Ik heb Ger van Elk niet gekopieerd

Omdat de NRC op 25 maart suggereert dat ik een kunstwerk zou hebben gemaakt waarin ik het werk van Ger van Elk kopieer, hierbij de feiten.

De Wereld Draait Door heeft mij gevraagd voor het Pop-Up Museum een selectie te maken uit de collectie van het Scheepvaartmuseum. Ik heb hiermee een presentatievorm gemaakt, niet een autonoom kunstwerk.

Video: Ruben L. Oppenheimer

De donkere zaal toont een lichtspot die de schilderijen langzaam belicht. Een video hiervan is op de website studioroosegaarde.net te zien. De door mij uitgekozen zeegezichten van 1666 tot 1956 hangen als een 360 graden panorama in een donkere zaal met de horizonnen op één lijn. De verschillende werken worden verbonden door een groot ronddraaiend zoeklicht, een referentie aan het licht van een vuurtoren: de zoektocht naar het verlangen om te ontdekken. Dit is de essentie van de zaal. De lichtbundel scant namelijk telkens een ander schilderij en toont dat slechts 15 seconden. Dat is ook mijn ‘handtekening’: ik werk vaak met licht. Dat de NRC een foto publiceert zonder deze context, in het daglicht, is suggestief en feitelijk incorrect.

Mijn idee voor deze presentatie ontstond in het Scheepvaartmuseum. Tijdens het ontwerp van de zaal en na de opening ben ik deze presentatievorm – schilderijen zo ophangen dat de horizon op de verschillende werken één lijn vormt – vaker tegengekomen bij andere kunstenaars, zoals Hans Peter Feldmann (op een werk uit 2014), Leo Fitzmaurice (op een werk uit 2011), en verder in 18de-eeuwse salonopstellingen en in het Scheepvaartmuseum zelf. Ik vond dit geen probleem aangezien de essentie van de zaal het bewegend licht is. Echter, de erfgename van Van Elk vond dat deze manier van ophangen een (beschermd) idee van Van Elk is.

In goed overleg tussen DWDD en galeriehouder Sebastiaan Brandsen, die mevrouw Van Elk vertegenwoordigde, hebben we een zin toegevoegd aan de zaaltekst: „Deze zaal past in een rijke traditie van Nederlandse kunstenaars voor wie de horizon een belangrijke inspiratiebron is of is geweest, zoals Salomon van Ruysdael, Jan Dibbets en Ger van Elk.”

Een groot zoeklicht is de essentie: de zoektocht naar het verlangen om te ontdekken

De galeriehouder is hiermee akkoord gegaan via de telefoon en de e-mail: („Bedankt voor de e-mail en de snelle ingreep.”) Daarmee was voor mij de kous af.

De suggestie van kopiëren van het werk van Van Elk verwerp ik ten sterkste. Ik betreur de commotie. Ik heb geen kunstwerk gemaakt, maar als gastconservator een presentatie voor het Pop-Up Museum gemaakt. Mijn enige bedoeling was om de verborgen schatten van het Scheepvaartmuseum in nieuw licht te plaatsen, ook letterlijk. Dit is voor mij de essentie.

Dit Pop-Up Museum is in samenwerking door het Scheepvaartmuseum, DWDD en Studio Roosegaarde ontwikkeld en nog tot 22 mei te zien in het Allard Pierson Museum in Amsterdam.

Van harte welkom!

Deze brief wordt door het Scheepvaartmuseum ondersteund.

Daan Roosegaarde is kunstenaar en innovator