Nooit meer Apple

De eerste Power Mac van Marketing- en communicatiemanager Rik van Oijen (38) was een enorm bakbeest à vierduizend gulden. Hij kocht hem rond de eeuwwisseling. Het scherm moest je er nog los bijkopen. Het maakte hem weinig uit: wie kwaliteit belangrijk vindt moet niet zeuren over de centen. Ook toen een paar jaar later de eerste iPhones op de markt kwamen, was de keuze snel gemaakt. Eerst kocht hij de 3G, gevolgd door 3GS. Daarna kwamen de iPhone 4 en 5. Toch kocht Van Oijen afgelopen jaar geen iPhone 6, maar een Huawei P8. En hij is niet de enige die Apple na jarenlange loyaliteit de rug toekeert.

De Apple-cultus lijkt iets van zijn glans te verliezen. In het laatste kwartaal van 2015 werden minder iPhones verkocht dan verwacht. Wat is er aan de hand?

Bij Van Oijen is geld de belangrijkste factor: de hoge prijs van een iPhone weegt niet meer op tegen wat je ervoor terugkrijgt. „Ik mis vrijheid en flexibiliteit. Bestanden uitwisselen met niet-Apple apparaten is onnodig lastig. En als je opslagcapaciteit wil uitbreiden, moet je meteen naar een duurder toestel, of cloud-storage bijkopen, er kan niet eenvoudig een geheugenkaartje in zoals bij veel Android-toestellen.” Ook stoort hij zich eraan dat Apple zijn eigen standaarden gebruikt, bijvoorbeeld door een kabeltje te ontwikkelen dat niet op apparaten van andere merken past. Erg onhandig als je bijvoorbeeld op vakantie gaat, en voor meerdere apparaten verschillende opladers moet meenemen.

Radiomaker Harjo Thijs (51) nam afgelopen jaar voorgoed afscheid van Apple, na zes generaties iPhones te hebben versleten. Net als Van Oijen ergert hij zich aan het stugge beleid van Apple, maar hij heeft ook genoeg van wat hij „het sektegevoel van Apple” noemt. „Alles wat CEO Tim Cook zegt, wordt geslikt als zoete koek, net als bij Steve Jobs.”

Concurrentie

De kwaliteit van Apple-producten is niet achteruit gegaan, de concurrenten zijn beter geworden, merkt app-ontwikkelaar Emiel Janson (25). „Ik heb al jaren een iPhone, maar vanwege mijn werk probeer ik elk jaar een tijdje een Android-toestel uit. Vroeger hield ik dat nog geen week vol, maar de laatste keer verliep de uitwisseling zonder problemen.” Zelf is hij niet van plan voorgoed over te stappen, maar hij begrijpt goed waarom veel mensen voor Android kiezen. „Ik denk dat de gemiddelde gebruiker beter een Android-toestel à 350 euro kan kopen, dan een veel duurdere iPhone.”

En dan is er nog het tijdselement: Apple-fanboys van weleer worden groot, krijgen een hypotheek en gezin, en worden pragmatischer. Van Oijen: „Dat fanboy-gedrag ben ik een beetje kwijt. Ik ben rationeler geworden.” Janson: „Apple is voor mij zeker niet meer heilig. Dat was zeven jaar geleden wel anders.” Gelukkig voor Apple is het bedrijf nog altijd populair onder tieners. Uit een recent marktonderzoek door investeringsbank Piper Jaffray, gehouden onder 9.400 Amerikaanse tieners, bleek dat 67 procent momenteel een iPhone gebruikt; Apple was daarmee het populairste merk. Bovendien zei 74 procent van de ondervraagden van plan te zijn een iPhone te kiezen bij de eerstvolgende smartphone-aankoop.

Wat vindt Apple zelf van de bezwaren van ‘afvalligen’? De kritiek dat het systeem van Apple erg gesloten is, en bijvoorbeeld alleen apps toelaat die uit de App Store komen, ziet het bedrijf niet als probleem. Dat Apple-producten zo goed te gebruiken zijn in combinatie met elkaar is juist een belangrijk pluspunt: het stimuleert consumenten om niet alleen een iPhone te kopen, maar ook een iPad en MacBook. Om vervolgens op al deze apparaten Apple-diensten te gebruiken. Tim Cook bevestigde in 2013 op een conferentie van zakenbank Goldman Sachs dat deze ‘verticale integratie’ – controle over hardware, software en diensten – Apple onderscheidt van de concurrent.

Ook het bezwaar dat de producten van Apple te duur zijn is niet nieuw; Apple is nooit goedkoop geweest. Volgens Cook heeft dat een simpele reden: Apple levert nooit in op kwaliteit. „Jarenlang vroegen tech-journalisten wanneer we nou een Mac onder de duizend dollar op de markt zouden brengen”, zei hij op dezelfde conferentie. „Dat hebben we geprobeerd. Maar we concludeerden dat het geen eersteklas product was. Dus is het niet uitgebracht.”

Ondertussen onderneemt Apple wel actie. Onlangs werd de iPhone SE gelanceerd, een model dat niet alleen kleiner is dan de iPhone 6, maar ook goedkoper (489 euro voor de iPhone SE, 639 euro voor de iPhone 6).

Volgens tech-analisten hoopt Apple hiermee toegang te krijgen tot China en India. En meer prepaid-toestellen te verkopen in de Verenigde Staten en Europa.