Twee keer ‘niet’. Dat gaat echt niet

„Verrek!”

„Sodemieter!”

Ze waren niet bepaald blij, Harm Wiersma (63) en Engel Vrouwe (71), toen ze op 18 november hoorden over de oprichting van een nieuwe politieke partij. ‘Niet stemmers’ zou de partij gaan heten, gericht op het grootste stempotentieel van de samenleving, de niet-stemmer. Ook zij verdienen vertegenwoordiging in het parlement, zei het kersverse boegbeeld, strafrechtadvocaat Peter Plasman, ’s avonds in alle nieuws- en praatprogramma’s.

Wiersma en Vrouwe krabden zich nog eens achter de oren. De twee hadden nu juist hetzelfde idee. Ze waren van plan voor de aanstaande verkiezingen voor de Tweede Kamer hun huidige partij, de Nederlandse Klokkenluiders Partij, voorheen LPF Leeuwarden, om te dopen tot Niet-Kiezers-Partij. Handig. Want met de afkorting NKP kon het logo hetzelfde blijven. Maar nóg beter vonden ze de Club van Niet Kiezers, want zo heette hun website ook al. Die website leidde sinds 2012 een kwijnend bestaan. Vrouwe, gepensioneerd psychotherapeut, was een periode ziek geweest. Wiersma, meervoudig wereldkampioen dammen, had ook andere bezigheden.

Wiersma en Vrouwe kennen elkaar van het dammen, al 35 jaar. Wiersma geeft Vrouwe geregeld tips. „Engel, let op je positie! Iets meer naar rechts!” Dammen, zegt de voormalig wereldkampioen, is net als het leven. Je moet plannen, nadenken, je zwakke punten corrigeren. „En als je het gevoel hebt dat er wordt vals gespeeld, dan ga je naar de scheidsrechter.”

Dus dat is wat ze deden. De twee registreerden snel ‘Club van Niet Kiezers’. En toen ze vernamen dat de Kiesraad, die alle partijregistraties voor de Tweede Kamerverkiezingen beoordeelt, óók de naam ‘Niet stemmers’ toeliet, tekenden Wiersma en Vrouwe bezwaar aan bij de Raad van State.

En zo lopen ze donderdagmiddag met een flinke dossiertas het statige pand aan de Kneuterdijk in Den Haag binnen. Hun pleitnota hebben ze in vijfvoud uitgeprint. Goede voorbereiding is van belang. Niet alleen zullen ze hun standpunt moeten toelichten tegenover drie erudiete juristen van de Raad van State, ze nemen het ook nog eens op tegen een van ’s lands meest bekende strafpleiters. „Engel doet het woord”, zegt Wiersma. „Ik ben niet helemaal fit. Een griepje.”

Bij elke verkiezing zijn er wel partijen die bij Raad van State soebatten over een naam. De regels van de Kiesraad zijn vrij helder: een partijnaam mag, leestekens uitgezonderd, niet meer dan 35 letters of cijfers bevatten. Een toevoeging als 18+ of Partij! is toegestaan mits er een relatie is tot de rest van de aanduiding. De Kiesraad kan een registratie weigeren op bepaalde gronden. Zoals een naam die in strijd is met de openbare orde. Of een naam die misleidt, zoals toen in 1981 iemand anders dan Kees van Kooten of Wim de Bie de naam ‘De Tegenpartij’ wilde registreren. Ook als een naam te veel lijkt op een al bestaande kan dat grond zijn voor weigering.

Een recordaantal van 81 partijen registreerde de Kiesraad voor aanstaande Kamerverkiezingen. Er was donderdagochtend bij de Raad van State ook al tot een dispuut tussen de Vrijzinnige Partij en de Vrouwen Partij (VP). De lijsttrekker van de eerste betoogde méér recht te hebben op de afkorting VP dan de tweede. „En als u er nou VZP van maakt?” opperde de lijsttrekker van de Vrouwenpartij. „Ik hoor bij ‘Vrijzinnige’ toch echt twee klemtonen…” De Vrijzinnige Partij trapte er niet in. „Wij kunnen ook Nederlands hoor.”

Als de dossiers op tafel liggen begint de Club van Niet Kiezers zijn betoog. „Niet-Stemmers en Niet-Kiezers lijkt zo veel op elkaar, zelfs wij struikelen erover”, zegt Engel Vrouwe. De partijen líjken hetzelfde, maar ze zijn het niet, zegt hij. Plasman belooft zijn verworven zetels in de Tweede Kamer leeg te laten, de Club van Niet Kiezers wil juist wel aan stemmingen deelnemen om ook via een wijziging van de Grondwet tot een andere zetelverdeling te komen. „Wij willen niet geïdentificeerd worden met Niet Stemmers.” Er volgen nog wat aantijgingen.

Advocaat Plasman zet zijn leesbril op. „Volkomen onjuist en onrechtmatig.” Plasman richtte in 1994 de Vereniging voor Niet-Stemmers op. De potentie was hem toen al duidelijk: zonder iets te doen haalde hij bij de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen met drie posters – één thuis, één op kantoor en één in een verzorgingshuis – al een halve raadszetel binnen. Daarna kreeg Plasman het te druk, maar nu wil hij er vol voor gaan. Hij ziet, net als de Kiesraad, het gevaar van naamsverwarring niet zo. Vooral omdat het woordbeeld van de partijen nogal verschilt door de toevoeging ‘Club van’.

De voorzitter van het rechtsprekend orgaan richt zich tot de Club van Niet Kiezers. „Waarom is het eigenlijk ‘Club’?”

„Omdat we geen partij willen zijn”, zegt Engel Vrouwe.

„En al die niet-kiezers, die wilt u op uw club laten stemmen?”

„Kiezen…” verbetert Vrouwe.

De voorzitter buigt zich voorover. „Wat ga ik nou doen in maart: stemmen of kiezen?”

De uitspraak is volgende week woensdag.