Geen schoorsteenpiet heeft het over schmink

Om half zeven ’s ochtends worden meer dan 400 kinderen en volwassenen van pak voorzien, bepruikt en geschminkt. In de algemene vrolijkheid vallen af en toe zinnetjes over de kleur. „Bleekjes”, vindt een grimeur. Op de wc zegt een piet: „Ik loop zo nog een rondje langs de schmink.” Een moeder tegen haar kind: „Niet wrijven hè, er zit toch al zo weinig op.”

In Amsterdam heeft het intochtcomité besloten dat dit jaar alle pieten schoorsteenpieten moeten zijn. Vorig jaar was het nog 50-50, maar op foto’s oogde het alsof er louter Zwarte Pieten rondliepen. Dit jaar letten de organisatoren extra goed op. Ze zijn al jaren in overleg met anti-Zwarte Piet-activisten en vonden zelf ook dat de uitvoering beter moest dit jaar.

Maar op de boot verwaait alle weemoed naar zwarte schmink. Tienduizenden mensen halen Sint en schoorsteenpieten in als voetbalkampioenen. Tijdens het kleine uurtje varen over de Amstel worden ze toegejuicht vanaf rondvaartboten, woonboten, en tuffertjes, vanaf bruggen, kaden, balkons. Sander, een van de commandanten van de fietspieten, wijst omhoog naar de ramen. Dat vindt hij het mooist: kinderen die van verre staan te zwaaien. Of het jongetje dat op een woonboot uit alle macht, maar onhoorbaar op zijn saxofoon staat te blazen.

Bekijk de fotoserie: Vrolijke intocht zonder zwarte Pieten

Op de brug over de Nieuwe Herengracht ziet Sander zijn moeder, zijn vrouw en zijn zoontje van zes. De volwassenen knipogen. Zijn zoon geeft geen krimp. „Zie je wel”, zegt Sander. De piet naar schoorsteen-model heeft de ultieme proef doorstaan – niemand van de pieten heeft het vandaag nog over de schmink.

Uitgelaten sfeer

Als Sinterklaas aan wal zijn opmars naar de Dam begint, komt een golf van gelukzaligheid uit de stad op de stoet af. „Ik voel me net koningin Máxima”, zegt Amsterdamse fietspiet Cora, die met haar dochter Karin voor de vijfde keer meeloopt. De uitgelaten sfeer is de doping waarop de vrijwilligers hun lange dag monter doorkomen.

Op het Rokin staat een klein groepje met borden tegen Zwarte Piet. Anders dan in Rotterdam, waar zaterdag 198 demonstranten werden aangehouden, is de sfeer hier gemoedelijk. Fietspiet Sander manoeuvreert zijn fiets met een voorwiel van bergschoenen naar de kant en begint een praatje: „We zijn jullie wel al een eind tegemoetgekomen, toch?” De vrouw wijst naar Sanders zwarte krullen. De afropruik, het lijkt een logische volgende verandering. Als de pieten zwart zijn van de schoorsteen, waarom hebben ze dan kroeshaar?

Lees ook: Interview met Gloria Wekker over huidskleur, racisme en Zwarte Piet

Amsterdam telt 180 nationaliteiten, maar op de door Pieten opgeplakte naamstickers is vooral Sem en Iris en Vos en Maan te zien. Maar hoe verder de stoet in het centrum komt, hoe dichter tegen de Dam, hoe multicultureler het publiek. De sfeer is overal even uitgelaten.

Dit is de taak die bestuursvoorzitter Adriaan Krans zich heeft gesteld. Sinterklaas moet en kan voor kinderen van al die nationaliteiten een feest zijn. De organisatie buigt het om van louter een intocht naar een drie weken durende reeks feestelijke gebeurtenissen met en rond Sinterklaas. In die weken richt de organisatie zich met name op kinderen die het niet zo gemakkelijk hebben, en in de buurten buiten het centrum.