staat dit aan?
tijdens het debat zullen onze factcheckers uitspraken en stellingen op waarheid controleren. Hier een eerdere factcheck van vandaag:
Live check
50 procent van de behandelingen in ziekenhuizen werken niet
De FMS wijst op Brits onderzoek. In een studie naar 3.000 regulier toegepaste therapieën bleek 43 procent bewezen effectief en 7 procent bewezen niet effectief. Daarnaast bleek van 51 procent van de onderzochte behandelingen de effectiviteit onbekend. „Er zijn goede redenen om aan te nemen dat vergelijkbare getallen gelden voor de Nederlandse situatie”, staat in het Adviesrapport Zorgevaluatie.
Er wordt onderzoek gedaan naar de effectiviteit van specifieke behandelingen in het ziekenhuis, maar bij uitspraken over het geheel aan behandelingen in ziekenhuizen gaat het nu nog vooral om schattingen. Daarom is niet met zekerheid te zeggen dat „van 50 procent van de behandelingen in ziekenhuizen niet bewezen is of ze echt werken”.
Wij beoordelen deze stelling als Niet te checken
Nieuw liveblog: laatste dagen voor Brexit
Over twee dagen is het zover: dan gaat Groot-Brittannië naar de stembus tijdens het EU-referendum. Voor de laatste twee dagen openen wij een nieuw liveblog. Klik op de link hieronder om daar uit te komen.
Guardian en Telegraph bekennen kleur
Niet verrassend, maar The Guardian is voor Blijven
Volgensuttonnick Nick Sutton Tuesday's Guardian front page -
Soros: EU exit risks ‘black Friday’
#tomorrowspaperstoday #bbcpapers #euref https://t.co/bQ5dMLeQTP
In het hoofdcommentaar schrijft de krant:
It is a fantasy to suppose that, if Britain votes to leave, these victors would want to maintain or extend protections for pensioners or workers. On the contrary. Human rights, equality, health and safety, and aid to refugees would be out of the window. Those who vote to leave as a protest against the elite will, in truth, be handing the keys to the very worst of that elite.
Ook The Daily Telegraph bekent kleur, en gaat zo als verwacht mee met zijn columnist Boris Johnson. Voor Brexit dus:
Volgen
EU vote goes down to the wire
#tomorrowspaperstoday #bbcpapers #euref https://t.co/BQHmGTx9fM
In supporting a vote to leave, we are not harking back to a Britannic golden age lost in the mists of time but looking forward to a new beginning for our country. We are told it is a choice between fear and hope. If that is the case, then we choose hop
Hoe betrouwbaar zijn die peilingen?
Hoe gaat het onderwijl met de peilingen? De laatsten sinds de moord op Lagerhuislid Jo Cox geven een gemengd beeld: YouGov meldde maandag voorsprong voor Brexit, ORB voor Blijven. Vandaag komen daar twee nieuwe peilingen bij.
Volgen
Zoals eerder in dit blog gemeld, voorzichtigheid is geboden.
- De opiniepeilers zaten er bij de verkiezingen van vorig jaar naast
- Noord-Ierland wordt niet meegeteld (om historische redenen, tijdens de Troubles was het te gevaarlijk iemand naar politieke voorkeur te vragen)
- Telefonische opiniepeilingen gaan naar landlijnen, en missen dus jongeren (maar vangen wel weer ouderen zonder internet)
- Onlinepeilingen geven een groter aantal Brexit-stemmers weer dan telefonische
Na de verkiezingen zijn er wel lessen geleerd. Het NatCen Social Research, dat onderzoek doet naar opvattingen van Britten over heel veel zaken voor de jaarlijkse Social Attitude Survey, deed langdurig onderzoek naar hoe er over de EU wordt gedacht.
Het onderzoeksbureau schat de kans op een Brexit in op 31 procent:
Volgen
UK TO VOTE LEAVE 31 (-6) https://t.co/hUxOTPhRiB
#Brexit https://t.co/Iwws4GsdwZ
En de bookies? Die meldden op basis van inzetten dat Blijven gaat winnen:
Volgen
https://t.co/ztkRXVy2zD https://t.co/QBMaYjri13
Alhoewel dé deskundige op het gebied van opiniepeilers twijfelt aan de betrouwbaarheid van de bookmakers:
Volgen
En aan het optimisme van de markten:
Volgen
Voormalige Top Gear-sterren spreken zich uit
Jeremy Clarkson en James May, twee van de voormalige presentatoren van het BBC-programma Top Gear, hebben zich gemengd in het Brexit-debat. Tot nu toe waren ze het over twee dingen eens, vertellen ze in een filmpje: de oude Ford Mondeo is een goede auto en sandwichspread is delicious.
Daar is nu iets bij gekomen:
Clarkson had overogens in maart in een van zijn columns in The Sunday Times al kleur bekend.
Litouwse pokermiljonair daagt Nigel Farage uit voor weddenschap over Brexit
De Australisch-Litouwse Europarlementariër Antanas Guoga, beter bekend als pokermiljonair Tony G, heeft de Britse UKIP-leider Nigel Farage uitgedaagd voor een weddenschap. Inzet: een miljoen euro. Tony G. is een sterk voorstander van een Brits blijven in de EU, Farage een fel tegenstander.
Tony G @TonyGuoga offers Nigel Farage €1 million bet on UK referendum #EUref. Read more: https://t.co/kE1WBPOXs8 pic.twitter.com/1zVEZyConC
— ALDE Group (@ALDEgroup) June 20, 2016
In een open brief aan Farage verzoekt Guaga de Britse politicus de weddenschap met hem aan te gaan. Blijft Engeland in de EU? Dan doneert Guaga een miljoen euro aan een goed doel naar Farage's keuze. Gaat Engeland uit de EU? Dan doneert Farage een miljoen euro aan een goed doel naar Guaga's keuze, is Guaga's plan.
"Ik ben er zo zeker van dat het Britse volk het juiste gaat doen en ervoor kiest in de EU te blijven, dat ik een miljoen euro wil inzetten in deze weddenschap", schrijft de Litouwse Europarlementariër in zijn brief. Farage heeft nog niet op het aanbod gereageerd.
Aandacht voor Grexit nihil vergeleken met Brexit
In vergelijking tot alle media-aandacht voor de Brexit, valt de aandacht voor de Grexit in het niet. In de zomer van 2015 was er sprake van een mogelijk vertrek van Griekenland uit de EU.
Volgen
Voorzitter Premier League tegen Brexit
Richard Scudamore heeft laten weten dat hij tegen een Brexit is. Aan de BBC legde hij uit dat het succes van de Premier League grotendeels te danken is aan het grote aantal internationale spelers dat in de competitie speelt. De voetbalcompetitie doet zaken over de hele wereld en voor een Brexit stemmen zou haaks op het wereldse imago van de Premier League staan.
Het Brexitkamp beargumenteert echter juist dat een Brexit de Premier League en het Britse voetbal ten goede zou komen. Oud-aanvoerder van Engeland en oud-Arsenal speler Sol Campbell schreef dat het Britse talent nu niet de kans krijgt zich te ontwikkelen omdat spelers uit EU-landen te makkelijk bij Britse topclubs kunnen spelen. Het is onduidelijk hoe de regelgeving voor Europese voetballers die in het Verenigd Koninkrijk (willen) spelen zal veranderen in het geval van een Brexit. Spelers van buiten de EU mogen alleen bij de Britse clubs spelen als zij een werkvergunning hebben, die ze alleen krijgen als ze "van het hoogste kaliber", wat betekent dat ze gedurende twee jaar in 75 % van de wedstrijden van een nationaal team uit de Fifa top-50 moeten hebben meegespeeld.
