Obama roept in Hiroshima op tot moreel reveil

„De dood viel uit de lucht en de wereld was veranderd.”

Zo omschreef de Amerikaanse president Barack Obama deze vrijdag de atoombom die in augustus 1945 viel op de Japanse stad Hiroshima. In een korte toespraak tijdens zijn historische bezoek aan de eerste stad verwoest door een atoombom, sprak Obama de hoop dat de gruwel van Hiroshima een „moreel reveil” kan losmaken. Na een bezoek aan het museum legden de Japanse premier Abe en president Obama kransen.

Zie hier de livestream van het Witte Huis (vanaf 00:26:00):

Japanners voelen zich geïnspireerd door Obama’s boodschap van ontwapening. „Kernwapens mogen nooit meer gebruikt worden,” zegt de 91-jarige Sunao Tsuboi, één van de vier hibakusha, zoals de overlevenden van de atoombommen heten in Japan, met wie Obama kort sprak vandaag.

Afgelopen woensdag zei Tsuboi al dat hij blij was dat een Amerikaanse president eindelijk naar Hiroshima kwam. Dit was jarenlang een groot taboe. Veel Amerikanen hadden moeite met het idee dat Japanners, naast daders ook slachtoffers waren van de Tweede Wereldoorlog.

De basis voor Obama’s bezoek werd gelegd in 2010 toen toenmalige Amerikaanse ambassadeur Roos als eerste Amerikaans diplomaat de jaarlijkse herdenking bijwoonde. In Japan werd enthousiast gereageerd. In de VS bleek er meer begrip te zijn dan men had verwacht. Toen in april de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry het vredesmonument in Hiroshima bezocht, bleek de tijd eindelijk rijp.

Wel maakte het Witte Huis meteen duidelijk dat er geen excuses zouden komen. Obama zelf wilde graag naar Hiroshima. Al kort na zijn aantreden in 2009 hield hij in Praag een toespraak over ontwapening – die hem mede de Nobelprijs voor de Vrede opleverde.

Veel vooruitgang op dit terrein heeft hij sindsdien niet geboekt. De VS werken aan een modernisering van het atoomwapenarsenaal. En hoewel Japan ageert tegen atoomwapens maakt het gretig gebruik van de Amerikaanse nucleaire paraplu om Noord-Korea en China af te schrikken.

De Japanse politicoloog Koichi Nakano noemt Obama’s bezoek dapper. Hij vindt dat de president duidelijker had moeten maken welke lessen de VS hebben geleerd van het lijden dat een atoombom veroorzaakt.