‘VPRO-lidmaatschap massaal opgezegd om Abou Jahjah’

De aanleiding

VPRO-lidmaatschappen worden „massaal opgezegd om jodenhater JahJah”, aldus weblog GeenStijl. Het bericht verscheen vorige week maandag, twee dagen nadat het VPRO-programma Zomergasten bekend had gemaakt dat de controversiële Vlaamse publicist en activist Dyab Abou Jahjah te gast is in de eerste aflevering van het interviewprogramma. Jahjah heeft in 2003 gezegd de sharia „in milde vorm” te willen invoeren en sympathiseert met de Hezbollah. Eerder leidde de aankondiging dat zijn nieuwe boek verschijnt bij De Bezige Bij ertoe dat schrijvers Tommy Wieringa en Jessica Durlacher hun volgende roman ergens anders uitgeven. Zeggen VPRO-leden echt massaal hun lidmaatschap op omdat Abou Jahjah in Zomergasten komt?

Waar is het op gebaseerd?

Het bewijsmateriaal voor de „massale” opzeggingen staat boven het GeenStijl-artikel: een afbeelding van de brievenrubriek van de Volkskrant waarin een lezer oproept het VPRO-lidmaatschap op te zeggen vanwege Abou Jahjah. Daaronder staan drie tweets van leden die aan de oproep gehoor hebben gegeven en een tweede brief uit de Volkskrant van een 70-jarig VPRO-lid dat aankondigt op te stappen. GeenStijl concludeert dat bij dit aantal publieke opzeggingen (wij tellen er vijf), het aantal mensen dat in stilte opzegt veel groter moet zijn. „Eén opzegging is pech, twee opzeggingen is toeval, drie+ opzeggingen is een topic! Het regent momenteel OPZEGGINGEN bij de VPRO”, aldus GeenStijl.

En, klopt het?

De VPRO laat desgevraagd weten dat eind donderdagmiddag, vijf dagen na de aankondiging, 90 leden hun lidmaatschap hebben opgezegd naar aanleiding van het nieuws dat Abou Jahjah zomergast is. Opzeggers krijgen een persoonlijke brief of mail, zegt een woordvoerder. En hij voegt eraan toe: „Inmiddels hebben we ook steunbetuigingen ontvangen.”

90 opzeggingen. Dat is niet niks. In ieder geval blijkt het instinct van GeenStijl-auteur Pritt Stift correct te zijn geweest dat bij een handvol publieke opzeggingen het werkelijke aantal een stuk hoger moet liggen. Maar is daarmee het aantal opzeggingen „massaal”?

De VPRO had eind 2015 – de laatste bekende cijfers – 316.000 leden. De 90 opzeggingen vormen dus 0,03 procent van het ledenbestand. Nee, dat is geen massale uittocht.

Maar misschien zijn die 90 opzeggingen wel massaal te noemen in vergelijk met het gemiddelde aantal opzeggingen per week. De VPRO wil dat cijfer helaas niet geven, maar de openbare jaarverslagen geven een goede indicatie. Daaruit blijkt dat de omroep in 2014 in totaal 15.563 leden heeft verloren, een gemiddelde van bijna driehonderd per week. Aangezien er ook nieuwe leden bijkomen, zal het aantal opzeggingen nog hoger liggen.

Conclusie: in vergelijking met het aantal mensen dat gemiddeld per week opzegt – om wat voor reden dan ook – is het aantal opzeggingen vanwege Abou Jahjah aanzienlijk, maar niet enorm groot.

Conclusie

Op basis van drie tweets en twee ingezonden brieven concludeert GeenStijl dat VPRO-leden „massaal” opstappen omdat de controversiële publicist Dyab Abou Jahjah in het programma Zomergasten komt. Het lijkt vergezocht om vijf opzeggingen massaal te noemen. Als GeenStijl-auteur Pritt Stift navraag had gedaan bij de VPRO had hij het werkelijke aantal opzeggingen kunnen achterhalen: 90 in vijf dagen. Dat lijkt misschien een groot aantal, maar betreft 0,03 procent van alle leden.

In een gemiddelde week stappen ruim drie keer zoveel leden op. Onvoldoende dus om van massaal te kunnen spreken. We beoordelen de uitspraak daarom als grotendeels onwaar.