Wat begon als een scherts van Boris Johnson...
Op Facebook wordt de laatste dagen een post van Martin Fletcher, oud-correspondent van The Times in Brussel veel gedeeld. Hem verrast het niets dat de Britten naar een Brexit neigen:
For 25 years our press has fed the British public a diet of distorted, mendacious and relentlessly hostile stories about the EU - and the journalist who set the tone was Boris Johnson.
Boris Johnson is now campaigning against the cartoon caricature of the EU that he himself created. He is campaigning against a largely fictional EU that bears no relation to reality. (..) What began as a bit of a jape could inflict terrible damage on this country. Fight back!!!!!!
Johnsons carrière is inderdaad gebouwd op het bekritiseren en bespotten van de Europese kaasstolp, al lang voor hij zich als in het Brexit-debat mengde. „Hij gaf euroscepsis ruggengraat”, herinnerde zich onlangs John Lloyd, oud-correspondent van de Financial Times. En hoewel Johnson „vaak fout zat, hadden zijn verhalen wel effect”. Premier Thatcher was fan.
Hongarije in de Daily Mail
In sommige landen vragen kranten op hun voorpagina's de Britten toch vooral bij de EU te blijven. De Hongaarse premier doet het met een advertentie in de Daily Mail (à £32,508):
Volgen
Pondkoers fors omhoog na laatste peilingen
Gelijkop met de peilingen loopt de koers van het Britse pond sterling. Nadat een aantal peilingen op rij de voorbije dagen swing richting Blijven liet zien, schoot de waarde van het pond omhoog.
Hieronder zie je een grafiek uit de terminal van financieel persbureau Bloomberg.
Het pond staat zo'n 3 cent hoger ten opzichte van de dollar dan vóór het weekend.
Beleggers vrezen een klap voor de Britse economie en schade voor hun portefeuilles als de Britten aanstaande donderdag besluiten de EU te verlaten. Hoe erger die angst is - en ook beleggers kijken naar de peilingen - hoe meer ze af willen van het Britse pond, dat dan in waarde daalt. Als er weer wat gunstige peilingen langskomen, worden er weer ponden ingekocht.
Overigens faalden de opiniepeilers op spectaculaire wijze in het voorspellen van de uitslag van de Britse Lagerhuisverkiezingen van 2015. Dus voorzichtigheid is geboden.
Hier wat analyse over het pond van Bloomberg.
Er valt nog iets te lachen
Valt er nog iets te lachen in dit EU-referendum? Wel als je John Oliver er op loslaat. ,,Een in/uit-referendum, dat is tussen twee haakjes ook wat de Engelsen seks noemen.” Het Blijven-kamp mag bovendien blij met hem zijn… (en afkijken: eindigt met parodie op Ode to Joy)
Alle zondagskranten bekennen kleur
De Mail on Sunday en Sunday Times werden hieronder al genoemd, maar ook andere zondagskranten hebben kleur bekend.
De Observer, de zondagse zusterkrant van The Guardian, is – ook niet onverwacht – voor Blijven. Beide kranten zijn de meest pro-Europese van het land. De Guardian zal de komende dagen met eenzelfde advies komen.
At its core, the European Union remains a practical expression of the belief that liberal democracies can achieve more acting in concert than they can alone. We must not turn our backs on that.
Zoals verwacht is de Sunday Express voor Brexit, de krant (en dagelijkse zusterkrant Daily Express voeren al jaren campagne de Britten uit de EU te halen)
Volgen
Jo suspect shocks court
#tomorrowspaperstoday #bbcpapers https://t.co/66ZJyMCaES
Leaving the EU may have a dramatic outcome as the Prime Minister spells out. But we say those consequences are to be embraced, not feared. We know our readers love our country even if they do not love what they fear it will become.
The Sun on Sunday kiest net als The Sun voor Brexit.
Staying in ends any chance of control … forever. And poorer countries soon to join the EU will virtually ensure our immigration numbers rise even higher. Leaving will also allow us to free up our net contribution to the EU — a staggering £250million a week — ¬to spend wherever it is most needed. That could be the NHS.
Uit de stal van Rupert Murdoch heeft dus alleen The Times voor Blijven gekozen, ook de Sunday Times koos vanochtend de kant van Brexit.
Interessanter is dat de Mail on Sunday voor Blijven kiest, met name omdat de Daily Mail daarmee ook wel eens die kant zou kunnen opgaan. De toon van de Mail is juist steeds eurosceptischer. The Mail on Sunday schrijft echter:
Britain would be compelled to stand and fight alone for its existence in a hard, globalised world where those who cannot survive on their wits quickly fall behind.
(..)
This newspaper believes in a safe, free, and prosperous future for this proud country. And so we urge you, our readers, not to take a leap into the dark. Vote to remain in the European Union – for an even greater
Maar de krant waarschuwt ‘Brussel’:
If Brussels refuses to make further concessions over the principle of freedom of movement – granting us greater control over who is allowed to live on its sovereign soil – the issue of Europe will continue to contaminate British politics and cripple the essential functioning of the Conservative Party.
Interessant is ook de Sunday Telegraph. De Telegraph wordt wel de Torygraph genoemd, het 'huisblad' van de Conservatieve Partij. En de krant kiest voor Brexit:
The EU belongs to the past. On Thursday we hope the country chooses the future – and votes to leave.
De Sunday People en de Mirror kiezen weer voor Blijven.
De krantenstand is daarmee: Blijven 6 (Financial Times, The Times, Observer, Mail on Sunday, Mirror, Sunday People), Brexit 7 (Sun, Sun on Sunday, Sunday Telegraph, Sunday Times, Daily Express, Sunday Express, Spectator)
Peilingen: Remain op kleine voorsprong
Peilingen van zondag laten een verschuiving zien: het Remain-kamp lijkt na een achterstand inmiddels een kleine voorsprong hebben opgebouwd ten opzichte van Leave. Een peiling die voor de Sunday Times werd uitgevoerd door YouGov geeft Remain één procentpunt voorsprong op het pro-Brexitkamp. Het zou om 44 tegen 43 procent gaan.
De peiling is gebaseerd op interviews van donderdag en vrijdag. Opvallend genoeg was volgens YouGov de moord op Lagerhuislid Jo Cox niet de belangrijkste reden voor de verschuiving. De ondervraagde kiezers gaven aan zich vooral zorgen te maken over de economische gevolgen van een Brexit.
Andere bureaus gaven een iets grotere voorsprong voor Blijven. Een peiling die werd uitgevoerd door Survation, gaf het Blijven-kamp een voorsprong van drie procentpunten (45 tegen 42 procent). Bij hun vorige peiling was het juist Brexit dat op drie procentpunten voorsprong stond.
Britse zondagskranten kiezen partij
De Britse zondagskranten hebben op de laatste zondag voor het referendum in hoofdredactionele commentaren hun standpunt bekendgemaakt. The Mail on Sunday steunt premier Cameron en roept lezers op om tegen een Brexit te stemmen.
