Israël wil landjepik bij Palestijnen toelaten

De Israëlische Knesset is maandag akkoord gegaan met een wetsvoorstel dat Joodse nederzettingen op Palestijnse privégrond legaliseert. Het vergt nog enkele parlementaire lezingen voordat de wet definitief wordt aangenomen.

1 Wat houdt de nieuwe Israëlische wet in?

Alle Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever zijn illegaal volgens het internationaal recht. De Israëlische wet maakt daarentegen onderscheid: nederzettingen zijn legaal, behalve als ze op grond staan die privébezit is van Palestijnen. Zo bepaalde het Hooggerechtshof dat 330 kolonisten in buitenpost Amona hun huis uit moeten, nadat zes Palestijnse boeren bezwaar maakten tegen confisqueren van hun land. De nieuwe wet bepaalt dat huizen op Palestijnse privégrond – ruim 3.000 op een totaal van ruim 600.000 kolonisten – gelegaliseerd worden. Voor de Amona-kolonisten komt de wet te laat; zij krijgen nieuwe huisvesting.

2 Wat vinden de tegenstanders ervan?

Volgens tegenstanders legaliseert Israël diefstal. Kolonisten, betogen zij, kunnen voortaan een mooi plekje zoeken op het land van een Palestijnse boer en er zonder gevolgen een caravan of een huis neerzetten. Commentatoren zien de wet als voorbode voor eenzijdige Israëlische annexatie van (delen van) de Westelijke Jordaanoever. Oppositieleider Herzog van het Zionistische Kamp sprak van „nationale zelfmoord”, de wet zou leiden tot een binationale staat. De Bulgaar Mladenov, Midden-Oostengezant bij de VN, zei dat de wet „verregaande juridische gevolgen voor Israël” heeft en het vooruitzicht op Arabisch-Israëlische vrede sterk doet afnemen. „Ik moedig de wetgever aan de stap te heroverwegen.”

3 En hoe reageren de voorstanders?

Euforisch. De grootste voorstander, de ultranationalistische minister Bennett (Onderwijs), vergeleek de „historische dag” met 1977, toen 39 jaar na de oprichting van Israël met Begin voor het eerst een rechtse premier aantrad. Volgens Bennett blokkeert deze wet de weg naar een Palestijnse staat. Ook andere coalitieleden, onder wie premier Netanyahu, reageerden verheugd. Aan het wetsvoorstel gingen maanden geruzie vooraf. De wet bevestigt dat de kolonistenbeweging, die nog geen 10 procent van de totale Israëlische bevolking uitmaakt, een doorslaggevende invloed heeft op het regeringsbeleid.

4 Kan de wet nog geblokkeerd worden?

Ja. De kans bestaat dat het Hooggerechtshof de wet als onconstitutioneel beschouwt. Ook aanklager Mandelblit zegt dat de wet zowel lokaal als internationaal recht schendt en dat hij haar dus niet kan verdedigen.

5 En als president Trump aantreedt?

Trump liet doorschemeren dat hij de Joodse nederzettingen niet als illegaal beschouwt. Aangezien de VS de belangrijkste bondgenoot van Israël zijn, hopen nationalisten als Bennett hun slag te slaan. Steeds openlijker nemen zij afscheid van de tweestatenoplossing, die nog steeds als officieel beleid geldt. Al moet gezegd dat ook premier Netanyahu weinig meer dan lippendienst bewijst aan het idee van een Palestijnse staat.