Opinie

Ik bedacht de boerkini voor vrouwenvrijheid

We voelen ons als moslim ongemakkelijk bij zwembaden en stranden, schrijft de ontwerpster van de boerkini, . De boerkini gaat om integratie, acceptatie en gelijkheid.
Illustratie Studio NRC

In 2004 vond ik de boerkini uit als praktische oplossing voor mijn nichtje. Ze wilde netbal spelen, een sport die tussen korf- en basketbal in zit. De trainer had echter bezwaar tegen haar hidjab, een zedelijker versie van de gewone hoofddoek. Haar moeder, mijn zus, deed er alles aan om dit meisje toch in het team te krijgen. Waarom mag mijn dochter vanwege haar eerbaarheid niet spelen, protesteerde ze. Uiteindelijk mocht ze dan toch. Ik ging kijken en kwam net als de trainer tot de conclusie dat haar tenue – een coltrui, een trainingsbroek en een hidjab – volstrekt ongeschikt is voor elke sport. Ze leek wel een tomaat, zo rood was ze van de warmte.

Daarom ging ik op zoek naar iets wat ze beter zou kunnen dragen, sportkleding voor moslimmeisjes, maar ik kon niets vinden. Dit zette me aan het denken, want zelf had ik als meisje niet aan sport gedaan – wij deden nergens aan mee omdat we voor onze eerbaarheid kozen, maar voor mijn nichtje wilde ik iets zoeken dat zou aansluiten bij de Australische levensstijl en de westerse kleding én tegelijkertijd in de behoeften van een moslimmeisje zou voorzien.

Dus ging ik op de grond in mijn woonkamer iets ontwerpen. Ik bekeek de sluier en haalde een groot deel van de overtollige stof weg, iets waar ik vrij nerveus van werd – zou mijn islamitische gemeenschap dit accepteren? De sluier is bedoeld om haar en onze vormen te bedekken, we mogen nu eenmaal nergens de vorm van het lichaam onthullen. Maar hiermee werd de vorm van de hals gevolgd. Het is de vorm van een hals maar, dacht ik, dat geeft eigenlijk niet.

Voordat ik ermee naar buiten trad, maakte ik een proefmodel en een vragenlijst om erachter te komen wat mensen zouden vinden. Zou jij dit dragen? Zou dit jou aanmoedigen om actiever te zijn? Meer aan sport te doen? Te zwemmen? Menigeen in mijn omgeving wist zich hier geen raad mee. Desondanks ontwikkelde ik de boerkini commercieel en deed er goede zaken mee.

De boerkini trok brede aandacht toen de Australische strandwacht met een programma kwam om islamitische jongens en meisjes bij de reddingsbrigade te betrekken – een moslimmeisje dat zich wilde aansluiten, droeg een boerkini. Ik vind het erg dat meisjes op deze dracht beoordeeld worden. We moeten ons sinds 11 september 2001 telkens maar verdedigen, voor aanslagen die niet wij hebben gepleegd maar een stel misdadigers die beweren namens moslims te spreken.

De boerkini gaat wat mij betreft om integratie, acceptatie en gelijkheid. Het is moeilijk voor ons, als moslim, om naar buiten te treden. We voelen ons ongemakkelijk bij openbare zwembaden, stranden en dergelijke. Ik wilde dat meisjes het zelfvertrouwen zouden krijgen om een goed leven te leiden en tegelijk volwaardig te participeren. Sport is zo belangrijk daarin. Ik wilde een positieve bijdrage aan de samenleving leveren met de boerkini. En het is heus niet alleen voor moslims. Iedereen kan het dragen, christenen, joden, hindoes. Het is gewoon een kledingstuk ter bescherming van de eerbaarheid, of van iemand die huidkanker heeft, of van een pas bevallen moeder die niet in bikini wil – het is geen symbool van de islam.

Toen ik het de boerkini noemde, dacht ik eigenlijk helemaal niet aan de echte boerka. Het was niet meer dan een woord voor mij – het ontwerp was klaar en ik moest het badpak gewoon snel een naam geven. En boerkini klonk goed, het combineerde twee culturen – wij zijn Australiërs, maar we zijn uit vrije keus ook moslim. De boerka heeft hier geen enkele symbolische betekenis. Trouwens, de boerka wordt ook helemaal niet in de koran genoemd. Onze godsdienst vraagt ons moslims ook niet om ons gezicht te bedekken, dat is de vrije keus van de drager. Boerka staat in geen enkele islamitische tekst. Ik moest het woord opzoeken en het werd omschreven als een soort jas en hoes, en daartegenover hadden we de bikini, dus combineerde ik die twee.

Ik word zo verdrietig van de verboden die een aantal Franse burgemeesters uitvaardigde, zo verdrietig van de negatieve uitlatingen over de boerkini. Ik hoop maar dat het geen racistische grondslag heeft. Bekijk het nou eens positief. De boerkini is een symbool van vrije tijd, geluk, plezier, sportiviteit en gezondheid. En nu moeten moslima’s weer van het strand af, terug naar hun keuken? Vrouwen kregen vrijheid door mijn boerkini, waarom dan die vrijheid afnemen? Wie zijn er nou erger, vraag ik me af: de Talibaan of de Franse politici?

Volgens mij behoort geen enkele man zich druk te maken over de kleding van vrouwen – niemand dwingt ons, een vrouw maakt haar eigen keuze. Wat je ziet, is onze keuze. Noem ik mezelf een feministe? Misschien wel, ja. Ik sta graag achter mijn man, maar ik ben de motor en daar kies ik ook voor. Ik wil dat alle eer naar hem gaat, maar ik presteer in stilte.

Ik zou de Fransen graag zeggen dat ze het verkeerd hebben begrepen. Er zijn zoveel problemen in de wereld, waarom er nog een probleem bij maken? Jullie hebben van een product dat een symbool van geluk, vrolijkheid en sportiviteit is, een product van haat gemaakt.

En bovendien, wat zijn die Franse waarden? Hoezo strookt dit niet met de Franse waarden, wat betekent dat? Vrijheid? Als jullie zeggen wat wij mogen dragen, als jullie zeggen wat wij moeten doen, drijft dat ons vrouwen weer terug ons huis in – wat willen jullie dan van ons? Er zal een terugslag komen. Als jullie het volk verdelen, niet luisteren en niet naar iets toewerken, dan wordt er vanzelf een keer iemand boos. Ik weet nog dat ik de boerkini voor het eerst uitprobeerde. Ik probeerde hem eerst in mijn badkuip, ik wilde zeker weten dat hij werkte. Daarna wilde ik ermee duiken in het zwembad, controleren of de hoofdband zou blijven zitten. Ik weet het nog goed: iedereen gaapte me aan – wat had ik nu aan? Ik liep de duikplank op en dook. De hoofdband bleef op zijn plaats, en ik dacht: Dit is prachtig, dit is volmaakt! Voor het eerst kon ik in het openbaar zwemmen, en het was geweldig. Dat gevoel staat me nog helder bij. Ik voelde vrijheid, ik voelde onafhankelijkheid, het voelde alsof het zwembad van mij was. Een duik in het water is een van de fijnste gevoelens ter wereld. En zal ik eens wat zeggen? Ik draag een bikini onder mijn boerkini. Ik eet van twee walletjes.

Aheda Zanetti, geboren in Libanon, is mode-ontwerpster in Australië en bedenker en producent van de boerkini.