Volgen
De Sunday Times drukt lezers juist op het hart om vóór een Brexit te stemmen. Volgens de krant zorgt een Britse stem op "Leave" voor meer druk op Brussel om met zwaardere hervormingen te komen. Zo zou het voor het Verenigd Koninkrijk uiteindelijk toch acceptabel worden om in de EU te blijven, en kunnen de Britten zich daarover in een tweede referendum uitspreken.
Volgen
Dat werd eerder geopperd door Boris Johnson, de oud-burgemeester van Londen. De Britse premier David Cameron zegt echter dat de Britten geen tweede kans krijgen om zich uit te spreken over een Brexit. "Leave is leave."
Ook in Israël houden ze zich bezig met de Brexit-discussie
Talloze redenen zijn er al bedacht waarom het Verenigd Koninkrijk de EU zou moeten verlaten. Een ultrarechtse groepering uit Israël heeft er eentje aan toegevoegd: Europa steunt de Palestijnse zaak en Palestijnse terroristen.
De organisatie in kwestie, Regavim (‘Stukjes land’) geheten, maakte een filmpje waarin Hamas-strijders zogenaamd bepleiten dat de Britten voor Europa moeten stemmen – inclusief een "shout-out naar onze goede vriend Jeremy Corbyn", de Britse Labour-leider.
Regavim is fel tegen Europese ontwikkelingshulp aan Palestijnen, die illegaal zouden bouwen op de Westelijke Jordaanoever. Volgens het internationaal recht, dat ook in Europa alom wordt aangehangen, zijn juist de Joodse nederzettingen illegaal.
Campagne ook zaterdag afgelast
Beide officiële groepen in het EU-referendum hebben zojuist bekendgemaakt ook zaterdag géén campagne te zullen voeren. Voor Vote Leave betekent dat dat een grote rally in Birmingham met Boris Johnson wordt afgezegd. Britain Stronger In vraagt alle vrijwilligers die met kraampjes op straat zouden staan, thuis te blijven.
Volgen
Brexit gaat aan kop het weekend in
De peilingen, zo vlak voor het weekend: 52 procent is voor een Brexit, 48 procent wil in de EU blijven.
Je ziet het hier in de geaggregeerde peiling WhatUKThinks, een gemiddelde van zes afzonderlijke peilingen.
En dan zijn er de bookmakers, de Britse wedkantoren als Ladbrokes waar je kunt gokken op de Brexit. De 'oddschecker' van persbureau Bloomberg, gebaseerd op de weddenschappen, wijst op een Brexitkans van 36 procent. De meeste gokkers denken dus dat de Britten gewoon in de EU blijven. Je ziet het in de grafiek hieronder.
Bij de Britse verkiezingen hadden de "bookies" het correct, de opiniepeilingen niet. En ditmaal? We weten het vrijdagochtend, wanneer de uitslag van het referendum bekend moet zijn.
Steun voor Brexit van populisten op continent
In het Verenigd Koninkrijk ligt de Brexit-campagne even stil, vanwege de moord op Labour-politica Jo Cox. Maar in Salzburg wordt gewoon campagne gevoerd. In deze Oostenrijkse stad was een reeks anti-EU-partijen bijeen op uitnodiging van de Oostenrijkse nationaalpopulistische partij FPÖ. Eén van de boodschappen bij deze bijeenkomst, genaamd 'patriottistische lente': doen, zo'n Brexit.
Marine Le Pen van het Front National wil ook wel een EU-referendum, zei ze in Salzburg volgens het Oostenrijkse persbureau APA . "Ik zou willen dat alle landen wordt gevraagd naar hun relatie met de Europese Unie". Dan kan er een meer 'à la carte'-Europa ontstaan.
Marcus Pretzell van het Duitse Alternative für Deutschland stelde dat het "establishment" van de EU Establishment" van de EU het Brexit-referendum "terecht als gevaar" opvat. "Als Groot-Brittannië inderdaad zou uittreden, zal men mogelijk vaststellen dat er ondanks alle negatieve geluiden een toekomst kan zijn na de Europese Unie". Hij verwees naar de niet-EU-landen Noorwegen en Zwitserland.
Opvallend genoeg nam de PVV niet deel aan de persconferentie in Salzburg. Onduidelijk is of er PVV’ers bij de bijeenkomst aanwezig waren. De PVV zit met de FPÖ, het Front National, Vlaams Belang (wel in Salzburg) en Lega Nord (idem) in één fractie in het Europees Parlement.
De PVV steunt de Brexit. Wilders ziet het als het begin van de door hem zo vermaledijde EU.
Volgen
'Als een moeilijk huwelijk'
De Britse schrijver Alain de Botton, bekend van onder meer The Course of Love, vergelijkt de houding van de Britten tegenover de EU als die van echtgenoten in een moeilijk huwelijk.
"Natuurlijk is de EU niet perfect, maar het alternatief is problematisch."
Bekijk het filmpje van Business Insider waarin hij zijn vergelijking uiteenzet:
Campagne stilgelegd om moord op politica
De campagne rond het Brexit-referendum is donderdag stilgelegd naar aanleiding van de moord op het Lagerhuislid Jo Cox. Stronger In zei op Twitter donderdag geen campagne meer te voeren. Vote Leave heeft laten weten hetzelfde te doen.
We are suspending all campaigning for the day. Our thoughts are with Jo Cox and her family.
— Open Britain (@Open_Britain) June 16, 2016
Just heard the absolutely horrific news about the attack on Jo Cox MP. My thoughts are with Jo and her family
— Boris Johnson (@BorisJohnson) June 16, 2016
Update 19:25 uur: ook vrijdag zal er geen campagne worden gevoerd door Stronger In, zo heeft het voor-kamp bekendgemaakt. "Iedereen is geschokt door dit drama in de campagne en in het bijzonder zij die in Yorkshire met haar gewerkt hebben. Met het oog op dit afschuwelijke nieuws hebben we besloten onze campagne vandaag en morgen (vrijdag, red.) op te schorten."
Premier Slowakije: 'Serieus rekening houden met Brexit'
Robert Fico, de Slowaakse minister-president, vindt dat Europa rekening moet houden met de "reële kans" dat het Verenigd Koninkrijk uit de EU vertrekt. Dat zei hij volgens persbureau Reuters nadat de nieuwste peilingen over een Brexit donderdag bekend werden gemaakt. Volgens Fico moet er ongeacht de uitkomst van het referendum een brede discussie gehouden worden over de toekomst van Europa. Hij zegt met de Duitse bondskanselier Merkel besproken te hebben welke scenario's er mogelijk zijn als het VK voor een exit kiest. Fico gaf aan te hopen dat de Britten kiezen voor 'blijven'.
Unilever tegen Brexit
De top van de Nederlands-Britse multinational Unilever heeft zich uitgesproken tegen de Brexit. In een brief naar het personeel schreven topman Paul Polman en oud-bestuurders dat een Brexit negatieve gevolgen zou hebben voor het bedrijf en zijn werknemers. Hoewel het te vroeg is om te voorspellen wat die gevolgen precies zullen zijn, lieten ze weten dat het verlaten van de EU economische onzekerheden met zich meebrengt, die Unilever niet ten goede zullen komen. Ook verklaarden ze dat het succes van de multinational voor een groot deel aan de Europese interne markt te danken is.
