Tv-recensie: Zomergasten met Mark Rutte

Het gebeurt haast nooit dat een zittend premier drie uur lang op televisie over zichzelf en zijn favoriete beelden praat. Bovendien mocht interviewer Thomas Erdbrink echt alles vragen aan Mark Rutte, zo werd nog eens voor de camera vastgesteld.

Dan zou ik het wel geweten hebben, bij de keuze voor een fragment uit de dramaserie Den Uyl en de Affaire Lockheed, waarin een van Ruttes voorgangers met koningin Juliana praat over een passende maatregel voor haar echtgenoot. Die had steekpenningen aangenomen, gaf nu ook de minister-president openlijk toe.

Hoe gaat zo’n gesprek eigenlijk, in het algemeen gesproken? En hoe beoordeelt hij het optreden van Den Uyl, die destijds in huize Rutte op weinig welwillendheid kon rekenen? Het bleek een heel andere kant op te gaan. Joop den Uyl besprak het geheim van Soestdijk volgens de dramaserie met zijn vrouw Liesbeth. Maar Mark heeft niemand thuis, en dat is soms best eenzaam.

Lees ook: Rutte praat toch het liefst over politiek

Nu had de premier duidelijk gehint dat hij het hier best wel eens over wilde hebben. Sinds zijn studententijd geen relatie meer gehad, nooit samengewoond. Een volstrekt legitieme keuze, maar als je publieke imago van belang is, dan moet je het er wel af en toe over hebben.

Rutte stuurde het al die kant op door zijn keuze voor een reclamespotje met olympisch zwemmer Michael Phelps voor sportmerk Under Armour. Je ziet de winnaar woelen in bed, zweten in de fitness, onder het motto Rule Yourself (Breng jezelf onder controle). Winnaars zijn eenzaam en dan mis je wel eens een partner.

Erdbrink ging toen ook een andere kant op, met interessant resultaat. De details over de crisis na het neerhalen van vlucht MH17 zorgden voor het meest onthullende deel van de avond. Hoe Rutte in zijn beste Duits Poetin („Luister eens, Vladimir!”) had aangesproken op de Nederlandse inspanning bij het bergen van de slachtoffers van de ramp met de onderzeeër Koersk. Net als toen was het naar huis brengen van de lichamen een heilige plicht. En toen die trein eindelijk ging rijden, liet Rutte voor het eerst in functie een traantje.

Tekst gaat verder na de video

De door Rutte uitgekozen fragmenten waren verder weinig verrassend: twee keer Bach, een keer De Toppers (althans het breder geaccepteerde optreden van Jochem Fluitsma bij hun concert), hoe blij Ramses Shaffy was met zijn Nederlandse paspoort en hoe Erdogan-aanhangers afgelopen zomer een NOS-verslaggever belaagden.

Het leidde tot een Aboutaleb-achtige boosheid van Rutte („Pleur op!”) en een uitbrander aan de elite (ook de tegenstribbelende Erdbrink werd daartoe gerekend), die altijd maar wegkijkt, ook toen de aanrandingen in Keulen het werk van „vluchtelingen” bleken. Hij bedoelt migranten, maar het is duidelijk welke kant de VVD-verkiezingscampagne opgaat. Assimilatie is nodig, als je hier zo nodig wilt wonen en als Rutte één begrip haat, dan is het wel de multiculturele samenleving.

We kennen de retoriek, die is niet nieuw. Wel onthullend vond ik de tussen de regels door klinkende opvatting over Nederland en de wereld die er aan ten grondslag ligt. De vader van de premier werd Indonesië „uitgegooid”, net als veel eerder die van PVV-leider Geert Wilders uit het verloren paradijs van Indië.

Gevraagd naar de verjaring van misdaden tijdens de politionele acties, moet Rutte het antwoord schuldig blijven. Wel vertelt hij, naar aanleiding van een fragment uit Hella de Jonges documentaire Verlies Niet de Moed over het zwijgen thuis over de Jappenkampen waar vader en twee zusjes in hadden gezeten. Tweedegeneratiekinderen, daar is veel literatuur over, hebben zich dat zwijgen vaak ook eigen gemaakt door grote emoties uit de weg te gaan.

Er werd thuis ook niet gesproken over de vraag of zijn broer, die aan aids overleed, al dan niet homoseksueel was. Niet omdat het een taboe was, in dat liberale gezin, maar je had het daar gewoon niet over.

Ook dat is een keuze die iemand al dan niet bewust mag maken: niet zeuren, maar poetsen, met een blijmoedige trots op dit prachtige land. En een beetje heimwee naar op zaterdagavond nasi goreng eten bij AVRO’s WieKentKwis. Houd jezelf onder controle, word een winnaar!

Rutte noemt de zeven delen van Voskuils Het Bureau zijn favoriete boek. Omdat er niets in gebeurt. Prachtig! Maar in de 21ste eeuw bestaat dat land niet meer.

Bekijk hier de volledige uitzending: