De 50ste Spelen worden niet gevierd

Camiel Eurlings slaat de handen voor zijn mond. Het Nederlandse lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) weet niet wat hij hoort. „De vijftigste Olympische Spelen in Rio de Janeiro? Is het echt? O, wat erg. Mij is het onbekend. Het IOC eveneens, want er wordt op geen enkele manier bij stilgestaan. Ik ga eens navragen hoe dat zit.”

Eurlings’ reactie is tekenend voor de complete stilte rond een bijzonder jubileum, dat niet gevierd wordt. Hij sms’t even later terug: „Heb het gevraagd aan directeur-generaal Christophe De Kepper. Nog geen reactie. Zal wel aan het tellen zijn…” Waarna het stil blijft.

Wat is er misgegaan? Niemand binnen het IOC is schijnbaar op het idee gekomen de 28 Zomer- en 22 Winterspelen bij elkaar op te tellen. De organisatie laat daarmee een enorme kans liggen, zowel financieel als publicitair. Opmerkelijk, want normaliter laat het IOC geen gelegenheid onbenut zichzelf op de borst te kloppen.

In 1919 was er vijf dagen feest in Lausanne vanwege het 25-jarig bestaan van het IOC, dat in 1894 is opgericht. Vijftien jaar later vierde het IOC, eveneens in de olympische stad, zijn 40-jarige bestaan, volgens de annalen „onder daverende toejuichingen”.

Bij het eeuwfeest in 1994 verscheen een stroom jubileumboeken en gelegenheidspostzegels. En de sportwereld reageerde verontwaardigd toen de Centennial Games van 1996 aan Coca-Cola-stad Atlanta werden toegewezen, en niet aan Athene, in 1896 bakermat van de Spelen.

Het stille jubileum verbaast de belangrijkste Nederlandse sportmarketeers in hoge mate. Zowel Bob van Oosterhout als Frank van den Wall Bake vindt dat het IOC een kans heeft laten liggen.

Logo 50 op flesverpakking

Van den Wall Bake, bedenker van het succesvolle concept Holland Huis, wijst erop dat de marktwaarde van een jubileumviering groot zou zijn geweest. Een tikje verontwaardigd: „Het IOC had iets extra’s kunnen toevoegen aan deze Spelen. Valt me tegen van voorzitter Thomas Bach. Hij had het jubileum moeten aangrijpen voor niet alleen de presentatie van het IOC, maar ook voor zijn sponsors en partners. Een mooi logo rond het getal 50 had Coca-Cola bijvoorbeeld kunnen gebruiken op de flesverpakking.”

Zeker in Rio is sprake van een gemiste kans, oordeelt Van den Wall Bake. „Positief nieuws over het IOC is meer dan welkom als antwoord op berichten over matchfixing, doping en Russische malversaties. Het IOC had bijvoorbeeld vertegenwoordigers van de gaststeden van de voorgaande 49 Spelen voor de openingsceremonie kunnen uitnodigen.”

Van Oosterhout wijst op de eredivisie, die dit seizoen 60 jaar bestaat. Voor zendgemachtigde Fox Sport aanleiding om een campagne op te zetten met een logo waarin het getal 60 is verwerkt. „Het IOC heeft waarschijnlijk een miljoenenomzet laten liggen,” veronderstelt Van Oosterhout. „Bij sponsoring van de grote Nederlandse voetbalclubs gaat het om een paar miljoen. Ga na wat het een wereldmerk als het IOC had kunnen opleveren.“

Zwarte sluier

Tegen de achtergrond van het verleden en de actuele situatie rond Rusland voelt het IOC mogelijk weinig drang om feest te vieren. Er hangt deels een zwarte sluier over de olympische geschiedenis. De afgelasting van de Spelen tijdens zowel de Eerste als Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld. Of de Nazi-Spelen van 1936. En de politieke boycots van de Spelen in Melbourne (1956), Montreal (1976), Moskou (1980) en Los Angeles (1984). Wat te denken van de grote curruptieaffaire rond IOC-leden eind jaren negentig.

Verder worstelt het IOC met een dalende populariteit van de Olympische Spelen. In vcoral westerse democratieën neemt het draagvlak onder de bevolking af. Via referenda in steden als München, Hamburg en Boston heeft het IOC pijnlijke afwijzingen meegemaakt. Velen zien en ervaren de Spelen tegenwoordig als megalomaan, als geldverspilling.

Vijftig Olympische Spelen heeft het IOC, maar met name de huidige voorzitter Thomas Bach, tot het besef gebracht dat versobering gewenst is. Met de ingevoerde Olympische Agenda 2020 verplicht het IOC zich tot een drastische reductie van de kosten voor Spelen en worden kandidaatsteden gedwongen tot de opstelling van een samenhangend plan voor duurzaamheid in combinatie met economisch en sociaal rendement voor de inwoners.

Maar heeft het IOC ook een reden de vijftigste Spelen wél te vieren? Misschien simpelweg het bestaan ervan, een evenement dat in de loop der jaren gigantisch aan impact heeft gewonnen. Vrijwel alle sporters zien een olympische titel als het hoogst haalbare. Een gouden medaille brengt in de meeste gevallen rijkdom en eeuwige roem. Vraag het aan sprinter Usain Bolt. Of in Nederland aan turner Epke Zonderland.

Het IOC heeft de 50ste Olympische Spelen gemist – een vergissing die maximaal één keer in de honderd jaar gemaakt kan worden. De honderdste editie is op zijn vroegst in het jaar 2116.