Brexit bij peilingen op kop
Zeven van de tien laatste peilingen geven nu een voorsprong voor Brexit aan. Nog altijd geldt voorzichtigheid, want de opiniepeilers zaten er bij de Britse verkiezingen vorig jaar immers naast. Maar met name nu ook de telefonische peilingen winst voor Brexit melden, en met nog een week te gaan, wordt het erg spannend.
Volgen
Wat uit gaat maken, is niet het opkomstpercentage, maar welk kamp het meeste van zijn aanhang naar de stembus krijgt. Wie zich zorgen maakt over de economische gevolgen, stemt Blijven. Wie zich zorgen maakt over immigratie en het feit dat het VK EU-burgers moet toelaten (gevolg van het recht van vrije verkeer van personen in de EU), stemt Brexit. Of de druk op sociale voorzieningen van immigranten nu werkelijkheid is of wordt gevreesd.
Volgen
Ook interessant is wie er gaan stemmen. Hoe jonger, hoe meer pro-Blijven. Hoe ouder, hoe meer geneigd naar Brexit.
Volgen
% remain All: 46% 18-24: 75%
25-49: 50%
50-64: 38%
65+:34%
En dan de opkomst bij de verkiezingen vorig jaar:
18- 24 jaar: 43 %
65-plus: 78 %
Cameron voor Remain-campagne naar Gibraltar
De Britse premier David Cameron doet donderdag het schiereiland Gibraltar aan om campagne te voeren voor het Remain-kamp, dat het Verenigd Koninkrijk binnen de EU wil houden. Het is het eerste bezoek van een zittend regeringsleider aan "de Rots" sinds 1968.
Het verrassingsbezoek werd al een tijdje voorbereid, maar werd woensdagavond pas aangekondigd. Tijdens zijn bliksembezoek zal Cameron spreken met leiders van de drie Gibraltarese politieke partijen en met actievoerders van de lokale Remain-campagne. In Gibraltar zijn de meeste politici en inwoners tegenstander van een Brexit. El País tekende de vrees op: "Brexit zal voor ons een ramp zijn."
Gibraltar is een Brits overzees gebied dat in 1704 door een Nederlands-Engelse troepenmacht op Spanje werd veroverd. Madrid claimt nog altijd soevereiniteit over "de Rots", hoewel de bevolking van Gibraltar zich zowel in 1967 als in 2002 in een referendum uitsprak tegen Spaanse overheersing. De Spaanse regering liet weten niet blij te zijn met het bezoek van Cameron.
Conservatieven halen uit naar 'spookverhalen' over Brexit
Conservatieve partijveteranen van het Leave-kamp hebben de Bank of England en het Britse ministerie van Financiën ervan beschuldigd "nepvoorspellingen" van de gevolgen van een Brexit de wereld in te slingeren. Dat schrijven oud-ministers van Financiën Norman Lamont en Nigel Lawson en voormalige Conservatieve leiders Duncan Smith en Michael Howard in een ingezonden brief in The Daily Telegraph donderdag.
Het viertal spreekt van "schrikbarende oneerlijkheid" van minister George Osborne (Financiën, Conservative). De waarschuwingen van laatstgenoemde dat een Brits vertrek uit de EU zou leiden tot bezuinigingen en belastingverhogingen zou zijn "ingegeven door pure wanhoop" en werd afgedaan als "bangmakerij".
Volgens de Conservatieve oud-hoogwaardigheidsbekleders is de Britse economie sterk genoeg om op eigen houtje te presteren. Bovendien zou de EU-economie volgens hen ten dode opgeschreven zijn.
Aanvaring op het water
De strijd tussen Blijven en Brexit werd zojuist uitgevochten op de Theems.
Volgen
Nigel Farage, partijleider van de eurosceptische UK Independence Party, voerde een vloot van vissersboten aan. Doel was het Lagerhuis tijdens het laatste Vragenuurtje voor het referendum ervan te overtuigen dat de EU de visserij ,,kapot heeft gemaakt”.
Volgen
Maar Farage’s vissers werden tegengehouden door zanger Bob Geldof en diens vrienden, onder wie Rachel Johnson – zus van – die juist tegen een Brexit zijn.
Volgen
Wat volgde was een aanvaring op het water, en vooral teken hoe de campagne is verzand in een welles-nietes.
Volgen
Rickrolling
Vote Leave, het officiële pro-Brexit-kamp, heeft een klein probleempje. De officiële link naar de website is namelijk www.voteleavetakecontrol.org. Maar wie voteleave.org, voteleave.com of voteleave.co.uk intikt, krijgt Never Gonna Give You Up ‘ van Rick Astley. Rickrolling dus, een internetgrap die al sinds 2007 circuleert.
Brexit in 2019?
De Financial Times schrijft dat het Brexit-kamp ernaar streeft om het Britse vertrek uit de EU in 2019 te voltooien, als de Britten volgende week voor een Brexit stemmen.
Chris Grayling, de Conservatieve leider van het Lagerhuis, zegt zo snel mogelijk actie te willen ondernemen om de invloed van Europees recht op Engelse wetgeving te stoppen. Met name aan het vrije verkeer van EU-burgers moet, in zijn ogen, snel een einde komen om "een gigantische instroom van migranten te voorkomen". Hij gaat er vanuit dat het Verenigd Koninkrijk voor 2020 een goed handelsverdrag met Brussel kan sluiten.
Top 10 Brexit-songs
Geïnspireerd door de collega's van het Algemeen Dagblad, maakten journalisten van Het Financieele Dagblad een top 10 Brexit-songs.
In de top 10 staan onder meer Go your own way van Fleetwood Mac en God save the queen van de Sex Pistols.
Op nummer 1 staat, hoe kan het ook anders, de Final Countdown. De Britten zongen in 1986 al "onheilspellend over de Europese integratie én uitbreiding".
We're leaving together,
But still it's farewell
And maybe we'll come back
To earth, who can tell?
I guess there is no one to blame
We're leaving ground (leaving ground)
Will things ever be the same again?
AD tegen Brexit
Ook het AD mengt zich in de discussie over een mogelijke Brexit. De krant reageerde op de voorpagina van The Sun, de grootste krant van het Verenigd Koninkrijk, die gisteren zijn lezers opriep tot een Brexit. Het AD wil de Britten duidelijk bij de Europese Unie houden en kopte vanochtend "Don't leave me this way", een verwijzing naar het nummer dat het meest bekend werd in een versie van The Communards.
Volgen
De krant legt uit over waarom we zoveel van het Verenigd Koninkrijk houden (Britten zijn gentlemen, ze inspireren ons op culinair gebied, hebben eeuwenoude tradities, maken mooie televisie) en waarom we het land nodig hebben (handel, onze invloed in de EU, het Britse vertrek zou het begin van het einde kunnen betekenen, enzovoorts).
Guus Valk, NRC-correspondent in de VS, reageerde op Twitter met een andere muzikale suggestie:
VolgenVoorpagina AD woensdag! #Brexit Frontpage AD Wednesday - lees meer op https://t.co/Yju8IzHxK8 pic.twitter.com/2sLMf0Ug2Z
— Jan 't Hart (@janhart) June 14, 2016
Voor wie niet meer weet hoe het nummer van The Communards ook alweer ging:
Noodbegroting
Minister van Financiën George Osborne en zijn voorganger Alistair Darling (van Labour) komen vandaag opnieuw met een waarschuwing. Als de Britten over acht dagen voor een Brexit stemmen, dan volgt een noodbegroting.
