Fik in alle stinkmoslims, mag je dat zeggen?

De beheerder van de Facebookpagina ‘Liefde voor Holland’ legt zijn fatsoensregels uit. „‘De fik in alle stinkmoslims’, dat kun je online gemakkelijk zeggen. Maar in real life doe je dat niet.” Wat volgens hem „zwaar over de grens” gaat: de foto van Auschwitz die rondging met de tekst ‘er staan er nog genoeg leeg’. Voor Annette, de beheerder van ‘Steun de PVV’, is de grens „iemand doodwensen”. Ze zou vluchtelingen niet snel ‘dobbernegers’ noemen, maar ze vindt het wel grappig. Van Patrick van ‘Ik doe GEEN aangifte tegen Wilders’ mag je bijna alles zeggen wat je denkt, maar vergelijkingen met Hitler knikkert hij eraf.

Hoe ver je online kunt gaan, is voor de beheerders van de drie Facebookpagina’s, die zichzelf „nationalistisch” noemen, een gevoelskwestie. Twee jaar lang konden ze ongestoord hun gang gaan. Maar sinds kort geeft Facebook een duidelijk signaal: wat op jullie pagina’s gebeurt, dat kan niet.

De afgelopen drie maanden werden online communities Liefde voor Holland (LvH), Steun de PVV en Ik doe GEEN aangifte door Facebook verwijderd. Ze waren samen goed voor bijna 200.000 likes en hadden een zeer actieve aanhang. Facebook geeft alleen een standaard uitleg. Pagina’s met „haatdragende, bedreigende of aanstootgevende inhoud” zijn niet toegestaan. „Verder verwijderen wij ook pagina’s die een individu of groep bekritiseren.” De beheerders hebben hun pagina’s opnieuw opgestart of gaan dat doen.

Op de pagina’s domineren thema’s als moslims, misdaad, ouderen, liefde voor dieren en belastinggeld. Hier discussiëren bezoekers over vragen als: wat is racisme? (‘Dat wij als Nederlander geen moer te vertellen hebben’). Hier maken ze zich kwaad over neergestoken krantenbezorgers, beroofde ouderen, en is er altijd iemand die voor de daders in de richting van ‘buitenlanders’ wijst.

Ode aan de negerzoen

Er zijn nieuwsberichten te vinden, vaak via Powned of De Telegraaf. Een recept dat uitlegt hoe je varkentjes van deeg maakt, „leuk om uit te delen op school”. De meest gedeelde post is een ode aan de negerzoen.

In Rotterdam ploft Patrick (31) op de witte leren bank. Hij werkt op de storingsdienst van een telecombedrijf en beheert de pagina ‘Ik doe GEEN aangifte’, die op het hoogtepunt 77.000 likes had. Op ons verzoek is hij vandaag van Landgraaf naar het huis van callcentermedewerker Annette (44) gereden. Zij is de vrouw achter ‘Steun de PVV’, tot voor kort goed voor ruim 50.000 likes. Een woning met zwarte muren, zwarte plavuizen en witte accessoires. Op tafel staat een etagère met bonbons.

Bijna was het interview niet doorgegaan. Vorige week viel ineens de uitlaat onder Patricks auto vandaan. Schade: 150 euro. Véél voor een gezin met één kostwinner en een vierde kind op komst. Dat hij hier nu toch zit hebben we te danken aan die actie van Facebook. Patrick wil zijn likes terug.

Patrick begon uit wraak zijn pagina in 2014, na de kritiek op Geert Wilders’ ‘minder, minder, minder’-uitspraak. Annette begon hetzelfde jaar haar pagina „uit woede”. Als PVV-stemmer kun je bijna nooit helemaal eerlijk zijn over je politieke standpunten, vindt ze. Als ze erover vertelt gaat haar stem omhoog. Toen ze duizenden likes later met Geert Wilders op de foto ging en hem een doos Merci gaf, zei hij over ‘Steun de PVV’: „Die ken ik wel.”

