Gesluierde vrouwen zijn geen willoze wezens

Arabist Jan Jaap de Ruiter schrijft in NRC (Die hoofddoek kan Allahs bedoeling niet zijn, 10/12) over zijn ervaringen met ‘moslimvrouwen’ en Allahs bedoeling met de hoofddoek. De auteur doet alsof hij een religieuze weerlegging van de hijab geeft, maar uit zijn voorbeelden blijkt dat het vooral om zijn persoonlijke ongemak met vrouwen met een hoofddoek gaat.

De vanzelfsprekendheid waarmee over de gesluierde moslimvrouw wordt gesproken, irriteert me al een langere periode mateloos. Het is buitengewoon interessant hoe de ‘moslimvrouw’ in het artikel van Jan Jaap de Ruiter gereduceerd wordt tot een willoos wezen met een „onberedeneerde angst voor het erotische en het seksuele”, en hoe zij zich daardoor laat reguleren, laat dwingen zelfs om een hoofddoek te dragen en mannen geen hand te geven.

Welnu, het is wellicht moeilijk om dit te bevatten in de huidige overgeseksualiseerde samenleving, maar er zijn moslimvrouwen die opzettelijk gesluierd zijn, mannen geen hand geven, niet naar plekken gaan waar alcohol geschonken wordt. Niet omdat ze ‘bang’ zijn voor een eventuele erotische interactie, maar omdat ze zich ondergeschikt willen maken aan de wil van Allah/God. Zij zien het dragen van een hoofddoek als een uiting van vroomheid en dus een belangrijk onderdeel van hun islamitische identiteit.

De eerste anekdote in het artikel van Jan Jaap de Ruiter is al veelzeggend. „Eens was ik op een conferentie in Tunesië en daar ontmoette ik een gehoofddoekte vrouw die, toen we gezellig met z’n allen in Tunis gingen eten, weigerde naar een restaurant te gaan waar eventueel wijn gedronken kon worden. De groep splitste zich al snel op in de, wat mij betreft, saaie, hoofddoekgroep en de gezellige wijngroep. Maar leuk was het niet, die scheiding der geesten.”

De norm in dit verhaal is de ‘de gezellige wijngroep’. De ‘saaie hoofddoekgroep’ wil zich niet schikken. Ze verpesten het feestje. Het is fascinerend hoe de positieve eigenschap ‘gezellig’ toegekend wordt aan de ‘wijngroep’ en de negatieve eigenschap ‘saai’ aan de ‘hoofddoekgroep’.

Je bent pas ‘gezellig’ als je wijn drinkt en je naar de norm schikt. Doe je dat niet, dan ben je ‘saai’. De auteur vindt de scheiding der geesten niet ‘leuk’. Toch komt het niet in hem op om zich aan te passen aan de ‘saaie hoofddoekgroep’ door met hen mee te gaan.

Verderop in het artikel schrijft de auteur over een islamitische vrouw die weigert hem een hand te geven. Haar argument hiervoor zou zijn om „te voorkomen dat er een erotische prikkel zou kunnen optreden”. Voordat de schrijver ingaat op waarom hij dit bezwaarlijk vindt, benadrukt hij nog even „dat de vrouw weinig erotisch” in hem losmaakt.

Met het argument van de moslima in het voorbeeld kun je het eens of oneens zijn, maar wat interessant is, is de vraag waarom de schrijver zich genoodzaakt voelt duidelijk te maken dat hij de vrouw erotisch onaantrekkelijk vindt.

In het eerste voorbeeld is de groep – de wijngroep waar hij toe behoort – de norm. In het tweede voorbeeld stelt hij zichzelf centraal. Hij is de norm en de ander, in dit geval de islamitische vrouw, moet zich aan hem aanpassen.

In het derde voorbeeld wil een gesluierde vrouw niet op de foto met de schrijver omdat hij zijn arm om haar heen legt. Dit irriteert hem en dat laat hij ook blijken. De vrouw in kwestie voelt zich gedwongen zich te verontschuldigen.

De wil van deze man is kennelijk de wet en zij moet dit accepteren. Hij vindt haar erotisch onaantrekkelijk, dus moet zij hem maar een hand geven. Hij raakt haar ongevraagd aan, maar hij is geïrriteerd.

Lees het opiniestuk van Jan Jaap de Ruiter: Die hoofddoek kan Allahs bedoeling niet zijn

Het laatste voorbeeld dat aangedragen wordt, gaat over de openhartige briefwisseling tussen de schrijver en een moslima die een boerka draagt. De schrijver wordt door de vrouw gevraagd mee te doen aan een film. Hij zou dan naast haar in de film verschijnen, maar hij weigert dit omdat het zijn reputatie zou kunnen schaden.

Hij heeft de macht en het privilege om zijn eigen grenzen te bepalen omwille van zijn reputatie, maar moslimvrouwen mogen geen grenzen stellen omwille van hun God/Allah?