Volgen
Osborne: vote for Brexit and face £30bn of taxes and cuts
#tomorrowspaperstoday #euref https://t.co/uFnm8suu7i
Osborne komt uit op 15 miljard pond aan belastingverhogingen en 15 miljard pond aan bezuinigingen. Oftewel: een 5 procent accijnsverhoging op alcohol en tabak, 2 pence extra aan inkomensbelasting, en bezuinigingen op terreinen die de afgelopen zes jaar iedere bezuinigingsronde de dans ontsprongen zoals de nationale gezondheidsdienst (NHS) en defensie.
In een toespraak vandaag zal Osborne zeggen:
Brexit would lead to a profound economic shock that would hit the economy and could tip Britain back into recession. In that situation, any chancellor would have the responsibility of seeking to restore stability to the public finances — and that would mean there would need to be an emergency
Vote Leave, de officiële pro-Brexit-campagne, sprak tegen de BBC over “hysterische voorspellingen van doem”. Conservatief Steve Baker, een van de leidende figuren van die campagne, noemde het ,,choquerend dat de minister dreigt verkiezingsbeloftes te breken”.
Volgen
Volgen
Volgen
Labour zal de doorslag geven
Twee derde van de Labour-kiezers moet voor Blijven stemmen, wil dat kamp winnen. Maar na het zien van deze reportage van The Guardian uit Stoke-on-Trent weet je dat dat niet zo makkelijk wordt:
En in het call centre van Labour hoorde columniste Polly Toynbee:
We had sheets of Labour-supporting names to call in Nottinghamshire – and the results were grim. “Out”, “Out” and “Out” in call after call, only a couple for remain. “I’ve been Labour all my life, but I’m for leave,” they said. Why? Always the same – immigrants first; that mythical £350m saving on money sent to Brussels second; “I want my country back” third. And then there is, “I don’t know ANYONE voting in.”
Dijsselbloem mengt zich in debat
Ook Jeroen Dijsselbloem mengt zich in het debat over het Britse EU-referendum. De Nederlandse minister van Financiën hoopt van harte dat de Britten volgende week besluiten om EU-lid te blijven, maar dan wel op een andere manier dan nu. ,,Het is niet voldoende dat ze lid blijven”, zei Dijsselbloem dinsdagochtend in het Europees Parlement in Brussel. ,,Ik wil dat ze weer een actief lid van de EU worden en dat ze helpen bij het ontwerpen en veranderen van wat we hier in Europa doen. Er was een tijd dat ze dat deden, maar ze zijn passief geworden. Ik zou graag zien dat ze weer offensief worden.”
Als de Britten besluiten om uit de EU te stappen, dan moeten ze er wat Dijsselbloem betreft ook echt uit. ,,In betekent in en uit betekent uit”, zei de minister. Dijsselbloem benadrukte echter ook dat hij vooral de positieve redenen wil benadrukken waarom de Britten lid zouden moeten blijven. ,,Wat niet werkt is kiezers bedreigen met alle mogelijke consequenties.”
Eerder deze week waarschuwde Europees ‘president’ Donald Tusk, die de EU-leiders vertegenwoordigt, dat een Brexit kan leiden tot ,,het einde van de westerse civilisatie zoals we die kennen”.
Door Stéphane Alonso, Brussel
Op naar Brexit?
Is het Verenigd Koninkrijk op weg naar de uitgang? De laatste drie peilingen wijzen op een Brexit:
Volgen
En bij de bookies vergroot de kans op Brexit ook:
Volgen
Het wachten is nu vooral op andere telefonische peilingen. ICM is de enige telefonische peiler die winst voor Brexit voorspelt, tot nu toe voorspelden andere telefonische peilers een winst voor Blijven. En de grootste caveat: bij de verkiezingen van 2015 zaten alle peilers fout.
Volgen
Sun: beLeave
Volgen
BeLEAVE in Britain
#tomorrowspaperstoday #bbcpapers #euref https://t.co/DcWIUykcpK
The Sun is duidelijk: beLeave. De tabloid (oplage 1,74 miljoen) roept zijn lezers op voor een Brexit te stemmen.
We must set ourselves free from dictatorial Brussels.
Throughout our 43-year membership of the European Union it has proved increasingly greedy, wasteful, bullying and breathtakingly incompetent in a crisis.
Next Thursday, at the ballot box, we can correct this huge and ¬historic mistake.
It is our last chance. Because, be in no doubt, our future looks far bleaker if we stay in.
Dat The Sun voor Brexit kiest, is veelzeggend. De tabloid staat er om bekend een goede neus te hebben voor de winnaar van verkiezingen. En met nog negen dagen te gaan, ziet de redactie duidelijk dat de stemming in het land richting een vertrek gaat.
Maakt het uit wat kranten vinden? Britse journalisten worden nog minder vertrouwd dan politici, en helemaal niet als het gaat om dit referendum.
Afbeelding: Ipsos/Mori
Bovendien: als in het verleden geluisterd zou zijn naar het stemadvies van kranten (op Guardian en Daily Mirror na conservatief) zou de Labour-partij nooit stemmen hebben gekregen.
Maar de stroom aan eurosceptische berichtgeving heeft wel effect gehad, meent politicoloog Oliver Daddow van Nottingham Trent University. Hij berekende dat een op de acht artikelen over de EU in Britse kranten de afgelopen jaren positief was. „Dat heeft politici beïnvloed.”
Dat er nu steeds over de campagne wordt bericht zou bovendien vooral sceptici kunnen mobiliseren. Zelfs wanneer er goedkeurend over zou worden geschreven.
Zonder Brexit een Brits Orlando?
'Orlando', nog even en het gebeurt "bij ons" - met dank aan de EU.
Dat is de strekking van deze tweet van Leave.EU, het pro-Brexit-kamp.
The free movement of Kalashnikovs in Europe helps terrorists.
Vote for greater security on June 23. Vote #Leave pic.twitter.com/lnZfjw0ZSy
— LEAVE.EU (@LeaveEUOfficial) June 13, 2016
Een smakeloze tweet volgens sommige twitteraars (hier Katie Martin, journalist bij de Financial Times)
delete your account https://t.co/TQBlZRSD7J
— Katie Martin (@katie_martin_fx) June 13, 2016
'Brexit gaat zeven jaar kosten'
Als de Britten in meerderheid voor een vertrek uit de Europese Unie kiezen, duurt het ongeveer zeven jaar voordat de nieuwe relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU volledig is hersteld. Dat zegt EU-president Donald Tusk in een interview met de Duitse boulevardkrant Bild. Volgens Tusk kost de ontvlechting ongeveer twee jaar, maar beginnen daarna de moeizame onderhandelingen met de 27 lidstaten en het Europees Parlement over de vormgeving van de nieuwe relatie. Tusk waarschuwt dat een eventuele „scheiding” niet alleen economisch slecht is voor beide partijen en vooral voor de Britten. Maar het betekent ook geopolitiek een verzwakking van Europa. „Op de dag van een Brexit zullen onze vijanden van buiten champagne drinken.
"We zouden er alles aan moeten doen om hun feestje te verpesten.”
In hetzelfde interview waarschuwde Tusk dat een Brexit niet alleen de EU maar "de hele westerse politieke beschaving" in gevaar zou brengen.
Beleggers zijn er niet gerust op
Misschien komt die Brexit er toch.... denken beleggers.
