Wees gul met complimenten

Een complimentje op zijn tijd? Dat is helemaal geen overbodige luxe. Sterker nog: van een oprecht schouderklopje gaan we harder werken. Op afdelingen waar werknemers voldoende gecomplimenteerd worden, gaat de productiviteit met zeker 5 tot 7 procent omhoog. Dat blijkt uit onderzoek van onder andere Arjan Non van de Universiteit Maastricht en Robert Dur van de Erasmus Universiteit.

Non: „Wat mij vooral verbaasde was dat zelfs wanneer alleen de beste werknemer publiekelijk complimenten krijgt, andere werknemers niet gedemotiveerd raken, maar óók harder gaan werken.”

Voor het onderzoek dachten driehonderd studenten als bijbaantje enquêtes te digitaliseren. In werkelijkheid waren ze – zonder het te weten – proefkonijnen. Zo kreeg het ene team studenten na afloop van hun dienst een handgeschreven kaartje met een bedankje, ondertekend door de directeur. In een andere groep kreeg slechts de best presterende werknemer zo’n kaartje. Wat bleek: in beide gevallen presteerde de hele groep daarna beter.

„Ik denk dat je daaruit wel op kunt maken dat het als werkgever zin heeft mensen te complimenteren”, zegt Non. Dat is goed nieuws, vindt hij. „Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Het tempo binnen een team wordt vaak bepaald door de minst productieve werknemers. Als je juist die mensen kunt motiveren, is dat voor een werkgever heel gunstig.”

Maar: willekeurig met complimentjes strooien valt ook weer niet aan te raden, nuanceert Non. Zijn onderzoeksgroep bekeek enkel hoe de studenten reageerden op spontane en onverwachte erkenning. Wat er gebeurt als je iemand aan de lopende band zou complimenteren, werd niet gemeten. Non heeft echter wel een vermoeden: „Ik zou niet iedere dag met een kaartje aankomen. Een beetje creativiteit is gewenst: van een letterlijk schouderklopje of een uitgesproken compliment, tot een flesje wijn.” Want, zo stelt hij: „Het moet wel spontaan en onverwacht blijven.”

Lees ook: Een compliment geven? Dat werkt beter dan een bonus

Een beetje moeite

Het is daarom ook beter geen complimenten aan de slechtst presterende werknemer te geven, denkt Non. „Dat valt op. Zodra mensen het idee hebben dat een compliment niet oprecht is, wek je als werkgever de suggestie dat je alleen maar wil dat er harder wordt gewerkt. En daar trapt natuurlijk niemand in.”

Het gaat in plaats daarvan om de gedachte achter het compliment, stelt Non. Zo kreeg een groep studenten in een vervolgstudie als bedankje extra geld bovenop het salaris. Non: „Dat werkte alleen als het geld leuk gepresenteerd werd. Als duidelijk was: dit is persoonlijk, hier zit werk in.” Extra geld met wederom een kaartje bleek bijvoorbeeld effectiever: „Werknemers raken pas gemotiveerd als ze zien dat hun leidinggevende moeite doet.”