Straatvloggers: patsen met je geld, lak aan autoriteit

Vier dagen gevangenis hebben Boef niet kunnen breken. „Ik ben zeker vijf kilo afgevallen”, zegt de rapper. Hij loopt over het fietspad, praat in zijn camera en kijkt af en toe weg. „Deze flikkers laten me gewoon onschuldig zo lang vastzitten. Weet je waarom? Door die vlogs. Ze kunnen er niet tegen. En omdat ik tegen de recherche heb gezegd: ik neuk jouw dochter. Dat is ook zo. Ik neuk haar.”

Boef is weer vrij en heeft niets geleerd, zegt hij, in een video van donderdag. „Maar shit, man. Ik wel afgevallen.”

‘Straatvlogs’, zoals Boef (185.000 YouTube-abonnees) ze maakt, beheersten afgelopen week het nieuws. Aanleiding: een groep jongens die onder leiding van Ismail Ilgun (19) in Zaandam een winkelcentrum zouden terroriseren en video’s daarvan online plaatsten: Hoodvlogs. ‘Straatterroristen’ werden ze gedoopt door De Telegraaf. Toen de groep bij Jeroen Pauw in de uitzending zat en een deel weigerde zijn zonnebril af te zetten, leek de #ophef compleet. Er kwam een samenscholingsverbod in Zaandam, negen jongens werden opgepakt. Ook Boef, uit Tilburg, werd gearresteerd – hij zou op sociale media hebben opgeroepen tot een gevecht met zijn rivaal Para Soma.

Wat gaat er schuil achter de onder jongeren enorm populaire ‘straatvlogs’?

Lees ook deze veelgelezen column van Arjen van Veelen over de hoodvloggers met “een verbluffend talent”: Keen keld, wel een cameraatje en een kutleven

Stel, je begint een vlog, een soort videodagboek op YouTube. Je koopt een camera, maakt een account aan, je bent er klaar voor. Wat film je als eerste? Je omgeving natuurlijk. Je vrienden, je familie, gewoon: wat je de hele dag uitspookt. „Dat is wat bekende vloggers als Enzo Knol doen, en het is wat Ismail en zijn maten in Hoodvlogs deden”, zegt Omar Kbiri, digital-marketingexpert. „Het verschil is: hun wereld ként een groot deel van Nederland niet, en dat deel is zich blijkbaar een ongeluk geschrokken.”

De Nederlandse ‘straatvlogscene’ begon bij rapper Boef, zegt Kbiri. „Hij heeft dat genre groot gemaakt.” De Hoodvlogs sprongen daar deze zomer handig op in: hun eerste onlinesucces ging over een ‘vlogruzie’ met Boef.

Dit soort vlogs is een weerspiegeling van de straatcultuur, van het leven in ‘achterstandsbuurten’ zoals dat al veel langer bestaat. Patsen met je geld, je lak aan autoriteit – maar nu met een groot onlinepubliek.

Aan de andere kant zijn er ook populaire kanalen waar jongens uit minder goede buurten hun volgers laten zien dat ze gezonder proberen te leven, een album proberen op te nemen en van afspraak naar afspraak gaan. Ze leven een leven dat je op televisie niet ziet, dat voor het grote, zoals zij het noemen „mainstream” publiek, grotendeels onbekend is. „Er was een relletje nodig om ze in het vizier van de media te krijgen”, zegt Kbiri. „Dat is gebeurd.”

Supergaande

Quentin Correia (24) maakt als vlogger Qucee al langer furore met zijn video’s. Als vlogger heeft hij 35.000 abonnees op YouTube, maar hij is vooral bekend van zijn andere kanaal: Supergaande, dat 188.000 abonnees heeft.

De video’s maakt hij samen met een vriend, Nesim Najih. Hun laatste video, waarop ze bekende rappers vragen hoeveel geld ze op hun rekening hebben, werd in twee dagen meer dan een half miljoen keer bekeken. Meer kijkers dan de video’s van Enzo Knol de laatste tijd trokken.

De ophef over Hoodvlogs verbaast hem, zegt Correia. Die jongens doen toch niets opzienbarends? „Elke plaats heeft een winkelcentrum waar jongeren hangen. Alleen Wassenaar misschien niet.”