Dat zie je aan de duikvlucht van het Britse pond. 3 procent verloor de Britse munt ten opzichte van de Amerikaanse dollar in de laatste vier handelsdagen op de valutamarkten.
Volgen
Een geaggregeerde peiling, met daarin verwerkt zes afzonderlijke peilingen, wijst op een nek-aan-nekrace. Brexit en Bremain gaan gelijk op.
Beleggers zoeken veilige havens.
Na de Brexit: meer of minder integratie in de EU?
Welke les moet de Europese Unie uit een Brexit trekken? Meer integratie? Of juist minder? De discussie laait op. Grofweg zijn er twee kampen.
Kamp één zegt dat een Brexit een zegen zou zijn voor de (romp-)Unie. Die kan dan eindelijk verder integreren, want dan zijn we "het vervelendste jongetje van de klas kwijt", schrijft Marnix Amand in NRC. Ook de Belgische econoom Paul de Grauwe ziet een Brexit wel zitten. In februari schreef hij al dat de EU beter af is zonder een land dat "vijandig staat" ten opzichte van alle wet-en regelgeving die de Unie bijeenhoudt.
Kamp twee zegt: pas op, een Brexit zal een signaal zijn dat burgers geen (verdere) integratie willen. Niet alleen Britse burgers, ook andere Europese burgers. En dus moet de reactie zijn: pas op de plaats. De Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble zegt in weekblad Der Spiegel: "We kunnen als antwoord op een Brexit niet zomaar meer integratie eisen". Dan zouden mensen zich terecht afvragen "of politici het nog steeds niet hebben begrepen". Zelfs als op 23 juni een kleine meerderheid van de Briten tegen de Brexit stemt, moeten we dat als "waarschuwing" opvatten "dat we niet zomaar door kunnen gaan zoals we gewend waren".
De Franse oud-minister van Buitenlandse Zaken Hubert Védrine wil een "pauze" inlassen. “Als je wil dat mensen Europa massaal afwijzen, moet je vooral doorgaan.”
Was Elizabeths dankwoord aan haar volk zondag verkapte steun aan de EU? The Daily Telegraph vindt in een hoofdcommentaar van wel:
Her Majesty unexpectedly addressed the crowds and spoke of the “many benefits that can flow when people come together for a common purpose – as family, friends or neighbours”.
Maar het interpreteren van de woorden van de koningin blijft gevaarlijk, zoals ook The Sun ondervond met de voorpagina Queen Backs Brexit. Het paleis klaagde de tabloid aan, en kreeg gelijk van perswaakhond IPSO: misleidend.
Labour voor Blijven?
Als Blijven het referendum over tien dagen wil winnen, zal de Labour-achterban vóór EU-lidmaatschap moeten stemmen.
Jeremy Corbyn op campagne. Foto: PETER NICHOLLS/Reuters
Maar de Labour-top is tot nu toe weinig zichtbaar geweest in het debat. Deels omdat partijleider Jeremy Corbyn het duidelijk lastig vindt enthousiasme op te brengen voor Europa. Decennialang stemde hij als Lagerhuislid tegen verdere Europese deelname, en iedere toespraak klinkt nog altijd meer als kritiek dan als steun voor de EU.
Deels omdat de Britse media-aandacht vooral gaat naar Cameron versus Johnson. En naar hoe andere kopstukken binnen de Conservatieve partij denken. De Tories zijn immers tot op het bot verdeeld.
Volgen
Uit een peiling vorige week bleek dat 50 procent van de Labour-kiezers denkt dat de partij pro-Brexit is. De handvol Labour-Lagerhuisleden die dat daadwerkelijk zijn, maken kennelijk meer impact dan de Blijvers.
Oud-premier Gordon Brown moet daar deze week verandering in brengen. Zoals hij met succes voor Schotland binnen het VK pleitte, zal hij nu de EU prijzen. Een voorproefje:
John Cleese kiest voor Brexit
In een lijst met hoe fictieve Britten in het EU-referendum zouden stemmen, stond Basil Fawlty op nummer 2 van meest pro-Brexit. Mede door zijn ‘Don’t mention the War’:
Maar fictie blijkt werkelijkheid. John Cleese, die Fawlty speelde, is voorstander van Brexit. Zaterdag tweette hij:
Volgen
Volgen@JohnCleese Lets face it, they knew we were serious and told us where to go. We have to maintain our dignity and walk away.
— . (@citizenx99) June 11, 2016
Brexit aan het winnen?
Opwinding over een peiling van ORB voor de Independent: Brexit 55 % vs Blijven 45 %
Volgen
Massive swing to Brexit
#tomorrowspaperstoday #bbcpapers #euref https://t.co/VKelR056IY
Toen dit vrijdag bekend werd, daalde het pond sterling onmiddellijk:
Maar voorzichtigheid is geboden, vindt zelfs de officiële Brexit-campagnegroep:
Volgen
Het gaat immers om één peiling, en deze peiling werd online uitgevoerd (wat altijd resulteert een hoger percentage Brexit-stemmers). De meeste andere peilingen geven nog altijd een kleine voorsprong voor Blijven aan – afwachten is dus wat er ná het weekeinde komt uit de nieuwste peilingen.
In de geaggregeerde peiling van hoogleraar John Curtice is door de ORB-peiling de stand weer 50-50
Hier alle laatste peilingen op een rijtje:
Volgen
Bitte geht nicht!
Het Duitse weekblad Der Spiegel (vrijdagavond 18 uur digitaal beschikbaar, zaterdag in de winkel) doet deze week op zijn omslag een hartstochtelijke oproep aan de Britse kiezers: Please, Don’t go! Why Germany needs the British. Inderdaad: in het Engels. Want om zijn argumenten kracht bij te zetten, bevat het blad 23 pagina’s over het Brexit-referendum in het Engels. In het Verenigd Koninkrijk zal het blad met het Engelse omslag verkocht worden, voor de gereduceerde prijs van 2 pond (normaal 5,20 pond). Voor de Duitse lezers is er natuurlijk ook de Duitse tekst en een tweede omslag: Bitte geht nicht!
En voor de Duitse lezers:
Labour-kopstuk: ‘Blijven dreigt te verliezen’
Een stevige waarschuwing donderdagavond van oud-minister Andy Burnham (Labour). Als zijn partij de komende twee weken niet beter zijn best doet, zal Blijven verliezen. Labour richtte zich te veel op “de grachtengordel” en te weinig op de traditionele achterban:
We have definitely been far too much Hampstead and not enough Hull in recent times and we need to change that. Here we are two weeks away from the very real prospect that Britain will vote for isolation.
Vrijdagochtend maakten Labour-Lagerhuisleden Dennis Skinner (in de socialistische Morning Star) en John Mann (in tabloid the Sun) bekend campagne te gaan voeren voor Brexit.
Mann:
At the heart of our problems, we have at all times now one arm tied behind our back by the European Union and there is nothing we can do about it. Nowhere is that clearer than with the free movement of people, which has, is, and will continue to undermine pay and conditions in working class communities.
Boris en de vrouwen
Het eerste échte tv-debat donderdagavond (de eerdere twee waren vragensessies) leerde weinig nieuws.
