‘Oekraïne had 50 man in A’dam om te trollen’

De aanleiding

Tijdens de campagne voor het Oekraïne-referendum, afgelopen april, was „veel meer gaande” dan mensen zich realiseren. Dat zei voorman van het nee-kamp Thierry Baudet op vrijdag 22 juli tegen actualiteitenprogramma EenVandaag. „De Oekraïense geheime dienst had een pand gehuurd op het Rokin waar ze 50 man fulltime in dienst had om te trollen”, gaf Baudet als voorbeeld van wat er gaande was. De verslaggever vroeg om uitleg: „Maar er waren dus 50 man in Amsterdam actief om wat te doen?” Baudet: „Om het internet te manipuleren, om de informatiestromen te manipuleren.”

We controleren hier Baudets bewering over de aanwezigheid van de Oekraïense geheime dienst met 50 man op het Rokin in Amsterdam.

Waar is het op gebaseerd?

Baudet reageerde niet op verzoeken om toelichting via diverse kanalen. NRC heeft daarom de bron van zijn bewering niet kunnen achterhalen.

En, klopt het?

Welke instanties zouden op de hoogte kunnen zijn als een buitenlandse geheime dienst een pand huurt in Amsterdam om een referendum te beïnvloeden? Dat zou natuurlijk de AIVD moeten zijn. Maar die doet volgens een woordvoerder nooit uitspraken „over het kennisniveau”.

De politie geeft ook geen commentaar. De gemeente dan wellicht? Een pand waar zich opeens 50 Oekraïeners vestigen loopt misschien in de gaten? Volgens een woordvoerder is Amsterdam er door de AIVD niet over geïnformeerd en is er ook via andere kanalen geen informatie over binnengekomen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken zegt „geen aanwijzingen” te hebben „voor het bestaan van een kantoor van de Oekraïense veiligheidsdienst SBU in Nederland ten tijde van het Oekraïne-referendum. Het ministerie heeft verder geen aanwijzingen voor heimelijke beïnvloeding van de referendumcampagne door de Oekraïense overheid”, zo laat een woordvoerder weten.

Het lijkt onwaarschijnlijk dat de SBU met vijftig man aanwezig was op het Rokin. Het lijkt waarschijnlijker dat Baudet doelde op het Ukranian Crisis Media Center (UCMC). Dat zat namelijk wél tijdelijk in Amsterdam. In Oekraïne telt deze ngo volgens medeoprichter Vasyl Mirosjnitsjenko zo’n 50 medewerkers. Twee van hen zaten tijdens de referendumcampagne in Amsterdam, onder wie Mirosjnitsjenko zelf. Het UCMC zegt objectieve informatie over Oekraïne te willen verspreiden, maar voerde in Nederland wel degelijk campagne voor een ja-stem. Mirosjnitsjenko: „Via Airbnb hadden we een appartement gehuurd op het Rapenburg. Daar zat ik drie maanden lang met één andere medewerker om contacten te verzorgen tussen Oekraïense ngo’s en Nederlandse journalisten, persreizen naar Oekraïne te organiseren, en een online ja-campagne te verzorgen.”

Het UCMC ontvangt onder andere geld van de Amerikaanse, Duitse en Nederlandse overheid en tijdens de campagne ook van de Amerikaans-Hongaarse miljardair George Soros.

Conclusie

Het lijkt waarschijnlijk dat Baudet doelde op het Ukranian Crisis Media Center, dat tijdens de referendumcampagne met twee medewerkers aan het Rapenburg in Amsterdam zat om de campagne ten gunste van het ja-kamp te beïnvloeden.

Omdat hij niet meewerkt aan deze rubriek valt ook niet honderd procent uit te sluiten dat Baudet via een onbekende bron wel degelijk weet heeft van de massale aanwezigheid van de Oekraïense geheime dienst tijdens de referendumcampagne op het Rokin. Daarom beoordelen we de bewering van Baudet als niet te checken.

Ook een bewering zien langskomen die je gecheckt wilt zien? Mail nrccheckt@nrc.nl of tip via Twitter met de hashtag #nrccheckt