N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Geen Oranje? Zes tips voor wie je nu kunt zijn

Voor veel Nederlanders is België de nieuwe favoriet nu Oranje ontbreekt op het EK. Maar van de 24 deelnemende landen zijn er meer die kans maken op de titel. Duitsland en Engeland zijn traditioneel kanshebbers, debutant IJsland en Wales van Gareth Bale zijn sympathiek.

4 juni 2016

IJsland Debutant die Oranje (mede)uitschakelde

In sportief opzicht zijn IJslanders nooit uitblinkers geweest. Tenzij je de jaarlijkse verkiezing tot Sterkste Man van de Wereld meetelt. Sinds de eerste editie in 1977 behaalde IJsland daarbij de meeste podiumplekken van alle landen, op de VS na.

Maar voetbal? Daarin had IJsland gewoonlijk weinig succes. Tot vorig jaar nam het nationale team nooit deel aan een groot toernooi. 23 kwalificatierondes gingen voorbij, 23 keer zonder succes. Met iets minder inwoners dan de stad Utrecht (IJsland heeft er 329.000) en 21.508 geregistreerde voetballers zou het eiland zich misschien wel nooit opwerken uit de periferie van het voetbal. Net als Malta en Cyprus.

Totdat daar plots die gouden generatie was die zich plaatste voor dit EK. Het nationale team werd tweede in kwalificatiepoule A waarin het tweemaal van het Nederlands elftal won.

De kwalificatie was de uitkomst van een project dat de IJslandse voetbalbond twintig jaar geleden in gang zette. De ploeg was te zwak, was het oordeel. Strevend naar een hoger niveau rekenden bestuurders af met een tweetal mankementen: het gebrek aan gekwalificeerde coaches op IJsland en de gure winter die voetbal van april tot oktober bemoeilijkt.

Het eerste probleem kwam voort uit het feit dat IJslandse trainers alleen in het buitenland hun UEFA-diploma’s konden halen. Dat was tot 2006 het geval. Daarna kon de cursus worden gevolgd op het eiland zelf, doordat pioniers in het buitenland voldoende kennis hadden opgedaan om zelf cursussen te geven. Het tweede probleem is opgelost met de aanleg van 15 indoorcomplexen met kunstgrasvelden.

De huidige spelers van IJsland, allemaal spelend in het buitenland, zijn de eersten die hebben geprofiteerd van deze ontwikkelingen. Maar dat ze van plek 131 op de FIFA-wereldranglijst naar plek 35 stegen (in juni), komt ook voort uit ijver en overwinningsdrang. Aangewakkerd door hun Zweedse bondscoach Lars Lagerbäck. Zijn speeches zijn zo motiverend, dat zelfs de begeleiding erdoor wordt geraakt. De persvoorlichter fluisterde eens dat hij na zo’n betoog in staat was voor IJsland een moord te plegen.

Opletten op: Gylfi Sigurdsson, welbeschouwd ‘de David Beckham van IJsland’.

Engeland Gouden aanvalsduo in de vorm van hun leven: Vardy en Hurry-Kane

Analisten twijfelden al of topschutter Wayne Rooney wel mee moest naar het EK, zeker nu de Engelsen goud in handen hebben. Inderdaad. Met Harry Kane en Jamie Vardy beschikt bondscoach Roy Hodgson over twee spitsen die in de vorm van hun leven verkeren. Snel, wendbaar en veel scorend. Kane maakte er dit clubseizoen 25, Vardy 24.

Door de wonderlijke opmars van spits Vardy (29) won Leicester City verrassend de landstitel. Terwijl Tottenham Hotspur gezegend was met de inbreng van Kane (22). De eerste een laatbloeier die in 2010 nog in de fabriek werkte, de ander een talent dat werd omgedoopt tot Hurry-Kane. Zo overweldigend was zijn entree in het topvoetbal.

Maar beiden speelden nooit een groot toernooi. Alleen daarom al heeft Hodgson er goed aan gedaan Rooney op te roepen. Medespelers lopen ook weg met de dertigjarige recordtopscorer van Engeland (51 goals). Niet alleen vanwege zijn goals, ook door zijn rol buiten de lijnen. Hij is degene die de anderen precies kan vertellen hoe ze moeten omgaan met de druk. Dat de Engelsen na 1996 nooit verder kwamen dan de EK-kwartfinale, maakt die druk alleen maar hoger.

