Zelfvarende boten in Amsterdamse grachten

Het Amsterdamse instituut voor Advanced Metropolitan Solutions (AMS Institute) krijgt 20 miljoen euro van zijn Amerikaanse partner MIT voor een onderzoeksprogramma naar het watersysteem van de stad. AMS Institute legt er nog 5 miljoen bij, waardoor het onderzoeksbudget van AMS in een klap is verdubbeld.

Onderdeel van het ROBOAT-programma is de ontwikkeling van autonoom varende schepen voor transport van mensen en goederen. „Binnen nu en een jaar zien we een autonoom vaartuig in de gracht”, zegt Arjan van Timmeren. „En over een paar jaar misschien wel een hele vloot.” Van Timmeren is wetenschappelijk directeur van AMS en hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft, dat samen met Wageningen Universiteit en Research Centrum (WUR) en MIT deelneemt in AMS.

Naast zelfvarende schepen richt het onderzoeksprogramma zich ook op andere onderdelen van het watersysteem, zoals de riolering. Robotvissen, uitgerust met camera’s en andere sensoren laten niet alleen zien hoe het riool erbij ligt, maar geven ook informatie door over bijvoorbeeld resten medicijnen of over de aanwezigheid van ziekteverwekkers in rioolwater.

Een artist impression van een zelfvarend vrachtbootje. Beeld MIT Senseable City Lab / AMS

Dikke yoghurt

Naast oppervlaktewater en rioolwater is ook het grondwater een essentieel onderdeel van het watersysteem; zeker voor een stad als Amsterdam die – evenals veel andere steden in de wereld - op ‘dikke yoghurt’ is gebouwd. Onttrekken van grondwater leidt tot ongelijkmatig dalen van de bodem en daarmee vaak ook tot schade aan ondergrondse en bovengrondse infrastructuur. „Die problemen spelen niet alleen in Amsterdam”, zegt Van Timmeren, „maar in veel grote steden in de wereld. Tegelijkertijd vormen die steden de motor van de wereldeconomie.”

Amsterdam fungeert dus als ‘living lab’ voor de rest van de wereld. Niet alleen wat betreft het watersysteem overigens. Een belangrijk onderzoeksthema voor AMS is het stedelijk metabolisme, het geheel van stromen binnen de stad en tussen de stad en zijn omgeving. Dat kunnen informatiestromen zijn, bijvoorbeeld gegevens over weer en luchtkwaliteit, maar ook fysieke stromen, zoals het verkeer van voetgangers en fietsers en stofstromen, zoals voedsel dat de stad ingaat en afvalstromen die worden afgevoerd en verwerkt. Naast overheden en bedrijven wil AMS nadrukkelijk ook burgers betrekken bij het onderzoeksprogramma ROBOAT.