Stapelverliefd op een collega

Op kantoor leer je elkaar tenminste écht kennen. Samen zwoegend aan dat monsterproject, knikkebollend tijdens de vergadering of lallend op de vrijdagmiddagborrel. „Als ik mijn vriend in de kroeg was tegengekomen, was hij mij niet eens opgevallen. En dat geldt ook andersom. Doordat we elkaar elke dag op het werk meemaakten, begonnen we wat in elkaar te zien”, zegt Nienke (26), webcare-medewerker bij een Nederlandse luchtvaartmaatschappij.

Een op de drie werknemers heeft weleens iets met een collega gehad, blijkt uit een onderzoek dat vacaturewebsite jobbird.com vorig jaar deed onder vijfhonderd respondenten. Volgens de enquête die uitzendbureau Unique elk jaar rond Valentijnsdag houdt, heeft zelfs tweederde van de werknemers weleens wat met elkaar uitgespookt.

Logisch, zegt Ria Harmelink auteur van Seks op het werk. Alles over liefde en relaties tussen 9 en 5. „Je brengt zo veel tijd door met je collega’s. Ook na het werk heb je vaak nog contact, je stuurt een berichtje, of belt nog even.” Voor je het weet zijn de vonken dus overgeslagen – daar hoef je geen Jack de Vries of Bill Clinton voor te heten. Of Darren Huston: de topman van de Nederlandse hotelboekingssite Booking.com moest eind april vertrekken nadat bekend werd dat hij een relatie had met een van zijn medewerkers. De reden: het was in strijd met de gedragscodes van het bedrijf.

‘Belangenconflict’

Hoe zit dat eigenlijk? Hebben alle bedrijven een gedragscode waarin staat dat je van je collega’s moet afblijven? Nienke hoopt van niet. Ze leerde haar vriend een jaar geleden kennen op de werkvloer. „Iedereen weet dat we een stel zijn, en we zijn trouwens ook niet het enige koppel. Als je een vriend of vriendin zoekt, moet je vooral bij ons komen werken”, zegt ze lachend.

Muel Kaptein, hoogleraar bedrijfsethiek aan de RSM Erasmus Universiteit, publiceerde begin dit jaar zijn onderzoek naar gedragscodes binnen de grootste honderd bedrijven in Nederland, waaronder Shell, Unilever, Philips en KPN. 90 procent beschikt over zo’n code en 70 procent heeft een passage opgenomen over het voorkomen van ‘belangenconflicten’, waaronder romances op het werk vallen.

Kaptein: „Hierin staat niet dat het verboden is verliefd te worden – dat houd je toch niet tegen. Maar wanneer je iets begint met een collega, moet je dit wel melden aan de leidinggevende.”

In de praktijk wordt na zo’n melding besloten wat te doen. Is het nodig de rest van de collega’s in te lichten? Moet een van de twee worden overgeplaatst naar een andere afdeling, of moet er iemand opstappen?

Werkgevers willen dat hun werknemers onpartijdig en neutraal zijn, zegt Kaptein. „Wanneer onderlinge relaties worden aangegaan, wordt getwijfeld aan de betrouwbaarheid.” Misschien speelt het kantoorstel onderling wel geheimen aan elkaar door, of kiezen ze elkaars kant in een discussie op de werkvloer.

„Het gaat natuurlijk niet alleen om keurige relaties, maar ook affaires en eenmalige avontuurtjes”, zegt Ria Harmelink. Ze interviewde tweeën- twintig ervaringsdeskundigen voor haar boek. „Ik merkte dat iedereen bang was zijn of haar baan te verliezen. Er rust echt een taboe op.”

Is de kans op ontslag reëel? De consequenties binnen een Nederlands bedrijf zijn niet al te dramatisch, zegt Kaptein. „Er wordt meestal samen met het stel overlegd over hoe het verder moet.”

Ruben (28), projectmanager bij een sportkledingmerk, wil vooral niet met zijn achternaam in de krant. Dat op kantoor iedereen van zijn relatie wist, vond hij al erg genoeg. „We hadden er niets over gezegd, maar het zong wel rond. Op een dag riep onze baas over de afdeling: ‘Hé Ruben, jij doet het toch met Marloes?’ Echt heel gênant.”

Toch gaf de relatie weinig problemen, zegt Ruben. „We werkten in hetzelfde team, en hebben ons altijd professioneel gedragen op het werk. We stuurden elkaar natuurlijk wel geregeld berichtjes, maar we voerden nooit een privégesprek.”

Relatie met je baas

Op het moment dat hun relatie uitging, werd Marloes overgeplaatst naar een ander team. „Dat kwam eigenlijk wel goed uit, ik had het er best moeilijk mee. De extra energie die ik in het begin had op mijn werk doordat ik zo verliefd was, was toen totaal verdwenen.”

Over de regels hebben ze nooit nagedacht, zegt Ruben. „Ik geloof dat de afdeling personeelszaken hier wel richtlijnen over heeft opgesteld. Maar die gaan er vooral over dat je niets met je baas mag beginnen.”

Een werknemer onderin de hiërarchie zal het altijd afleggen tegen een hogergeplaatste, zegt Harmelink. „Bedenk dat wanneer het erop aankomt, gekeken wordt naar wiens functie van grotere waarde is voor het bedrijf. Het aftreden van de topman van Booking.com vormt hierop een uitzondering.”

Ook wanneer het niet tot directe stappen leidt, is zo’n relatie met de directeur niet handig. „Collega’s zullen zich altijd afvragen wat je wel en niet doorvertelt aan de baas.”

Fleur Quispel (40) manager bij trustkantoor Van Doorn CFS, hield zich daarom in het begin maar wat op de achtergrond. „Mijn man is de directeur van het bedrijf. Ik kon me goed voorstellen dat medewerkers dachten dat ik een soort spion was. Inmiddels weten ze dat ik te vertrouwen ben, en laat ik wat meer van me horen.” Op het werk merkt niemand dat ze getrouwd zijn, vertelt ze. „Sollicitanten zijn altijd verbaasd als ze dat achteraf horen.”

Harmelink pleit voor de doorbreking van de taboesfeer rondom kantoorromances. „Mensen worden verliefd, en krijgen relaties. Daar hoeven we toch niet zo geheimzinnig over te doen? Gooi het open, vertel het.” Al is er wel één uitzondering. „Als je een one-night stand hebt gehad met een collega of met je baas, vertel je dit nooit aan iemand. Dat is dan gewoon nooit gebeurd.”

Naschrift (8 augustus 2016): de achternaam van Nienke is uit de online versie van dit bericht verwijderd. [red.]