplaag’. De protesten waren niet van de lucht. Om vluchtelingen met een plaag te vergelijken is dehumaniserend, werd gesteld. Wij praten erover met onze vaste taaldeskundige, hoogleraar taaldingetjes aan Vanlow University, Euphemia Van Dittem.
- Euf, zo’n krantenkop, kan dat?
- Ja, dat kan. Dat hebben we gezien.
- Maar ik bedoel: mág het?
- Ik weet niet of er toestemming voor was, maar daar ga ik wel van uit.
- Ja nee, maar ik bedoel, wat is jouw mening daarover?
- Mijn mening daarover is het resultaat van een afweging van diverse aspecten van de zaak, zowel op rationeel als emotioneel niveau.
- Sorry, maar wij begrijpen elkaar niet, geloof ik.
- Dat lijkt mij prima. Ik ben niet van plan jullie te begrijpen en ik zou het ook prettig vinden als jullie je handen thuishielden.
- Maar Euphemia, wat Tjerk bedoelt is: hoe beóórdeel je het?
- Eh, door de diverse aspecten van de kwestie tegen elkaar af te wegen en dan een conclusie te trekken.
- Ja, oké, maar wat ís dat oordeel dan?
- Het resultaat van dat beoordelingsproces.
- Aargh! Wat ís dit!? Wij proberen een gesprek te voeren!
- Misschien heeft het geen honger?
- Tanja, heb jij nog een vraag voor de professor, dan ga ik even met mijn hoofd op de desk bonken.
- Prima Tjerk, niet te hard graag. Professor, wat bedoelt u te zeggen?
- Ik wilde dus even laten zien dat als je alles letterlijk neemt, je niet meer kunt spreken.
- Wat heeft dat hiermee te maken?
- Daarom gebruiken wij beeldspraak. Voortdurend! Die vluchtelingen zitten in een AZC, zeggen we dan. Dus zij staan of liggen nooit? De AZC’s puilen uit. Hangen ze met bosjes uit de ramen? Af en toe draait er iemand door. Om z’n as? Nee, maar zo praten wij. Wij denken dat we exact zeggen wat we bedoelen, maar dat is bijna nooit zo.
- Maar een plaag! We hebben het toch over mensen?
- Nou, en? Een plaag is niet per definitie dierlijk. De plagen in de bijbel worden deels uitgevoerd door de elementen, deels door dieren en deels door mensen. Het water van de Nijl verandert in bloed doordat Aäron zijn staf erin steekt, de eerste plaag van Egypte. De dood van de eerstgeborenen: de huizen werden door mensenhand met bloed beklad. Dus zo principieel als nu door sommigen beweerd wordt, ligt het niet. Hooliganisme wordt ook een ‘plaag’ genoemd. Er zijn ook mensen die menen dat je geen vluchtelingenstroom mag zeggen, dat dehumaniseert ook. Wat moeten we dan zeggen: zeg, er komen wat mensen deze kant op? Toeristen, handelsreizigers, wandelaars?
- Stop maar Tjerk, zo is ’t genoeg. Toch, een plaag, het blijft een beetje cru.
- Als een kleine gemeenschap waar nooit iets gebeurt plots te maken krijgt met criminaliteit en overlast door vreemdelingen, dan ís dat ook cru, lijkt mij.
- Professor Eufhemia van Dittem, hartelijk dank voor dit gesprek.
- Zo meteen Sylvana Simons over het beleid van de ECB, maar nu eerst: muziek!
- Luistert u naar Imogen Heap, van het album Plague Songs: Glittering Clouds!
Jan Kuitenbrouwer is columnist en directeur van Kuitenbrouwer Woorden Die Werken.