De beheerders doen hun pagina’s er niet zomaar even naast. Acht uur per dag halen Patrick en de LvH-beheerder (30 ondernemer) met gemak. Het is activisme, tegenwicht aan de „leugens” van de mainstream-media.

Ook andere mensen zien waarde in deze platformen. Alle drie kregen ze al biedingen tot wel zevenduizend euro. Patrick: „Misschien wilden mensen het gebruiken als marketingtool, of als statussymbool. Het was toch een paradepaardje.”

Je kunt beter hier je woede uiten, dan iemand op straat de tyfus in slaan

Annette, beheerder van ‘Steun de PVV’

De beheerders weten niet precies waarom hun pagina’s offline zijn gehaald. Dat maakt ze extra boos. Bij Patrick werd een foto van een man omringd door gesluierde vrouwen verwijderd. De begeleidende tekst: ‘Binnenkort in Nederland’. Ze hebben het idee dat Facebook politiek bedrijft. „Dat de rechtse aanhang strenger wordt aangepakt dan de linkse aanhang”, zegt de LvH-beheerder. Patrick: „De laatste tijd vliegen rechtse pagina’s uit de lucht.” Ze worden volgens de LvH-beheerder „platgerapporteerd” door „andersdenkenden”.

Facebook werkt reactief. Een gebruiker kan een post of pagina rapporteren. Facebook beoordeelt. Maandelijks komen er een miljoen meldingen binnen. Volgens Facebook maakt niet uit hoe vaak er over één post of pagina gerapporteerd wordt.

Beheerders denken juist dat bij veel meldingen een pagina sneller wordt verwijderd. Tegenstanders denken dat ook. Op sites als ‘Stop de racistische Pagina’s’ vind je lijstjes met ‘targets’: er wordt opgeroepen om bepaalde pagina’s of personen te rapporteren. „Een gecoördineerde aanval”, zegt Patrick. Volgens Annette neemt „links” contact op met werkgevers van mensen met „rechtse” pagina’s. „Dat is verraderswerk.”

Facebook wil er zijn voor iedereen, maar wordt opgezadeld met een moeilijk dilemma: waar ligt de grens van de vrijheid van meningsuiting? Eerder moest Facebook al de definitie van satire bepalen door te beslissen hoe Erdogan afgebeeld mocht worden. Nu is Facebook ook scheidsrechter in een digitale oorlog. Een rol die veel tijd moet kosten.

Sinds vorig jaar mensen een boete kregen voor ‘haatzaaien’ op ‘Steun de PVV’, zijn de beheerders alerter geworden. Bij een bericht over brand in een Zweedse moskee, stonden aanmoedigende reacties. „De fik erin!” Patrick heeft zijn „scheldfilter” aangepast, dat is een systeem dat berichten die bepaalde woorden bevatten tegenhoudt. „Fik erin” kan niet meer. Niet dat de beheerders zoiets aanstootgevend vinden. Volgens Annette is het „gewoon een mening”. „Je kunt beter hier je woede uiten, dan iemand op straat de tyfus in slaan.” ‘Hitler’, ‘nazi’ en ‘kanker’ staan ook in Patricks scheldfilter.

Dat ze worden beticht van racisme, vinden ze onbegrijpelijk. „Je bent een racist als je echt op huidskleur afgaat”, zegt Annette. Volgens haar ga je pas te ver als je „bijvoorbeeld donkere kinderen aan de ene kant van de klas neerzet en blanke aan de andere kant”. Ze vindt het pas racistisch als je álle buitenlanders slecht vindt.

GEEN aangifte zat op zevenduizend likes toen de tweede versie van de pagina vorige week weer werd gesloten. Ook de andere twee pagina’s zijn na een herstart weer verwijderd. De beheerders twijfelen over de toekomst op Facebook. ‘Ik doe GEEN aangifte’ kondigde dit weekend aan van koers te veranderen. „Verschil is dat wij op onze website los zullen gaan in plaats van Facebook. (…) Ze kunnen ons dan niets meer maken.”