Pleidooi voor radicalisering is de titel van het in september uit te komen boek van Dyab Abou Jahjah, columnist van De Standaard en oud-voorman van de Arabische Europese Liga. In Vlaanderen wordt hij gewaardeerd om zijn columns. Reden voor Katrijn van Hauwermeiren, hoofdredacteur De Bezige Bij Vlaamse literatuur, om hem in februari een contract te bieden voor twee boeken. Die beslissing roept veel reacties op. Een aantal auteurs overweegt zelfs over te stappen naar een andere uitgeverij.
Zijn ze helemaal gek geworden bij De Bezige Bij, vroeg Leon de Winter zich direct af op social media. Theodor Holman gooide olie op het vuur door in een column te stellen dat de uitgeverij was voortgekomen uit verzet tegen de nazi’s en dat diezelfde uitgeverij nu iemand binnenhaalde die opriep tot vernietiging van de staat Israël.
Na een artikel in De Groene Amsterdammer vorige week waarin Marcel Möring en Jessica Durlacher aan het woord komen, twitterde Abou Jahjah:
VolgenAboujahjah Dyab Abou Jahjah Wat ik niet begrijp is wat al die “schrijvers” die de bezettende racistische apartheidstaat “Israel” steunen bij een verzetsuitgeverij doen.
Abou Jahjah licht de tweet in een telefoongesprek toe: „De beledigingen in De Groene Amsterdammer, waarin staat dat ik ‘antizionistisch’ en – minder grijpbaar – ‘antisemitisch’ ben, zijn gratuit. Wat bedoelen ze daarmee? Zo’n tweet van mij is geen olie op het vuur. Het zijn auteurs die binnen een bepaalde niche bij de uitgeverij horen, die zelf ook niet onbesproken zijn in hun uitlatingen. Ik bedoel ermee dat het argument dat De Bezige Bij een verzetsuitgeverij is en dat daarom mijn boek niet uitgegeven zou moeten worden, onjuist is. Ik steun juist het verzet tegen de bezetting door de staat Israël. Ik ben links en ik hoor juíst voor 100 procent bij De Bezige Bij. Een uitgeverij is een bedrijf, geen politieke partij. Ze doen net alsof ze iemand van de Talibaan hebben binnengehaald.”
Onveilig gevoel
„Onzin”, aldus Möring. „Ik steun geen enkele staat. Mijn probleem is dat ik vind dat hij uitspraken heeft gedaan die niet kunnen. Hij bindt daarna dan soms een beetje in, maar je weet nooit precies wat hij nu vindt. Ik wacht de uitgave af en neem dan een beslissing. Je geeft een boek uit om intrinsieke en stilistische kwaliteiten, die zie ik niet. Dat hij de hele kwestie terugbrengt tot een pro-Israël-kamp versus Abou Jahjah slaat nergens op.” Durlacher is nog in gesprek met De Bezige Bij, en wil dat gesprek niet via de media voeren. Voor haar is onduidelijk waar Abou Jahjah voor staat in het debat. Ze herhaalt haar uitlatingen in De Groene Amsterdammer waarin ze zei: „Iemand die het woord zionisten gebruikt voor Joden en zichzelf een fanatiek antizionist noemt, tja, hoe noem je zo iemand.” Telefonisch vult ze aan dat „een stem als die van Abou Jahjah binnen de uitgeverij me een onveilig gevoel geeft”.
Inmiddels zocht de uitgeverij steun bij de schrijversvereniging van De Bezige Bij. Deze heeft echter geen standpunt ingenomen, „omdat we daar niet over gaan”, laat Allard Schröder, voorzitter van de schrijversvereniging, weten. Ook zij wachten de tekst af. De Bezige Bij zelf wilde niet telefonisch reageren, maar liet per mail weten: „We zijn in een discussie verwikkeld geraakt over de rol van een moderne uitgever in prangende actuele kwesties en in het gepolariseerde debat van vandaag. De Groene gaf vorige week een beeld van deze discussie. We zijn zoals altijd in gesprek met al onze auteurs, onder wie Abou Jahjah, en bij het wordingsproces van een boek is de beslotenheid van de relatie auteur-uitgever en de veiligheid van een auteur het allerbelangrijkste.”