Werken ‘luchtzuiverende planten’ echt?

Wie zijn kinderen in de stad laat opgroeien, heeft daar meestal dubbele gevoelens over. Geen slootjes om over te springen, veel verkeer en vooral: vieze lucht. Als je dan in een winkel stuit op een ‘luchtzuiverende plant’, is de aankoop snel gedaan. Een sticker op de plant van het bedrijf Ogreen belooft zelfs: 30 kubieke meter clean air!

Maar, helpt het echt? Heeft het zin om luchtzuiverende planten neer te zetten in huis of kantoor?

Dat planten CO2 omzetten in zuurstof (en suiker) is bekend. Maar Ogreen claimt ook dat zijn planten „alle chemische stoffen die in de lucht zweven” kunnen opnemen. Als voorbeeld worden onder meer formaldehyde en benzeen genoemd. Ogreen claimt dat planten fijnstof „binden op hun bladeren. Hiermee reduceren ze de fijnstofconcentratie in de lucht.” Tuincentrum Intratuin maakt ook reclame voor zuiverende planten. Thuiswerkers kunnen er „meer en geconcentreerder” door werken.

Het onderliggende onderzoek waarnaar Ogreen verwijst, is gedaan met planten in afgesloten ruimtes, waar de schadelijke vluchtige stof is ingebracht. Daarna is gemeten hoe snel de stof, onder meer formaldehyde, weer uit de verschillende ruimtes verdween. Volgens het bedrijf daalde de concentratie formaldehyde in een ruimte met vier planten in een uur tijd van 0,30 ppm (deeltjes per miljoen) naar vrijwel nul.

NASA onderzocht al in 1989 of planten lucht van bepaalde stoffen kunnen zuiveren – voor de ruimtevaartorganisatie relevant vanwege de onmogelijkheid lucht te verversen in ruimtestations. De uitkomsten wezen erop dat een aantal planten inderdaad voor mensen schadelijke stoffen kan opnemen. Het waren vrij gewone planten, zoals de kleinbladige klimop (die onder meer benzeen en formaldehyde opneemt).

De lucht binnenshuis, waar stadsbewoners zo’n 80 tot 90 procent van hun tijd doorbrengen, is vaak viezer dan de buitenlucht. Deels komt dat omdat de lucht er minder (snel) wordt verdund. Meubels, verf, lijm en bijvoorbeeld printers kunnen schadelijke stoffen uitwasemen. In sigarettenrook zit het kankerverwekkende benzeen. Formaldehyde is een bekende hoofdpijnveroorzaker en komt voor in lijm en textiel.

Ogreen werkt samen met Enviromental Research Wageningen, een instituut van de Wageningen Universiteit aan vervolgonderzoek in kantoren en zorginstellingen. Want, zegt de Wageningse business developer Charlotte Lelieveld: „de tests zijn tot nu toe gedaan in een laboratoriumsituatie. We weten nog niet wat de effecten van planten zijn in een ruimte vol mensen.” Bedrijven zijn zeer geïnteresseerd in antwoord op deze vragen, zegt Lelieveld, omdat ze er belang bij hebben dat hun werknemers gezond en productief zijn. Door een New Yorkse universiteit wordt vergelijkbaar onderzoek opgezet in nagelstudio’s, waar veel met vluchtige stoffen wordt gewerkt.

„Je kunt je wel afvragen of de schadelijke stoffen in hoge mate voorkomen in kantoor of huiskamer”, zegt eco-toxicoloog Tom Dueck, ook van de universiteit Wageningen. „Veel onderzoeken worden gedaan met concentraties die zo hoog zijn, dat ze in het echt niet voorkomen.”

De meeste vervuiling is vermijdbaar. Het grootste effect op de kwaliteit van de binnenlucht heeft binnenshuis roken, verwarming met gaskachels of de aanwezigheid van een keukengeiser zonder afvoer. Dagelijks flink luchten kan de atmosfeer in huis al een stuk verbeteren.

Dueck is sceptisch over gezondheidsclaims over planten. „Word je vrolijk van de aanwezigheid van een plant of gezond?” Dat is heel lastig wetenschappelijk verantwoord te scheiden.”

Het plantje blijft staan in de huiskamer. Maar ik zet ook het raam open voor wat verse stadslucht.