Eerst koffie, op een bankje voor het Ostcafé in de East Village op Manhattan. Taco Carlier (38) komt aanfietsen op zijn VanMoof. Het is een nieuw model: de Electrified S, alweer de derde generatie elektrische fietsen van de Nederlandse fietsenbouwers.
De batterij voor de motor is in het frame weggewerkt. Kijk, zegt Carlier, je kunt ‘m met je telefoon van het slot halen en met behulp van het gsm-netwerk terugvinden als ‘ie gestolen wordt. (Dat mag ook wel trouwens: het goedkoopste model kost 1.800 euro.) Sensoren meten hoe hard je trapt en hoeveel motorische steun je daarom nodig hebt. „En dit knopje hier, links op het stuur, geeft op verzoek een extra boost. Voor een stoplichtenrace, of om iets vlugger een heuvel op te komen.”
We stappen op. We zullen via de Brooklyn Bridge naar de VanMoof-winkel in Brooklyn fietsen, die een jaar geleden werd geopend. Nu eerst het fietspad op 2nd Avenue op.
„Op je eigen fiets in de zon door New York fietsen, mooier wordt het leven toch niet? De stad heeft van die prachtige uitzichten waarbij je de hele straat door kunt kijken.”
Hier, in New York, ontstond in 2006 het idee voor VanMoof. Carlier, industrieel ontwerper, was al druk aan het ondernemen: tijdens zijn studententijd richtte hij samen met zijn broer Ties Dutchband op, dat polsbandjes en consumptiemunten produceert voor festivals, en uitgroeide tot een van de grootste leveranciers van Europa. Ook was hij mede-oprichter van Shifter, een bedrijf dat handelt in software voor personeelszaken. Daarnaast importeerde Carlier vouwfietsen uit Taiwan.
Maar tijdens een fietsrit in New York dwaalden zijn gedachten af. „Dat ritje voelde zó goed. Op de fiets beleef je een vreemde stad pas echt, als een local. Toen bedacht ik samen met mijn broer dat wij de perfecte stadsfiets zouden gaan maken, vooral bedoeld voor het woon-werkverkeer. Iedereen zou op zijn fiets naar zijn werk moeten rijden. Het zou zoveel problemen oplossen: schonere lucht, gezondere mensen, snellere doorstroom.”
Rechtsaf East 1st Street op, slalommend door het verkeer. Links op Bowery, de wijk Nolita in. We fietsen door smalle straten met bomen aan weerszijden en passeren hippe cafeetjes.
In 2009 begonnen de broers onder de naam VanMoof hun fietsen in Nederland te verkopen. Het ontwerp was minimalistisch: een aluminium frame, met ingebouwde lampjes op zonne-energie en een terugtraprem. Een half jaar later kregen ze telefoontjes van importeurs uit onder meer de Verenigde Staten. „Ze hadden over ons gelezen op fietswebsites of designblogs. Of ze onze fietsen mochten importeren. ‘Ja hoor, doe maar’, antwoordden wij, en dan stuurden we een container fietsen.”
VanMoof groeide aanvankelijk „te hard”, zegt Carlier. „We verkochten over de hele wereld, terwijl we met acht man op kantoor in Nederland zaten.” Na drie jaar begon het „aan alle kanten te kraken”. De fietsen hadden last van kinderziektes: zo schenen de lampjes niet fel genoeg en sleet het leer op de zadels te hard. Voordat dat was opgelost, was het fietshoogseizoen al bijna ten einde. Dat leidde weer tot grote voorraden, en dus tot nog hogere kosten. Carlier: „Daarna zijn we iets in de remmen gegaan. We namen geen nieuwe distributeurs meer aan, deden geen marketing meer. We zijn ons meer op productontwikkeling gaan concentreren: op betere fietsen maken.”
Zijn broer verhuisde naar Taiwan om dichter op de productie te zitten. En waar VanMoof vroeger veel onderdelen inkocht en alleen zelf het frame bouwde, ontwikkelen ze tegenwoordig bijna alles zelf. Wel wordt er samengewerkt: met Philips voor de lampjes, met Vodafone voor de gsm-technologie en het Taiwanese Darfon voor de printplaten en andere elektronica. Ook de tussenhandel werd geëlimineerd: de fietsen werden alleen nog verkocht in eigen winkels en online. Sinds vorig jaar is de kwaliteit en de logistieke keten weer op orde, zegt Carlier. „Nu durven we weer te innoveren. Én proberen we Amerika te veroveren.”
De verslaggever probeert het boost-knopje uit. Carlier wordt afgesneden door een Audi. We zien elkaar weer bij het stoplicht op Broome Street.
„Ja, die zag ik wel aankomen. Automobilisten hier kunnen nog wel eens agressief worden van fietsers. Of ze zijn ze gewoon nog niet gewend. Maar lekker hè, die extra steun van de motor?”
