NRC checkt: ‘Vijftig miljoen moslims accepteren geweld’ - dat blijkt te kloppen

De aanleiding

In een interview in het Algemeen Dagblad woensdag stelt Ruud Koopmans, hoogleraar sociologie en migratie-onderzoek aan de Humboldt Universiteit in Berlijn, dat westerse democratieën weerbaarder moeten zijn tegen de radicale islam. De helft van de miljard moslims in de wereld hangt volgens hem een „intolerante vorm van de islam aan”. Hij voegt daaraan toe: „Van die 500 miljoen mensen, blijkt uit onderzoek, is 10 tot 20 procent bereid om geweld te accepteren – ook tegen burgers – om de islam te verdedigen. Dat zijn minstens 50 miljoen moslims.” De vraag is, klopt die minstens 50 miljoen?

Waar is het op gebaseerd?

Op internationaal vergelijkende onderzoeken in West-Europa waar hij bij betrokken was. Dan zijn er peilingen van het Amerikaanse Pew Research Center en een vergelijkend onderzoek door de Universiteit van Amsterdam naar salafisme in Nederland.

En klopt het?

Dat bijna de helft van de moslims intolerante opvattingen heeft, is ruim geboekstaafd in die verscheidene onderzoeken. Volgens onderzoek waar Koopmans aan meedeed, vindt 45 procent van de moslims in zes Europese landen dat men joden niet kan vertrouwen versus 8 procent van de christenen. 57 procent van de moslims wil geen homoseksuele vrienden, versus 11 procent van de christenen. Van de Britse moslims vindt volgens een andere peiling 61 procent dat homoseksualiteit illegaal moet zijn.

Maar vinden 50 miljoen moslims geweld tegen burgers acceptabel om de islam te verdedigen? Het gaat niet om de bereidheid om zelf geweld te gebruiken, zoals op de voorpagina en in de intro van het interview in het AD stond en door Geert Wilders (PVV) werd getwitterd. Dat zei Koopmans niet. Er zullen meer mensen bereid zijn geweld te accepteren dan om dat zelf te gebruiken.

Het onderzoek Salafisme in Nederland van de Universiteit van Amsterdam vroeg naar het acceptabel zijn van eigen gebruik van geweld in bepaalde situaties vanuit de religie, wat weer anders is dan ter verdediging van religie. Een NRC.checkt vond daarom in 2015 dat de stelling van Koopmans dat 100.000 moslims in Nederland bereid zijn geweld te gebruiken voor hun geloof niet was te checken.

Volgens datzelfde salafisme-onderzoek vindt 14 procent van de Nederlandse moslims soms geweld de enige manier om een ideaal te bereiken. Volgens Deens onderzoek was 17 procent van Deense moslims bereid om jihadi’s die worden gezocht door de politie te laten onderduiken.

Lees ook deze reactie van salafisme-onderzoeker Jean Tillie: Overdrijf dreiging van extremistische moslims niet

Volgens een onderzoek van Pew uit 2006, waar Koopmans vorig jaar naar verwees, vindt 16 procent van de Franse en Spaanse, 15 procent van de Britse en 7 procent van de Duitse moslims het gebruik van zelfmoordaanslagen of ander geweld tegen burgers ter verdediging van de islam soms gerechtvaardigd. Bij toevoeging van „zelden” verdubbelt dat soms.

In 2007, stelde Pew vast dat het animo onder moslims voor zelfmoordaanslagen wereldwijd daalt. In een onderzoek van 2013 onder moslims buiten West-Europa is dat ook duidelijk te zien. Dat jaar vindt in een islamitisch land als Pakistan 13 procent van de bevolking geweld ‘soms’ of ‘vaak’ geoorloofd. Van de 157 miljoen moslims in Pakistan accepteren er dus 20 miljoen geweld. In andere dichtbevolkte islamitische landen als Egypte is dat 29 procent en in Bangladesh 26 procent.

Conclusie

Ruud Koopmans zei dat minstens 50 miljoen moslims bereid zijn om geweld te accepteren om de islam te verdedigen. Hoewel volgens onderzoek animo van moslims voor geweld afneemt, bewijst het wel dat de stelling van Koopmans klopt. Die uitspraak beoordelen we als waar.

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nrccheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nrccheckt