De wereld wordt steeds beter. Kijk maar naar de data

Bekijk je de krantenkoppen, dan kent de wereld vooral onheil en geweld. Aanslagen, rampen en faillissementen overheersen de voorpagina’s. Is de wereld echt zo’n nare plek? Niet volgens Max Roser, econoom aan de universiteit van Oxford. Roser betoogt dat de wereld juist steeds beter wordt: wie over de hele wereld kijkt naar onderwerpen als gezondheid, democratie, armoede en onderwijs ziet dat er enorme vooruitgang wordt geboekt.

Om zijn stelling te bewijzen begon Roser het project Our World in Data, waar hij met collega’s statistieken verzamelt die de veranderingen in de levensomstandigheden van de mens laten zien.

Groteske illusie

“Ons beeld van het verleden is vaak nostalgisch en rooskleurig, maar meestal is dit een groteske illusie”, stelt Roser. Volgens de econoom is de werkwijze van de media deel van het probleem. “De focus van media ligt op eenmalige gebeurtenissen en verhalen. Langzame veranderingen die zich op de achtergrond afspelen krijgen veel minder aandacht, maar dit zijn juist de meest belangrijke veranderingen. De wereldwijde afname van armoede, kindersterfte en geweld zouden bij iedereen bekend moeten zijn, maar deze superbelangrijke trends halen de krantenkoppen niet.”

Onderzoek van de Gapminder Foundation van de Zweedse professor Hans Rosling onderschrijft de stelling van Roser: veel krantenlezers in verschillende landen hebben een te pessimistisch beeld van de wereld. Zij onderschatten stelselmatig in hoeverre de wereld in de afgelopen decennia is verbeterd.

Eén kanttekening plaatst Roser wel: trends uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. “Het blijft een grote uitdaging om de wereld te verbeteren”, zegt hij. “Maar een meer historische blik biedt hoop voor volgende uitdagingen. De mensheid heeft al eerder aangetoond dat we heel snel kunnen veranderen. Er zijn zoveel succesverhalen die je nooit in de krant ziet.”

Vier belangrijke verbeteringen op een rij:

Armoede

137.000 mensen leven na vandaag niet langer in extreme armoede. Wat is er gebeurd? Hetzelfde als gisteren. En eergisteren. Sterker nog: dit berichtje had in de afgelopen 25 jaar elke dag geschreven kunnen worden. Het aantal mensen dat van minder dan 1,90 dollar per dag leeft neemt razendsnel af. De grafiek toont dat 200 jaar geleden haast iedereen onder dat inkomensniveau leefde, inmiddels is dat minder dan tien procent. De grootste verandering is in Oost-Azië en het Pacifisch gebied: in 1990 leefde daar 60,2 procent in extreme armoede, in 2013 was dat 3,5 procent.

Levensverwachting

Geboren in 2016? Dan word je waarschijnlijk 82 jaar oud. Een Nederlander die in 1950 geboren werd, had gemiddeld een levensverwachting van 72 jaar. En dat wordt waarschijnlijk alleen maar meer: volgens voorspellingen kunnen Nederlanders die in het jaar 2100 geboren zijn zelfs gemakkelijk uitkijken naar hun 90ste verjaardag.

Ook wereldwijd klimt de levensverwachting - deze verdubbelde sinds 1900 tot 70 jaar. In 2050 komt daar naar alle waarschijnlijkheid nog eens zeven jaar bovenop. Het zou best kunnen zijn dat onze oude dag ook steeds prettiger wordt: volgend jaar horen we of experimenten met een nieuw preventief Alzheimer-medicijn succesvol zijn geweest.

Democratie

Zet de angstbeelden over het einde van de democratie opzij: onze wereld wordt steeds democratischer. Meer dan de helft van de wereldbevolking leeft in 2016 in een democratie, volgens de Polity IV-standaard die democratie berekent op een schaal van -10 tot 10.

Dat was vijftig jaar geleden wel anders. De laatste kolonie verdween in de jaren ’90; het aantal mensen dat in dictatorschappen leeft neemt sinds het hoogtepunt in 1984 (47%) langzaam af. Democratieën doen het op veel vlakken goed: er is minder kindersterfte, de onderwijsniveaus liggen hoger en ze scoren beter op mensenrechten dan andere regeringstypen.

De jongste telg is Bhutan: de regering van dat land is sinds 2011 op elk niveau democratisch.

Onderwijs

De mensheid is steeds beter opgeleid. Sinds 1970 is het percentage mensen boven de 15 dat nooit onderwijs heeft gehad gedaald van bijna 30 naar minder dan 10 procent. Naar verwachting zal tegen 2040 slechts één op de twintig mensen geen onderwijs hebben gevolgd en voor het einde van de eeuw is dat nog maar één op de honderd. Het percentage dat hoger dan middelbaar onderwijs heeft genoten is in sinds 1970 verdrievoudigd van 3 naar 9 procent, en zal deze eeuw nog eens verdrievoudigen.

Ook het aantal meisjes dat naar school gaat is flink toegenomen: gemiddeld ruim 95 procent, tegen 68 procent in 1970.