Rusland, Iran en Turkije willen vredesproces Syrië herstarten

Rusland, Iran en Turkije willen de vredesonderhandelingen in Syrië nieuw leven inblazen. De drie landen ondertekenden dinsdag een verklaring waarin ze zeggen een deal tussen de Syrische regering en de rebellen te willen overzien. Dat deden ze na een bijeenkomst dinsdag tussen de ministers van Buitenlandse zaken en Defensie in Moskou, meldt Reuters.

De gezamenlijke verklaring komt een dag na de aanslag op de Russische ambassadeur Andrej Karlov in Turkije. De dader, een Turkse politieman die na zijn daad werd gedood, zou Karlov hebben neergeschoten uit woede over de Russische steun aan Assad. De aanslag lijkt de banden tussen Rusland en Turkije, dat de rebellen steunt, echter niet te hebben verzwakt, maar juist te hebben versterkt.

Lees ook onze analyse over de moord in Istanbul: Moord schaadt relatie niet

VS staan buitenspel

De Russische minister van Buitenlandse zaken Sergej Lavrov liet tijdens de begeleidende persconferentie weten dat de drie landen bij de nieuwe vredesonderhandelingen de “territoriale integriteit” van Syrië willen respecteren. Volgens Lavrov zijn Rusland, Iran en Turkije het ook eens geworden dat de strijd tegen terrorisme prioriteit heeft, en dat een machtswisseling in Syrië niet aan de orde is.

Met de verklaring zetten de drie landen de VS buitenspel bij de vredesonderhandelingen. Lavrov liet weten dat de drie landen openstaan voor samenwerking met andere landen, maar wel onder leiding van Rusland, Iran en Turkije. De vredesonderhandelingen zouden wat betreft Rusland en Turkije moeten plaatsvinden in de Kazachse hoofdstad Astana.

De drie landen hebben succesvol hun invloed in de regio aangewend om de evacuatie van Aleppo op gang te brengen, aldus Lavrov. Die operatie zou binnen twee dagen afgerond moeten zijn. De Russische minister verwees daarbij fijntjes naar de internationale coalitie (ISSG), die in zijn ogen niet in staat is geweest de situatie in Syrië of in de belegerde stad te verbeteren. Overigens behoorde ook Rusland tot de ISSG, waarin het vaak lijnrecht tegenover de VS stond.

Volgens activisten wachten er nog altijd ongeveer drieduizend mensen in Aleppo op evacuatie. Sinds het Syrische leger de stad heeft overgenomen zouden er al 25.000 mensen geëvacueerd zijn.

Eerdere vredesonderhandelingen mislukt

Eerdere onderhandelingsrondes in Wenen en Genève tussen de Syrische regering en de HNC, waarin verschillende rebellengroepen zich verenigden, liepen telkens stuk. Sindsdien is er echter veel veranderd: begin dit jaar waren de rebellen aan de winnende hand in de gewapende strijd, nu is dat Assad. Besprekingen bij de VN liepen telkens stuk op het al dan niet aanblijven van Assad, een struikelpunt voor veel westerse landen. Voor de drie landen die nu de verklaring hebben getekend is dat geen probleem.

Lees ook over de bondgenoten Iran en Rusland: Rebellen verliezen maar Assad is zijn onafhankelijkheid kwijt

Wankele nieuwe coalitie

Toch is het maar de vraag of de nieuwe poging van Rusland, Iran en Turkije succes zal hebben. Zo liet Turkije dinsdag na het ondertekenen van de verklaring weten dat een eventueel staakt-het-vuren en een uitnodiging voor de vredesonderhandelingen niet van toepassing zullen zijn op terroristische groeperingen zoals IS, maar ook Hezbollah. Die groepering geniet de steun van Iran en Rusland, die vooralsnog ontwijkend reageerden op de Turkse uitlatingen.

Ook Rusland en Iran zijn het lang niet altijd eens, bleek tijdens een recente poging tot een staakt-het-vuren in Aleppo. Die wapenstilstand werd door Rusland geïnitieerd zonder medeweten van Iran, dat daarop de afspraak saboteerde.

Verder moet nog maar blijken in hoeverre de rebellen, die bestaan uit groeperingen die variëren van Al-Qaeda-loot al-Nusra tot Koerdische vrijheidsstrijders, zullen luisteren naar Turkije.