In dat opzicht lijkt Roy Hodgson de juiste bondscoach. Hij kwam in de vier jaar dat hij bondscoach is niet verder dan de kwartfinales, maar met een trainerscarrière die veertig jaar en twintig ploegen omvat, laat hij zich niet snel het hoofd op hol brengen. Toen hem na de oefenzege op Duitsland werd gevraagd of Engeland het EK kon winnen, zei hij: „Dat is een onmogelijke vraag toch? Zeg ik ja, dan schrijven jullie dat we het EK gaan winnen. Zeg ik dat het zwaar wordt, staat er dat ik er geen vertrouwen in heb.”

Hodgson hield het in het midden. Hij trapte niet in de val.

Opletten op: Marcus Rashford. Groot talent, pas 18 jaar.

Wales Duurste voetballer aller tijden

Bij Wales draait het maar om één speler. De man van ruim honderd miljoen euro, oftewel de duurste voetballer aller tijden: Gareth Bale. Met zeven doelpunten in de kwalificatiereeks zorgde hij ervoor dat Wales deze zomer debuteert op het EK.

Tien jaar geleden maakte hij zijn debuut voor de nationale ploeg. Zestien jaar oud nog maar, toen de jongste debutant van Wales ooit. De aanvaller van Southampton maakte het seizoen erna zijn entree in de Premier League, na zijn transfer naar Tottenham Hotspur. Zes seizoenen lang bestreek hij daar de hele linkerflank. En toen legde Real Madrid dat recordbedrag neer om hem vervolgens op te rechterflank te zetten. Onwennig in het begin, maar inmiddels is hij gegroeid in zijn rol als linkspoot op rechts, met negentien doelpunten in de competitie voor Real.

Plaatsing voor het EK is al een groot succes voor Bale en Wales. De vraag is of het team in Frankrijk ook een rol van betekenis speelt. Het gros van de spelers speelt in de eerste divisie van Engeland, een enkeling in de Premier League. Kan één absolute topspeler een land naar succes leiden? Cristiano Ronaldo kreeg het tot nu toe niet voor elkaar met Portugal, Lionel Messi met mate bij Argentinië. Maradona deed het wel, hij won bijna in zijn eentje het WK van 1986 met Argentinië. Wordt Bale de Maradona van 2016? De tijd zal het leren. Winnen van Engeland op 16 juni zou het toernooi al memorabel maken.

Opletten op: Bale’s onnavolgbaarheid.

Italië Bijna on-Italiaanse voorhoede

De Italiaanse ploeg gedijt bij een vruchtbare mix. De 38-jarige doelman Gianluigi Buffon is recordinternational en toe aan zijn negende eindtoernooi. Daniele De Rossi is de badboy – hij maakte een tegenstander eens uit voor ‘gore zigeuner’. De ideale schoonzoon is Graziano Pellè – de oud-Feyenoorder droeg op Moederdag een doelpunt aan alle moeders op). Het grote talent? Stephan El Shaarawy. Na blessures en vormcrises richtte het gevallen supertalent zich dit jaar op met zeven goals in vijftien duels voor Roma.

Italië kwam de kwalificatiereeks zonder nederlaag door, maar dat lag ook aan de geringe tegenstand van landen als Bulgarije, Malta en Noorwegen. Oefenduels met grote landen gingen verloren, zoals die tegen Duitsland (4-1). Afgezien van keeper Buffon en verdediger Giorgio Chiellini is de achterhoede van weinig internationale allure. Daartegenover staat de bijna on-Italiaanse voorhoede. Jarenlang was het archetype van de Italiaanse spits leep en sluw, maar de nieuwe lichting is eerder vlug en speels.

Wat blijft: het Italiaanse (club)voetbal zit al jaren in een dip zit. Door corruptieschandalen en supportersoproer is de Serie A in aanzien gedaald. Geen enkele Italiaanse club kwam dit seizoen tot de kwartfinales van een Europees toernooi. De enige Italiaanse speler bij een topclub is Marco Verratti (Paris Saint-Germain), maar uitgerekend hij is geblesseerd afgehaakt voor dit EK.