De winkel in Brooklyn was het resultaat van de beslissing van oprichters om hun product alleen nog in eigen beheer te verkopen. Daarnaast groeit de populariteit van fietsen in New York.
VanMoof mikt op die fietsforenzen (in spe). In 2014 pakten bijna 1,6 miljoen New Yorkers tenminste eens per jaar de fiets, een kwart van de volwassen bevolking. 86.000 New Yorkers fietsten van en naar school of werk. Dat is slechts 2,5 procent van alle forenzen in de stad, maar dit getal groeit jaarlijks. In de wijk Brooklyn nam het aantal forenzen tussen 2010 en 2014 zelfs met 75 procent toe.
Fietsen wordt er met het jaar veiliger: de kans op een ongeluk met dodelijke afloop of ernstig letsel is tussen 2000 en 2014 met 72 procent gezakt, zo berekende het stadsbestuur. Maar een risico is het nog steeds. Volgens cijfers van de politie waren er in 2014 4.484 ongelukken met fietsers, waarvan er 21 overleden. Ter vergelijking: in Amsterdam (waar het overgrote deel van de ruim 800.000 inwoners fietst) komen jaarlijks gemiddeld zes fietsers om.
In totaal kochten Amerikanen zo’n 1.600 VanMoof-fietsen, een vijfde van het wereldwijde verkoopaantal. Van de Electrified S-fietsen werden er in de voorverkoop in Amerika tweehonderd verkocht. Carlier was verrast: „We zouden al heel blij zijn geweest met tweehonderd stuks wereldwijd.” De VanMoof-oprichter denkt dat de elektrische fiets een doorbraak zal zijn voor het woon-werkverkeer in de stad. „De afstanden zijn flink, en het is vaak erg warm.”
Amerikaanse journalisten, vooral zij die zich met technologie bezighouden, lijken dat enthousiasme met hem te delen. Technologiesite The Verge noemt de Electrified S „de Tesla onder de fietsen” en schrijft: „Dus zo voelt het om Superman te zijn.” Zakenblad Fast Company concludeert: „Dit lijkt de toekomst van het fietsen.”
Via Lafayette Street de Brooklyn Bridge op. Het wemelt er van de toeristen, maar er is wel een fietsstrook(je).
„Dat geluid als je over die houten planken fietst: katsjoenk, katsjoenk, katsjoenk. Prachtig. En het biedt een mooi uitzicht op de andere kant van de rivier. Op de Manhattan Bridge wordt dat zicht onderbroken door staal en gaas. Al heeft die brug wel weer een fijner, apart fietspad.”
In tegengestelde richting schieten een paar fietsers voorbij.
„Hee, een ‘Moofje’! Zag je ‘m? Leuk. Als ik een VanMoof in New York zie, voel ik me ontzettend trots. Het voelt bovendien als het begin van iets groters.” Groet hij ze ook, die Amerikaanse VanMoof-eigenaren? Nee, zegt Carlier. Te verlegen. „Al zou het wel sympathiek zijn, denk ik.”
Brug af en dan links, de wijk Dumbo in, voor de foto. Daarna fietsen we door Brooklyn Bridge Park, met prachtig uitzicht op het wolkenkrabbersilhouet van Manhattan. Carlier fietst graag door dit park, richting zijn winkel.
Voelt een VanMoof-fiets als een Nederlands product? Of VanMoof als een Nederlands bedrijf? „Nee. We pronken ook niet met onze Nederlandse afkomst. Het staat niet eens op de dozen. We praten liever over de fietsen, waarom wij ze geschikt vinden voor de moderne stad. Dat lijkt me relevanter.”
We rijden de buurt Cobble Hill in en arriveren bij de VanMoof-winkel. De nieuwste modellen staan buiten geparkeerd, voor de grote, glazen pui.
„De meeste lessen over onze Amerikaanse klanten heb ik geleerd door hier in de winkel met ze te praten. En door zelf te fietsen. Amerikanen fietsen anders dan Nederlanders. Minder woon-werkverkeer, meer plezierrondjes door het park. Als ze al fietsen, fietsen ze vaak eens per week, waarna ze hun fiets weer binnen zetten. Onze fietsen zijn gemaakt om weer en wind te doorstaan, maar Amerikanen zijn vooral gewend aan sportieve, lichte racefietsjes.”
Totdat ze merken dat dat heel onhandig is, vult Brent van Assen aan. Hij is verantwoordelijk voor de Amerikaanse activiteiten van VanMoof en is er speciaal voor naar New York verhuisd. „Omdat ze geen spatbord hebben wanneer het regent, of omdat er overal van die grote gaten in de weg zitten.” Carlier: „Het belangrijkste is dat we Amerikanen een klein beetje proberen te leren dat naar je werk fietsen cool is. En dat onze fietsen daarvoor gemaakt zijn.”
Op pad met Taco Carlier. Samen met zijn broer begon hij fietsenmerk VanMoof. Sinds een jaar hebben ze een winkel in Brooklyn.