Foto ITV
Het Blijven-kamp richtte alle pijlen op Vote Leave-voorman Boris Johnson, met soms geweldige oneliners. Die gingen vooral over Johnsons ambitie premier te worden, en kwamen van – partijgenoot – Amber Rudd, de minister van Milieu:
Volgen
Volgen
Rudd wees ook nog eens op het gebrek aan (internationale) experts die een Brexit steunen:
Volgen
https://t.co/NxRjCKcbvR
Het Brexit-kamp hamerde op soevereiniteit - om de andere zin werd de slogan ‘take control’ gebruikt – en beschuldigde de tegenstander van “bangmakerij”. Al kon dat ook worden gezegd van sommige van hun uitspraken:
Volgen
https://t.co/3HldgpsczX
De Vertrekkers – naast Johnson Labour-Lagerhuislid Gisela Stuart en Andrea Leadsom, staatssecretaris voor Energie - kwamen beter over. Nicola Sturgeon, de Schotse premier, vorig jaar bij de verkiezingsdebatten is een sterk debater, maar kon de zwakte van Angela Eagle van Labour in het Blijven-team niet goed maken.
Dat is zorgelijk voor het Blijven-kamp: de Labour-aanhang moet overwegend voor EU-lidmaatschap stemmen wil het referendum door Blijven worden gewonnen. Eagle’s meest gepassioneerde woorden kwamen helemaal aan het einde van de twee uur, toen ze waarschuwde dat dit referendum niet moet ontaarden in een volksraadpleging over premier Cameron.
I have fought the Tories all my life, but this is not a referendum on the government; it’s about the future of our country and the Labour party believes passionately that our future lies in Europe.
Der Tag danach
Via correspondent Juurd Eijsvoogel in Berlijn:
De correspondenten van Die Zeit hebben een boeiende en geloofwaardige blik in de toekomst geworpen, en beschrijven wat (zij denken dat er) gebeurt in de eerste uren en dagen nadat bekend is geworden dat het Verenigd Koninkrijk ervoor heeft gekozen uit de Europese Unie te treden. Marine Le Pen verklaart op tv:
"Ook de Fransen zullen de moed vinden om zich te bevrijden.''
Muziek in de campagne
Er begint meer creativiteit in het debat te komen. Tot nu toe waren het vooral de officiële campagnes of daaraan gelieerde groepen, die met folders, video’s en gifjes strooiden. Maar er begint iets te borrelen.
Zie hier een coverversie van Dancing On My Own van Robyn, een dronken Lady Brittannia in een nachtclub waar ze niet meer welkom is na een Brexit:
I'm in the corner, gutted and helpless, ohh
I'm right over here, why can't you see me, ohh
I'm giving it my all, but I [went and] fucked it up last June, ooo
I keep dancing on my own
Het is de muzikale variant van een Facebook-post die veel de ronde doet:
Het Brexit-kamp maakte overigens al veel eerder muziek. Althans…
Just to be clear: me and Frank didn't give permission for this. But it's so brilliantly naff, we might've anyway. https://t.co/pbCAYNxdsg
— David Baddiel (@Baddiel) February 23, 2016
Brexit? Yes, Minister
Via collega Bastiaan Nagtegaal:
Brexit, iets nieuws? Niet helemaal. Een vertrek van de Britten uit de Europese Unie is al ruim 36 jaar geleden voorspeld in de sitcom Yes, Minister. In de aflevering met de veelzeggende titel The Writing on the Wall legt kabinetssecretaris Sir Humphrey Appleby aan minister Hacker uit hoe het Britse buitenlandbeleid werkelijk in elkaar steekt:
"We hebben geprobeerd Europa van buiten af te breken, maar dat wou maar niet lukken. Nu we erin zitten kunnen we de hele bende naar z'n grootje helpen."
Vlak daarvoor, in 1975, hadden de Britten overigens ook al een referendum over hun lidmaatschap gehouden, na een „fundamentele heronderhandeling” van de voorwaarden waaronder ze in 1973 waren toegetreden tot de Europese Economische Gemeenschap.
Tabloids voor Brexit
Zomaar twee voorpagina's van Britse tabloids vandaag, via de politicoloog Matthew Goodwin. De boodschap is duidelijk: Brexit!
Volgen
Tsjechië: Kremlin profiteert van Brexit
Tsjechië wijst nog eens op de geopolitieke betekenis van een mogelijke Brexit. “Dat ongenoegen over de EU in Groot-Brittannië... is een grote kans voor Rusland om machtiger te worden in Europa", zegt de Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken Lubomir Zaoralek in de Financial Times . Zaoralek beschuldigt het Kremlin van een "verdeel en heers"- stategie in Europa. Het steunt eurosceptische partijen om Europa te verzwakken, aldus de Tsjech.
De Britse anti-EU-politicus Nigel Farage maakt geen geheim van zijn bewondering voor de Russische president Poetin. Het Kremlin heeft zich niet uitgesproken in de Britse referendumcampagne, maar dat betekent niet dat het geen belangen heeft in de volksraadpleging, zegt hoogleraar Sergei Medvedev tegen de BBC.
Een overloper
Een spijtoptant: Lagerhuislid Sarah Wollaston maakte woensdagavond bekend niet langer voor een Brexit te zijn, maar Blijven te zullen steunen. Opmerkelijk, want ze was juist een uitgesproken Vertrekker.
Volgen
Volgen
Maar al langer gonsde het gerucht dat Wollaston – een huisarts - geen foldertjes van Vote Leave wilde uitdelen met de tekst dat de ,,350 miljoen pond per week die aan Brussel wordt gestuurd” aan de nationale gezondheidszorg (NHS) zou worden besteed.
De voorman van Vote Leave, Boris Johnson, bij de onthulling van de campagnebus. Foto Reuters
Want buiten de vraag of dat geld wel exclusief naar de NHS zou gaan (Brexiteers deden gelijke beloftes ook aan boeren, over defensie, en aan wetenschappers), klopt het bedrag niet.
Factcheckers komen, na aftrek van de rebate, de korting die Margaret Thatcher bedong, en het geld dat de Britten via subsidies weer terugkrijgen, op 120 miljoen pond per week. De Vote Leave-campagne werd er zelfs door de toezichthouder op de statistiek, de UK Statistics Authority, op de vingers getikt.
Wollaston kon het niet meer aanhoren. Ze schrijft:
,,Ze [Vote Leave] hebben bewust een financiële leugen in het hart van hun campagne geplaatst, en zelfs hun campagnebus er mee versiert, naast een NHS-logo om een financiële bonanza te suggereren. Dat is een lege belofte.”
Is de ,,350 miljoen pond per week” eigenlijk veel? De BBC berekende dat aan defensie 821 miljoen pond per week wordt besteed, aan onderwijs 1,4 miljard pond, aan de NHS 2,6 miljard pond en aan pensioenen 3,6 miljard pond.
De Britten zijn niet de enigen die twijfelen over de EU
Via collega Maral Noshad Sharifi:
Niet alleen onder de Britten is de steun voor de Europese Unie afgenomen, ook in andere EU-landen wordt de publieke opinie negatiever, blijkt uit onderzoek van het Amerikaanse Pew Research Center. 46 procent van de Nederlanders heeft een negatieve kijk op de EU, 61 procent van de Fransen en 48 procent van de Duitsers. Het onderzoek, dat jaarlijks wordt uitgevoerd, laat zien dat die negatieve visie vooral het gevolg is van de manier waarop de EU met de vluchtelingencrisis is omgegaan. Gek genoeg was de steun voor de EU het hoogste in Polen en Hongarije, twee landen met een eurosceptische regering.
