Twee keer klikken en je hebt een bv op de Bahama’s

Een „beetje een eyeopener”, noemde staatssecretaris Wiebes het deze week. „Verrassend”, vond minister Dijsselbloem het nieuws uit de Panama Papers dat honderden Nederlanders, onder wie een paardenhandelaar, een botenmaker, een café-eigenaar, een plantenkweker en een rioolreiniger, via een Panamese tussenpersoon bedrijven opzetten in belastingparadijzen.

Toch kan het voor de bewindspersonen geen verrassing zijn dat niet alleen multinationals als Starbucks en Ikea ingenieuze fiscale constructies gebruiken. Al was het maar omdat ‘hun’ fiscale opsporingsdienst FIOD in 2014 binnenviel bij het Haags Juristen College (HJC), dat bekendstond om het optuigen van exotische fiscale constructies voor het midden- en kleinbedrijf.

HJC-voorman Toine Manders liet in 2013 in Het Parool weten zo’n 5.000 Nederlandse ondernemers aan fiscaal vriendelijke constructies te hebben geholpen. Het is dan ook niet geheel verassend dat HJC volgens Trouw en het Financieele Dagblad „veelvuldig” in de Panama Papers genoemd wordt.

HJC is sinds de FIOD-inval opgedoekt. En Manders wordt vervolgd voor het verrichten van trustdiensten zonder vergunning en het deel uitmaken van een criminele organisatie die klanten hielp bij faillissementsfraude, fiscale delicten en valsheid in geschrifte.

Van zijn advocaat mag Manders geen vragen beantwoorden over HJC zolang de zaak nog onder de rechter is. Maar als belastingontwijkingsexpert én politiek leider van de Libertarische Partij (goed voor 4.163 stemmen bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen) mag hij wel wat kwijt.

Het irriteert Manders dat de focus bij de discussie over Panama Papers niet ligt op de betrapte corrupte politici. „In plaats daarvan leiden politici de aandacht van zichzelf af door mensen en bedrijven in een kwaad daglicht te stellen die meer van hun zuurverdiende centen willen overhouden. Ze doen alsof die niet aan het ontwijken maar aan het ontduiken zijn.”

Een groot verschil, benadrukt hij. Belastingontwijking is besparing door slim gebruik van wettelijke mogelijkheden. Bij ontduiking wordt de wet overtreden.

Volgens Manders denken veel mkb’ers ten onrechte dat ze niet in belastingparadijzen thuishoren omdat ze er te klein voor zijn. Toen HJC nog bestond zei Manders dat belastingontwijking al loonde voor ondernemers die na aftrek van het salaris van de directeur 20.000 euro winst maakten én voor particulieren met een vermogen van 350.000 euro of meer.

Waar Manders stelt dat het voor iedereen binnen die kaders loont om belasting via het buitenland te ontwijken, ook voor de slager en de aannemer, stelt Sanne van den Elst van Jongbloed Fiscaal Juristen dat het alleen kan bij ondernemers die in meerdere landen actief zijn.

„Veel mkb’ers komen bij ons langs met vragen. Ze hebben het gevoel dat ze te veel belasting betalen, lezen in de krant dat multinationals als Starbucks weinig betalen en zeggen: dat wil ik ook.” Van den Elst stuurt de meesten weg omdat ze geen buitenlandse vestigingen en activiteiten hebben. „Een loodgieter doet zijn werk hier en kan niet uitleggen dat hij vergoedingen voor het gebruik van zijn bedrijfsnaam aan een dochteronderneming op de Bahama’s betaalt. Apple kan dat wel.”

Volgens fiscalist Dennis Vermeulen van Inco zijn vooral voor ondernemers die actief zijn in de import/export en onlinehandel buitenlandse fiscale constructies interessant. Vermeulen zit achter bedrijfsoprichting.nl, een site waar je, alsof je een boek bestelt op Bol.com, binnen enkele minuten allerlei buitenlandse vennootschappen kunt oprichten als je die eerst in je ‘winkelmandje’ hebt gestopt.

Denk bijvoorbeeld aan een International Business Company op de Britse Maagdeneilanden (1.195 euro) of de Seychellen (995 euro). „Geen aangifte¬ of deponeringsverplichtingen”, leert de website. „De persoonlijke gegevens van de begunstigde, bestuurder en aandeelhouders zijn GEEN onderdeel van het openbaar handelsregister in BVI [de Maagdeneilanden, red.].”

Vermeulen zegt het aantal ondernemers dat bij hem aanklopt om belasting te ontwijken even hoog is als het aantal dat zijn vermogen wil beschermen. „Onderschat de groep die aan vermogensbescherming doet niet. Veel mensen willen hun geld ver weg zetten zodat de curator, crediteuren of hun vrouw er niet aan kan komen.”