SP’ers één voor één op matje na kritiek

Emile Roemer blijft aan als SP-leider en lijsttrekker bij de komende Tweede Kamerverkiezingen. Dat maakte hij woensdagavond bekend na urenlang overleg van de SP-fractie. „We hebben onszelf verplicht de verkiezingen te winnen.”

In de SP was woensdag een crisisachtige sfeer ontstaan. SP’ers hadden anoniem kritiek op hun fractieleider geleverd. „Dat heeft ons veel verdriet gedaan, dit zijn we niet gewend”, zei Roemer.

Woensdagmorgen klaagden Tweede Kamerleden van de SP in het AD over het functioneren van Roemer. Anoniem vertelden ze dat hij „geen fractie kan leiden, laat staan Nederland”. Na de verkiezingen in maart volgend jaar wordt hij „geslachtofferd”, voorspelde er eentje. De SP legt volgens hen te veel nadruk op de gezondheidszorg, terwijl hun kiezers zich óók drukmaken over integratie en veiligheid.

De anonieme kritiek op Roemer was opmerkelijk. De SP staat bekend als een partij die intern gedoe meestal binnenskamers weet te houden. Maar deze ontevreden Kamerleden waren uit zichzelf naar het AD gestapt, schreef de krant – zó hoog was blijkbaar de nood.

Crisissfeer na georganiseerde tegenactie

Wat volgde was een crisis die grotendeels te wijten was aan de reactie van Roemer zelf. In plaats van die kritiek snel af te doen als geklaag van een paar gefrustreerde Kamerleden, organiseerde hij een grote tegenactie. Eerst kreeg hij publieke verdediging van SP’ers die dicht bij hem staan, zoals voorzitter Ron Meyer en Tweede Kamerleden Ronald van Raak en Renske Leijten. Vervolgens reageerde Roemer ook zélf uitgebreid voor de camera’s. Zo „laf als het maar zijn kan”, noemde hij de anonieme klagers.

Alle SP-Kamerleden moesten één voor één bij Roemer langs voor een stevig gesprek. Genoeg om zo’n typisch Haagse crisisdynamiek te veroorzaken. Toen de fractie ’s avonds bijeenkwam voor een extra overleg „om de dag te bespreken”, stond er een hele lading journalisten voor de deur van de fractiekamer.

Zo liep het krantenartikel uit op een publieke evaluatie van Emile Roemer. Terwijl dat precies was wat hij na zijn mislukte campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2012 – de SP bleef toen ondanks hoge verwachtingen steken op vijftien zetels – had gezegd nóóit meer te zullen doen. Praat nooit in de media over je eigen functioneren, zei Roemer: daar doe je je partij geen goed mee.

In de SP-fractie leven al langer twijfels over Roemer. Bij grote politieke debatten lukt het de andere fractievoorzitters vaak om hem verbaal klem te zetten. Ze vragen hem naar feiten of onderbouwing van zijn plannen en die heeft hij dan niet altijd paraat. Het is onderhand bijna een spelletje geworden. „Bijdehand doen tegen Emile Roemer kunnen we allemaal”, zei Jesse Klaver (GroenLinks), de jongste van het stel, dit jaar in zo’n groot debat.

SP profiteert niet van neergang PvdA

In de meeste peilingen weet de SP geen zetels te winnen – en dat terwijl de belangrijkste concurrent, de PvdA, al tijden op groot verlies staat. En PVV-leider Geert Wilders laat geen debat voorbijgaan zonder Roemer in te wrijven waarom hij geen kiezers wint: zijn potentiële achterban in arme wijken zou graag een veel hardere houding zien op het gebied van immigratie en integratie – dat weigert Roemer.

Roemer vertelde toen hij naar buiten kwam na het overleg dat hij „goede vertrouwelijke gesprekken” met al zijn mensen had gehad. Of hij nu weet wie hem in de krant waren afgevallen, liet hij in het midden.

Ondanks de poging om eenheid uit te stralen, is het beeld dat de SP twijfelt aan het leiderschap van Roemer nu definitief. Hij is beschadigd. Dat zal in de campagne de komende maanden telkens terugkomen. Ondertussen gaan de speculaties over partijvoorzitter Ron Meyer als zijn opvolger door. Die zei woensdagavond, gevraagd naar zijn reactie: „Emile is onze leider.”