Hij wil heus niet alles goedkeuren wat ze in Zaandam doen, benadrukt hij. In een aantal gevallen gaat die groep flink over de schreef: een fietser krijgt een klap, een raadslid wordt bedreigd, ze springen op een politieauto. Maar overdreven is de kritiek volgens Correia wel.

Hij echoot wat ook de Marokkaans-Nederlandse vlogger YousToub (182.000 abonnees) in zijn vlog zei: deze jongens zijn pas net begonnen. Die weten niet hoe ze met zo’n mediastorm om moeten gaan. „Als ze drie maanden langer bezig waren geweest hadden ze het misschien anders aangepakt.” Correia heeft Ismail van Hoodvlogs nog geappt. „Iets van: je krijgt veel media over je heen man. Het beste is om gewoon rustig te blijven.”

De ogen van Nederland zijn nu geopend voor een wereld waar velen zelf nooit mee in aanraking komen. Draai het eens om, zegt Correia. „Stel: een vrouw van 60 vlogt over naar de bingo gaan. Dáár kunnen wij ons niet in verplaatsen, maar andere vrouwen van die leeftijd misschien wel. Pas als ze bij de bingo beginnen te vechten, zou ik erachter komen dat het bestaat.”

Lees ook: Hard optreden werkt, praten moet ook

Brad Pitt

Een bekende YouTuber doet tegenwoordig niet onder voor een popartiest. Met het aantal volgers, stijgt je status. Als Quentin Correia aan het filmen is, moet hij de camera soms wegleggen omdat er te veel jongeren om hem heen staan.

„Gewoon, er zijn mensen die gillen als ze me zien. Geen grap. Er zijn zelfs meiden die helemaal gek worden. Ik kan je vertellen dat ik er niet uitzie als Brad Pitt.”

YouTubers kunnen ook geld verdienen met hun video’s. Met de kijkersaantallen van Hoodvlogs zouden ze zo’n 200 euro per video kunnen krijgen, maar of ze er daadwerkelijk aan verdienen is de vraag. YouTube zou de video’s als gewelddadig hebben gemarkeerd, waardoor veel adverteerders niet willen samenwerken. Boef zegt wel goed te kunnen leven van zijn YouTube-inkomsten.

Op YouTube scoort drama, net als op televisie, maar de videosite heeft zijn eigen wetten. Vloggers geven hun video’s graag schreeuwerige titels, in hoofdletters en met uitroeptekens. Correia vertelde laatst in een vlog over zijn vriendin. Een collega had tegen haar gezegd dat Correia kapsones had gekregen omdat hij nu merkkleding draagt. Titel van die vlog: ‘VAL MIJN VRIENDIN NIET LASTIG!!’ De video werd 50.000 keer bekeken, vaker dan gemiddeld. „Ik denk dat GTST binnenkort niet meer bestaat”, zegt Correia. „Zoveel realistisch drama is er nu op YouTube te vinden.”

De YouTube-generatie is jong. Rapper Boef heeft een grote achterban onder de zestien jaar. In Tilburg werd deze week een tienerfeest afgeblazen omdat hoofdact Boef nog vastgehouden werd. In een interview met collega-vlogger Nesim Najih wordt Ismail van Hoodvlogs gevraagd of hij een goede invloed heeft op de jeugd. „Eerlijk”, antwoordt hij, „de beelden die wij laten zien, horen we niet te laten zien aan de kids. De dingen die zij zien, nemen ze snel over. Ik realiseer me nu pas dat ik meer positiviteit moet laten zien.”

Geuzenidentiteit

Neemt niet weg dat de straatvloggers regelmatig over de schreef gaan. Ook Boef: die zagen we eerder al met 300 kilometer per uur over de A58 bij Tilburg scheuren en filmen hoe een vriend van hem ontsnapte uit een politie-auto.

Hard politieoptreden, boze ministers, arrestaties – de vraag is of het niet averechts werkt. „Nu zijn de straatvloggers als groep de gebeten hond tegenover de samenleving”, zegt criminoloog Jan Dirk de Jong. „Ze zullen hun geuzenidentiteit van gangsters in de buurt alleen maar meer omarmen.”

„En het ís ook best stoer, als je erover nadenkt”, zegt onderzoeker Jeroen van den Broek. „Dat je met je lokale vriendengroepje twee weken de media beheerst, door de premier tuig genoemd wordt, de bak ingaat. Dat levert status op. Daar dragen jullie, met dit artikel, en ik op dit moment ook weer aan bij.”