Hevig protest in Egypte tegen weggeven Rode Zee-eilanden

De Egyptische politie heeft vrijdag traangas afgevuurd bij een grote demonstratie in Kairo, meldt persbureau AP. De naar schatting duizenden demonstranten zijn kwaad dat de Egyptische president Sisi twee eilandjes in de Rode Zee overhandigd heeft aan Saoedi-Arabië. Tientallen mensen zijn gearresteerd, melden Egyptische media. Ook in Alexandrië en Mansoura gingen mensen massaal de straat op.

Op bordjes van de demonstranten stond “land is eer” te lezen. Ook werd er met leuzen opgeroepen tot het vertrek van de president en het einde van de militaire regering. De protesten begonnen na het vrijdagmiddaggebed in de moskee. Geprobeerd werd op te rukken naar het Tahrirplein, dat een centrale rol speelde in de demonstraties tijdens de zogenoemde Arabische Lente, waarna de vorige president Mubarak vertrok.

Brug

De beslissing de eilanden weg te geven, komt nadat Saoedi-Arabië vorige week bekendmaakte Egypte niet langer zonder voorwaarden te voorzien van kapitaal. Geld dat naar Egypte gaat, is voortaan een lening. De Saoedi’s zeggen de Egyptische economie te willen versterken door te investeren in onder meer infrastructurele projecten. Een daarvan is het bouwen van een brug over de Rode Zee van Egypte naar Saoedi-Arabië.

Boze tongen in Egypte beweren dat het weggeven van de eilanden een ordinair onderhands dealtje is in ruil voor economische steun. De Egyptische regering meent echter dat de eilanden, die een zeer strategische positie hebben in het grensgebied tussen de Golf van Akkaba en de Rode Zee, altijd al tot Saoedi-Arabië behoord hebben. Saoedi-Arabië vroeg Egypte in 1950 de eilanden te beschermen tegen Israël, dat de eilanden tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967 toch veroverde, net als onder meer de Sinaïwoestijn. In 1979 werden de Sinaï en de eilanden teruggegeven aan Egypte.

Verhouding Israël - Saoedi-Arabië

Gezien de strategische positie, leek het voor de hand te liggen dat Israël, een vijand van de Saoedi’s maar een bondgenoot van Egypte, niet blij zou zijn met de deal. Onderdeel van de vredesdeal in 1979 tussen Israël en Egypte was dat Israëlische schepen een vrije doorgang langs de eilanden zouden krijgen. De blokkade daarvan leidde mede tot de oorlog in 1967.

Groot was dan ook de verbazing toen Israël bekendmaakte toestemming gegeven te hebben voor de deal. De Saoedi’s zeggen de bepaling uit het Egyptisch-Israëlische vredesverdrag te zullen respecteren. Volgens analisten toont dat aan dat de verhoudingen tussen Israël en Saoedi-Arabië beter worden, onder meer omdat ze gezamenlijke vijanden hebben in Iran en radicaal-islamitische terroristen. Daarnaast verandert er in de praktijk voorlopig nog niks. Het kan tientallen jaren duren voordat de controle daadwerkelijk is overgedragen.