Opletten op: het ogenschijnlijke gemak waarmee routinier Buffon zijn doel verdedigt.

Duitsland Gearriveerde sterren met bombastische statistieken

Eerst een statistiek over Duitsland. De spelers die in maart Italië met 4-1 versloegen hadden bij elkaar al negentien landstitels en vier Champions Leagues gewonnen. Negen spelers van die selectie mogen zich ook nog regerend wereldkampioen noemen. Duitsland heeft vrijwel louter gearriveerde sterren. Eén van de grote favorieten dit EK.

Wat is er veranderd bij het Duitse elftal sinds het WK van twee jaar geleden in Brazilië? Aanvoerder Philipp Lahm stopte als international en droeg de band over aan de ervaren Bastian Schweinsteiger. Verder heeft goaltjesdief Miroslav Klose met zijn afzwaaien een leemte achtergelaten in de voorhoede. Thomas Müller van Bayern München scoorde negen keer tijdens de kwalificatiereeks, maar is vooral (aanvallende) middenvelder. Bondscoach Joachim Löw probeerde ook nog Mario Götze, Max Kruse en André Schürrle uit. Goede spelers, geen spitsen. Zijn geluk is dat hij over snel scorende middenvelders beschikt.

Nu is een ploeg met zo veel prijzenwinnaars geen garantie voor succes. De Franse selectie op het WK 2002 bestond ook uit spelers met gevulde prijzenkasten: Zidane, Barthez, Desailly. Maar na nederlagen tegen Senegal en Denemarken en een gelijkspel tegen Uruguay mocht Frankrijk na de eerste ronde naar huis, zonder ook maar een keer te scoren. Wat te denken van Spanje tijdens het WK 2014? Na nederlagen tegen Nederland en Chili mocht de toen regerende wereldkampioen ook na de eerste ronde naar huis. Dat scenario lijkt niet in het verschiet te liggen voor Duitsland. Al was het maar omdat er nog één prijs ontbreekt op de cv van alle Duitse spelers: een Europese titel.

Opletten op: keeper Manuel Neuer. Kan soms als een gek zijn doel uit komen.

België Nog maar vier Rode Duivels spelen in België

De huidige generatie Belgische voetballers was al talentvol en is nu tot volle wasdom gekomen. België staat zelfs tweede op de FIFA-wereldranglijst, achter Argentinië. Maar vier van de 23 spelers komen nog uit in de eigen competitie. Veel van de Rode Duivels spelen bij grote Europese clubs en, nog belangrijker, hebben daar een dragende rol. Zo werd Kevin De Bruyne (Manchester City) dit seizoen vier keer verkozen tot speler van de maand, een record in Engeland. De altijd nog maar 23-jarige Romelu Lukaku maakte voor Everton 23 treffers in de Premier League. Vijf spelers uit de selectie hebben zich opgewerkt via de Nederlandse eredivisie. Twee minder dan Zweden, dat de meeste spelers met een eredivisieverleden heeft. De vijf Belgen die in Nederland zijn opgeleid, groeiden erna uit tot Europese (sub)toppers. Moussa Dembélé via Willem II en AZ, Dries Mertens via AGOVV, FC Utrecht en PSV en de verdedigers Jan Vertonghen, Thomas Vermaelen en Toby Alderweireld bij Ajax.

Verlenen Oranjefans hun sympathie aan de buren, nu Nederland niet deelneemt? Als het aan de Belgische band Clouseau ligt wel. Leadzanger Koen Wauters zong het onlangs bij RTL Late Night: „Elf miljoen supporters, dat is niet echt genoeg. Lieve Nederlanders steun alsjeblieft de Belgische ploeg.”

Pijnpunt is het gemis van de geblesseerde aanvoerder Vincent Kompany.

Opletten op: Yannick Carrasco, de aanvaller die voor Atlético Madrid scoorde in de finale van de Champions League.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 4 juni 2016

Geen Oranje? Zes tips voor wie je nu kunt zijn

Meest gelezen

Lees ook deze artikelen