Het kiesregister
Dinsdag was de laatste dag dat kiezers zich konden inschrijven in het kiesregister (in Nederland sta je daar automatisch in als je boven de 18 jaar bent). En dat gebeurde massaal. Zo massaal dat de website crashte, en de regering nu kijkt of de deadline kan worden verschoven de deadline woensdag met 48 uur verlengde.
Volgen
#EURef https://t.co/7jOvQJem1f
Vooral jongeren lijken gehoor te hebben gegeven aan alle Facebook-oproepen tot inschrijving. Dat is belangrijk voor het Blijven-kamp, want jongeren zijn pro-Europeser dan 65-plussers.
Maar…. inschrijvingen zijn géén registraties. Hoogleraar Philip Cowley waarschuwt al dagen dat door alle aandacht voor het kiesregister, kiezers zich voor de zekerheid inschrijven. Terwijl sommigen daar al in stonden, in mei waren er immers verkiezingen. Wie toen kon stemmen, staat al geregistreerd.
Volgen
Volgen
Ten tweede: veel inschrijvingen betekent ook niet perse een hoge opkomst, al is de verwachting daarop nu wel gestegen. De laatste stap, fysiek op 23 juni naar de stembus, moet immers nog genomen. Maar het laat wel zien dat steeds meer kiezers weten dat het referendum eraan komt.
Economie versus immigratie
De vragensessie gisteravond met David Cameron en Nigel Farage maakte duidelijk waar dit referendum over gaat: economie vs immigratie. Gelooft de Britse kiezer dat EU-lidmaatschap goed is voor banen en zijn portemonnee, dan kiest hij voor Blijven. Gelooft hij dat door dat lidmaatschap er te veel immigranten komen, kiest hij voor Brexit.
Volgen
Cameron heeft nog altijd geen goed antwoord op het laatste. In 2010 beloofde hij dat netto-migratie onder de ,,tienduizenden” zou komen. Visaregels voor immigranten uit niet-EU-landen zijn verscherpt, maar door de vrijheid van persoonsverkeer binnen de EU kan hij weinig doen aan de komst van Polen, Portugezen, of Nederlanders.
Nigel Farage, partijleider van de UK Independence Party, moest twee dingen laten zien: dat hij geen stiekeme racist is en dat hij een gedegen plan heeft voor na een Brexit. Want zijn achterban loopt weliswaar met hem weg, twijfelaars stoot hij af. Daarom had Vote Leave, de officiële Brexit-campagne, ook liever Boris Johnson of Michael Gove laten optreden.
En Farage liet zien waarom. Zondag waarschuwde hij in de Telegraph voor ,,culturele verschillen”, die wellicht tot een ‘Keulen’ kunnen leiden, massa-aanrandingen door immigranten. ,,Schaamteloze bangmakerij”, noemde een jonge vrouw in het publiek het. Het antwoord van Farage:
Volgen
Op vragen over de economische gevolgen van een Brexit was hij beter voorbereid. Hij zei dat de EU hoe dan ook ,,gedoemd is” te mislukken. Zelfs als er na een Brexit handelstarieven zouden worden opgeworpen, zou dat volgens hem minder kosten dan de Britten nu aan Brussel betalen: ,,Geen akkoord is beter dan het slechte akkoord dan we nu hebben”, zei hij.
Beiden hebben met hun optreden hun achterban zeker gesterkt in hun keuze. Maar zijn twijfelaars overgehaald?
Neveneffecten
Via correspondent Juurd Eijsvoogel in Berlijn:
Onder de kop ‘Klein-Brittannië’ geeft de Süddeutsche Zeitung vandaag een snoeihard oordeel over de pleitbezorgers van de Brexit: Ze begaan een buitenlands-politieke doodzonde: ze malen niet om de neveneffecten van de stap die ze willen zetten.
,,Europa kan zich allen weren tegen de autoritaire aanvechtingen uit haar omgeving, als niet iedere land alleen voor zichzelf staat’’
Peilingen, peilingen, peilingen
De geaggregeerde peiling van hoogleraar John Curtice wijst sinds maandag 1 procent voorsprong voor Brexit. De gemiddelde peiling van Britain Elects op 0,4 procent.
Volgen
Remain: 44.1%
Leave: 44.5% https://t.co/zJ3ijqT39K
Maar hoe betrouwbaar zijn de Britse peilingen? Bij de verkiezingen vorig jaar zaten de meeste peilbureaus ernaast.
Voorzichtigheid is geboden. Internetpeilingen komen consequent tot een hoger percentage Brexit-stemmers dan telefonische peilingen, vermoedelijk omdat degene die daaraan deelnemen het nieuws meer volgen dan de gemiddelde kiezer. En de drie juni-peilingen werden allemaal online gedaan. Eén kwam bovendien op Blijven uit.
Volgen
De geschiedenis leert bovendien dat peilingen in de weken voor Britse referendum een behoefte voor verandering aangeven. Maar als het eenmaal op écht stemmen aankomt…
Volgen
De getallenkrakers van NCP houden het mede daarom op 24 procent kans op een Brexit.
Volgen
LEAVE 46 (+1) 24% chance of #Brexit https://t.co/rhRhKe4Rtd
#EURefReady https://t.co/DAPh6ttIAK
John Major over Brexit: een hamster en een hofnar
Volgen
Zo genoeg heeft oud-premier John Major duidelijk van de onwaarheden die het Brexit-kamp verspreidt, dat hij zondag onverwacht fel uithaalde. De Brexit-campagne is ,,laag bij de gronds en leugenachtig”, en Boris Johnson niets meer dan een ,,hofnar”. En hun bewering dat zij de nationale gezondheidszorg (NHS) pas echt kunnen beschermen na een Brexit? ,,De NHS is bij hen zo veilig als een hamster zou zijn tussen de hongerige pythons.”
De oud-premier - door menigeen gezien als grijze saaie man – blijkt dus niet een gewone Blijver, maar een felle Blijver. Een beetje emotie heeft dat kamp ook nodig. Tot nu toe zit de passie aan de kant van de Vertrekkers. Sommige van hen voeren al decennia strijd om de Britten uit de EU te krijgen. De Blijvers daarentegen klinken vaak als pragmatische denktanks.
Majors interventie wijst er bovendien ook op hoe er a) gegoocheld wordt met feiten en b) hoe de strijd een interne partijstrijd tussen de Tories is.
a) Beide kampen nemen het niet al te nauw met feiten. Maar Vote Leave blijft claims herhalen, zoals de 350 miljoen pond per week die de Britten naar Brussel zouden sturen. Daarvan heeft zelfs de toezichthouder op de statistiek gezegd dat het onwaar is.
b) Boris Johnson en Michael Gove – naast Nigel Farage de kopstukken van Leave – zijn net als Major en premier Cameron Conservatieven. De laatste wilde aanvallen van ‘blue on blue’ voorkomen, maar nu kabinetsleden Johnson en Gove – eigen - regeringsbeleid bekritiseren, verhardt de strijd.
Major weet als geen ander waar onderlinge ruzie over de EU toe kan leiden. In 1993 had hij last van een aantal ‘bastards’ onder zijn ministers, die tegen het regeringsbeleid stemden over het Verdrag van Maastricht.
Volgen
