Nog even en er hoeft geen subsidie meer bij

Wie bij de ene aanbesteding in de prijzen valt, wint niet automatisch de volgende.

Maandag werd opnieuw een Nederlands prijsrecord gebroken. Een consortium van Shell, Eneco, Van Oord en een dochteronderneming van Mitsubishi (DGE) sleepte de opdracht in de wacht met een kostprijs van 5,45 cent per kWh (kilowattuur). Dat was ruim onder de vorige aanbesteding die in de zomer gewonnen werd door het Deense energiebedrijf Dong met een kostprijs van 7,27 per kWh. In de tussentijd had Vattenfall nog een aanbesteding gewonnen in Denemarken (Kriegers Flak), met een prijs van 4,99 cent per kWh.

Maar Vattenfall (moederbedrijf van het Nederlandse Nuon) noch Dong kon in de laatste ronde op tegen het Shell-consortium. Ze deden wel mee, maar kregen voor de kavels Borssele 3 en 4 voor de kust van Walcheren geen kostprijs rond die lager lag dan de winnende 5,45 cent. Kennelijk zijn er grenzen aan hoever bedrijven willen gaan om aanlokkelijke projecten binnen te halen.

De plannen van het kabinet om, zoals afgesproken in het Energieakkoord, in 2023 vijf nieuwe windparken op zee te hebben draaien met een gezamenlijk vermogen van 3.500 MW (megawatt), bieden op zich enorme kansen. Vanaf het moment dat er stroom geproduceerd wordt, garandeert het kabinet gedurende vijftien jaar een minimumprijs. Stabiele inkomsten dus op de lange termijn.

Daarnaast krijgt de werkgelegenheid in de offshore een zeer welkome impuls. In 2020 werken er naar verwachting 10.000 mensen in de aanleg van de windparken. Een groot deel daarvan zal uit de offshore-industrie komen die nu zwaar te lijden heeft van de crisis in de oliewinning.

Minister Kamp (Economische Zaken, VVD) was maandag jubelend over het feit dat de kostprijs voor windparken weer omlaag is gegaan. Hij voorzag dat binnen 7,5 jaar helemaal geen subsidie meer naar het windpark hoeft. Dan ligt de marktprijs boven de 5,45 euro waarvoor het consortium nu getekend heeft.

Een blik op de elektriciteitsprijs van de afgelopen twee dagen op spotmarkt APX bevestigt dat het subsidieloze tijdperk binnen handbereik is. Maandag en dinsdag werd de elektriciteit verhandeld tegen een prijs van 5 cent per kWh. Nog geen halve cent verschil met de 5,45 van Borssele 3 en 4. En een wereld van verschil met de 16,9 cent per kWh waarop het Gemini-windpark, 80 kilometer ten noorden van Nederland, komend jaar gaat draaien. Terwijl omgerekend naar de huidige elektriciteitsprijs nog geen halve cent subsidie naar Borssele 3 en 4 zou gaan, gaat straks ruim 10 cent per kWh naar de eigenaren van Gemini, waar Van Oord overigens ook partner is. Deze subsidie is al in 2010 afgesproken.

Bij het Gemini-project was het investeerder Typhoon Capital die de financiële basis legde voor het project voordat het werd verkocht aan de definitieve eigenaren: het Canadese Northland Power, Siemens Wind Power, maritiem aannemer Van Oord en energiebedrijf HVC.

Het Deense Dong, dat Borssele 1 en 2 gaat aanleggen, financiert het project zelf. Dat beperkt lastige gesprekken over financiering tot een minimum. Maar het maakt het bedrijf wel kwetsbaarder. Vanwege het schaalvoordeel wilde Dong Borssele 3 en 4 ook heel graag aanleggen. Maar het bedrijf maakte ook al duidelijk dat het geen belangstelling heeft voor de volgende windparken die voor de Nederlandse kust zullen verrijzen, in Zuid-Holland en Noord-Holland.

Nederland als proeftuin

De uitvoering van het project Borssele 3 en 4 zit anders in elkaar. Eneco, Van Oord en Mitsubishi werken al samen in windpark Luchterduinen voor de kust van Noordwijk. Ook het Deense Vestas, dat de turbines heeft geleverd voor Luchterduinen, is van de partij in de jongste aanbesteding.

Shell heeft zich dus aangesloten bij een beproefd consortium. Het bedrijf zegt vooral zijn projectkennis te zullen inzetten. Wereldwijd heeft de energiereus grote ervaring met het opzetten van ingewikkelde projecten. Maar of het bij technische ondersteuning zal blijven, is niet duidelijk. Het zou voor de hand liggen dat Shell ook bijdraagt aan de financiering van Borssele 3 en 4. Daarover wil het bedrijf nog niks kwijt.

Directeur Marjan van Loon van Shell Nederland heeft gezegd dat ze Nederland ziet als proeftuin voor de ontwikkeling van groene energie. De aanleg van Borssele 3 en 4 moet het begin worden van een groots avontuur op zee. Er volgen aanbestedingen voor de windparken voor de Zuid- en Noord-Hollandse kust, waar Shell zeker ook een gooi naar doet. Maar veel verder weg op zee gloort de Doggersbank, op de grens van het Britse, Deens en Nederlandse deel van de Noordzee. Shell ziet daar samen met netbeheerder Tennet in gedachten al een futuristisch windpark verrijzen, dat direct wordt aangesloten op de stroomnetten van de drie landen. De eerste tekeningen zijn al gemaakt.