‘SP’ers trekken hun afdracht volledig af’

De aanleiding

Niet de grote multinationals profiteren van een prettig belastingklimaat in Nederland, maar de Socialistische Partij! Zo luidde de aanval van parlementaire eenpitter Roland van Vliet op SP-Kamerlid Arnold Merkies.

De SP strijdt al jaren tegen de rol die Nederland speelt bij internationale belastingontwijking door multinationals, terwijl voormalig belastingadviseur Van Vliet ooit een motie door de Kamer kreeg waarin het Kamerleden wordt verboden de term ‘belastingparadijs’ nog te gebruiken als het over Nederland gaat.

In het debat afgelopen dinsdag maakte hij Merkies een wat-je-zegt-ben-je-zelf-verwijt. Politici van de SP dragen een deel van hun inkomen af aan de partij. Dat brengen zij vervolgens als vrijwillige gift als aftrekpost in bij hun belastingaangifte. Daar viel Van Vliet Merkies op aan. Van Vliet zei: „De heer Merkies zegt dat hij het minste van alle Kamerleden verdient, maar dat is natuurlijk aperte onzin. Hij trekt alles af en krijgt via de achterdeur de helft terug van de fiscus, omdat hij in het 52 procent-tarief zit. Ja, zo kan ik ook mooi weer spelen. De andere belastingbetalers betalen dubbel voor een SP-Kamerlid. Dat is de waarheid!”

Waar is het op gebaseerd?

Van Vliet zegt in een toelichting te weten „uit meerdere bronnen” te weten dat SP’ers hun afdracht volledig bij de Belastingdienst aftrekken. SP’ers beschouwen dit immers als een vrijwillige en periodieke gift aan een goed doel. Onterecht, want de afdracht is in zijn ogen niet vrijwillig. „Wie niet betaalt, kan immers geen volksvertegenwoordiger worden.”

En klopt het?

In de stelling van Van Vliet zit een aantal aannames. De eerste klopt: de SP heeft, al sinds 1974, een afdrachtregeling. En een vrij draconische ook: doel is dat alle volksvertegenwoordigers op ongeveer een modaal inkomen uitkomen. Alles daarboven gaat naar de partij. Welk percentage is niet voor alle volksvertegenwoordigers hetzelfde, want het inkomen verschilt. Een deeltijd-raadslid krijgt minder dan een fulltime Kamerlid.

SP’ers beschouwen het inderdaad als een vrijwillige gift, zegt partijbestuurslid Rosita van Gijlswijk, want „als je voor de SP de politiek in wilt, dan weet je dat dit erbij hoort”.

Praktisch werkt de afdracht overigens andersom. De vergoedingen voor Kamerleden bijvoorbeeld – ruim 7.700 euro bruto in de maand, plus onkosten, vakantiegeld en eindejaarsuitkering – gaan rechtstreeks naar de partijkas. Vervolgens krijgen zij een netto „normbedrag” van 2.750 euro per maand door de partij overgemaakt. Daarboven komt nog jaarlijks een bijdrage vakantiegeld (8,5 procent) en een eindejaarsuitkering (8,5 procent).

Dus alles wat een Kamerlid netto zou verdienen boven die 2.750 euro kan als afdracht worden beschouwd. Normaal gesproken ligt het netto maandloon van iemand die 7.700 euro verdient zo rond de 4.300.

Omdat de SP, net als meer politieke partijen, door de Belastingdienst als ‘algemeen nut beogende instelling’ wordt beschouwd, mag de aldus tot stand gekomen afdracht als gift worden afgetrokken van de inkomstenbelasting. Maar anders dan Van Vliet denkt, is die gift niet volledig aftrekbaar. Dat geldt immers alleen voor periodieke giften die voor een periode van vijf jaar notarieel worden vastgelegd, zegt Van Gijlswijk. „En de termijn voor gekozen politici is maar vier jaar.”

Merkies wil geen details over zijn eigen financiële situatie geven; Van Gijlswijk wel. „In 2015 bedroeg mijn afdracht 11.500 euro. Daarvan mocht ik 6.400 aftrekken.” Dat is ruim 55 procent, niet 100.

Conclusie

Het klopt dat SP-politici een flink deel van hun inkomen afstaan aan de partij. Maar dat kunnen zij maar voor een deel aftrekken op hun inkomstenbelasting. De stelling van Van Vliet is dus onwaar.

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nrccheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nrccheckt