‘Daan Roosegaarde kopieert Ger van Elk’

Ontwerper en kunstenaar Daan Roosegaarde (1979) heeft voor zijn bijdrage aan het Pop-Up Museum van De Wereld Draait Door een idee van conceptueel kunstenaar Ger van Elk (1942-2014) gekopieerd. Dat zeggen de weduwe van Van Elk en de galerie die zijn nalatenschap beheert.

Roosegaarde, die vorige maand in het tv-programma College Tour ook al werd beschuldigd van het pronken met andermans veren, wordt „verdrietig” van de aantijging. Hij zegt het betreffende werk van Van Elk „misschien onbewust” ooit te hebben gezien. „Maar dat doet niet ter zake: deze kunstwerken verschillen sterk.”

Bekijk de aflevering van College Tour met Daan Roosegaarde.

Van Elk, over wiens werk een retrospectief in voorbereiding is dat vanaf september 2018 eerst in het Stedelijk Museum Amsterdam te zien zal zijn, maakte in 1999 een installatie voor Museum Boijmans. Uit het depot selecteerde hij twintig oude schilderijen die hij op hoogte van de horizon stijf tegen elkaar hing.

Voor het ‘DWDD Pop-Up Museum’ (nog tot 22 mei in het Allard Pierson Museum in Amsterdam) deed Roosegaarde hetzelfde met twintig oude schilderijen uit de collectie van het Scheepvaartmuseum. Het verschil: Roosegaarde liet een spotlicht over de schilderijen rondgaan.

Kitty Ooms, de weduwe van Van Elk zakte „door de bank van verbazing” toen Roosegaarde het kunstwerk eind januari in DWDD presenteerde. Anderen hadden een vergelijkbare reactie. Michiel van Nieuwkerk, tien jaar lang de vaste fotograaf van Van Elk: „Het is niet erg als je citeert, maar noem dan wel je bron.” Galeriehouder Jorg Grimm: „Zo één op één kopiëren zonder bronvermelding, voor iemand van zijn statuur is dat toch een blamage?”

Tekstbordje

De galerie belde met de redactie van DWDD. Afgesproken werd, volgens de galerie, dat als nogmaals aandacht zou worden besteed aan Roosegaarde’s installatie, dat dan Van Elk zou worden genoemd. Ook werd een tekstbordje bij het kunstwerk toegezegd.

Over dat bordje ontstak de weduwe pas echt in woede, zegt ze. In het museum is te lezen: „Deze zaal past in een rijke traditie van Nederlandse kunstenaars voor wie de horizon een belangrijke inspiratiebron is of is geweest, zoals Salomon van Ruysdael, Jan Dibbets en Ger van Elk.”

Kitty Ooms: „Wat hebben Ruysdael en Dibbets hiermee van doen?” Een uitnodiging van de DWDD-redactie voor een rondleiding door het Pop-Up Museum sloeg ze af.

Buitenlandse musea

Tien dagen geleden zat Roosegaarde opnieuw bij DWDD aan tafel en werd bekend dat zijn installatie op reis gaat langs buitenlandse musea. Hij noemde Van Elk opnieuw niet. Grimm en de weduwe besloten daarop de publiciteit te zoeken. Jorg Grimm: „Het concept van schilderijen op horizon ophangen is een idee van Van Elk. Dat willen we beschermen.”

Roosegaarde vindt dat „van de zotte”.

„Niemand kan de horizon claimen. Dan kan ik ook geen auto meer ontwerpen omdat Henry Ford dat eerder heeft gedaan.”

Kunstenaar Jeroen Henneman wees in een tweet op de opvallende gelijkenis tussen de twee installaties. Dat deed hij „uit ergernis”, zegt hij desgevraagd. „Roosegaarde heeft de neiging vondsten van een ander naar zich toe te trekken. Hij had op tv gewoon moeten zeggen dat hij met dat fantastische idee van Ger aan de slag was gegaan en daar een draai aan heeft gegeven.”