Kamer spreekt over onwettig insluiten kind na publicatie NRC

De Tweede Kamer wil een debat met staatssecretaris Van Rijn (Zorg, PvdA) over kinderen die onwettig in een gesloten inrichting verblijven. Aanleiding is een bericht donderdag in NRC. Debataanvragers D66 en SP kregen de steun van vrijwel de hele Kamer, inclusief de coalitiepartijen VVD en PvdA.

In de gesloten instelling Schakenbosch in Leidschendam - voor verstandelijk beperkte jongeren met ernstige gedragsproblemen (12 tot 18 jaar) - verblijven 38 kinderen zonder de wettelijk vereiste tussenkomst van de rechter. Zij lopen daardoor belangrijke rechten mis, zoals hulp van een advocaat. Die komt hen volgens nationaal en internationaal recht toe omdat zij in instellingen als Schakenbosch een deel van hun vrijheid inleveren. Zo kan de instelling hun kamerdeur op slot doen, hen bij agressie fixeren, en hen, bij tegenzin, onder dwang medicatie toedienen. Schakenbosch neemt echter ook kinderen op louter op basis van hun instemming – of die van hun ouders.

Onethisch, volgens de werkgroep Jeugdrecht van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM). “Bedenk wel, dit zijn kinderen die door hun verstandelijke beperking helemaal niet goed in staat zijn om aan te geven of ze het hiermee eens zijn”, aldus jeugdrechtadvocaat en NJCM-lid Reinier Feiner donderdag in NRC.

De Inspectie Jeugdzorg meldde in augustus vorig jaar al dat gesloten instellingen steeds vaker kinderen zonder de juiste machtiging opnemen, en noemde dat “onaanvaardbaar”. Instellingnamen en aantallen kinderen noemde de Inspectie toen niet. Kinderrechters noemden Schakenbosch wel: uit uitspraken in oktober en november bleek dat in de instelling opname plaatsvindt zonder de juiste machtiging.

D66-Kamerlid Bergkamp vindt dat staatssecretaris Van Rijn (Zorg, PvdA) zicht „te passief” toont over de kwestie.

“Hij moet uitleggen waarom hij niet eerder heeft ingegrepen.”

Op vragen van NRC heeft Van Rijn deze week laten weten dat hij in het najaar ter overleg eerst met de Inspectie en jeugdhulpinstellingen om de tafel is gegaan. Toen bleek, aldus de staatssecretaris, dat de praktijken bij jeugdhulpinstellingen “niet eenduidig” zijn. Van sommige instellingen zou moeilijk zijn vast te stellen of zij zich al dan niet aan de wet houden, bijvoorbeeld omdat zij op hetzelfde terrein niet alleen ‘gesloten’ maar ook ‘open’ jeugdhulp verlenen. De Inspectie Jeugdzorg is op verzoek van onder meer de staatssecretaris in november een nieuw onderzoek gestart, om de feiten op een rij te zetten voor alle twaalf de gesloten jeugdhulpinstellingen van Nederland. Rapportage volgt vóór het zomerreces, dat op 8 juli aanvangt.

SP-Kamerlid Nine Kooiman wil niet op dat rapport wachten.

“Wat nu in Schakenbosch gebeurt, is alarmerend genoeg. Je kunt die kinderen niet laten wachten, ze verdienen een rechterlijke toets.”