Zo werd een groep dronken PSV-supporters wereldnieuws

Twee dagen na de incidenten met de supporters van PSV loopt Julia uit Bulgarije met haar vriendinnen op Plaza Mayor met een plastic bekertje in haar hand op zoek naar gulle gevers. „Money, money”, roept ze tegen iedereen die bij haar in de buurt komt. „Wegwezen jullie parasieten”, bijt een Spanjaard de vrouwen toe. Julia verblikt of verbloost niet. „Money, money, please”, zegt ze weer op het centrale plein van Madrid.

Dezelfde Julia was de afgelopen dagen samen met een aantal andere zigeuners het middelpunt van het nieuws. Op videobeelden is te zien hoe ze op haar knieën gaat om muntjes op te rapen die fans van PSV voor haar op de stenen gooien. Een ander beeld laat zien dat ze zich op commando voor geld opdrukt. En voor haar ogen steekt een supporter een briefje van vijf euro in de brand. Als de vrouwen het biljet willen oppakken is het al grotendeels in as verdwenen.

Vriend en vijand is het er snel over eens dat het gedrag van een klein deel van de PSV-aanhang verwerpelijk is. Als de beelden via internet worden verspreid, groeien ze in twee dagen uit tot wereldnieuws. PSV-fans vernederen op schandalige wijze arme buitenlandse bedelaars, zo luidt de teneur in de landelijke media in Spanje en Nederland. Het imago van de PSV-supporter is aan diggelen.

Wat is er op dinsdagmiddag precies gebeurd op Plaza Mayor?

Indrinken op Plaza Mayor

De brengers van het nieuws blijken twee journalistiekstudenten te zijn die een opleiding volgen bij de Spaanse krant El País. De Argentijn Pablo Vande Rusten en de Spanjaard Ignacio Camacho zijn met een videocamera op pad om een portret te maken van een PSV-fan. Ze mengen zich in de loop van de middag tussen de honderden supporters, die zich op Plaza Mayor indrinken voor het duel met Atlético Madrid in de achtste finales van de Champions League.

In een hoek van het plein ontstaat consternatie als een paar fans een muntje op de grond gooien naar een paar opdringerige vrouwen, die voortdurend tussen de tafels door om geld vragen. Ze staan in de volksmond bekend als las gitanas. Oftewel de zigeunerinnen waarin in ieder reisgidsje over Madrid wordt gewaarschuwd. De vrouwen vechten bijna om de muntjes. Dronken fans lachen en joelen. „Het leek allereerst op een slechte grap”, zeggen Vande Rusten en Camacho. „Niemand keek er echt van op. Alsof het een normale zaak was. De vrouwen speelden het spel ook mee. Ze vroegen zelf om de munten. Die werden dan onder luid gejuich gegooid.”

De leerling-journalisten zien de ernst van het incident opeens in als ze een Spaanse vrouw in huilen zien uitbarsten. „Toen beseften we dat hier iets vreemd aan de hand was. We zijn meer beelden gaan schieten. Van vrouwen die zich onder gejuich opdrukten. Van een jongen die geld in de fik stak. En van fans die zongen: ‘Don’t cross the border’. Daardoor kreeg het voor ons een andere lading. Maar we maakten ook beelden van PSV-fans die zich wel goed gedroegen en de vrouwen gewoon hun geld gaven. We wilden geen eenzijdige reportage maken waarin alleen slechte dingen zaten”, leggen de studenten uit.

Trending topic

In de loop van de middag stuurt Vande Rusten via een tweet de beelden de wereld in. „Door een retweet van het medium El Español ging het snel viral. De hele middag waren onze beelden trending topic. Ongelooflijk. We hebben ons verhaal voor El País gemaakt met de beste beelden. De krant heeft die daarna verkocht aan media in Zuid-Amerika en de VS”, zegt de Argentijn.

Aficionados del PSV burlan a las gitanas en Plaza Mayor y las hacen luchar por unos céntimos @el_pais @EdPeriodismo pic.twitter.com/U6YjmBA14j

— Pablo Vander (@pablo_vande) March 15, 2016

Een dag na de wedstrijd komen de reacties pas goed los. In een discussieprogramma op La Sexta wordt de term xenofobie gebruikt. Landelijke kranten spreken van „racisme” en „vernedering”. De burgemeester van Madrid en de minister van Binnenlandse Zaken veroordelen „het schandelijke gedrag” van de PSV-fans. En de club zelf neemt via een harde verklaring afstand van de bewuste supporters. De clubleiding kondigt aan stadionverboden op te gaan leggen.

Dronken stommelingen

Vande Rusten en Camacho hadden nooit verwacht dat de impact van hun reportage zo groot zou zijn. „Wat andere media er mee hebben gedaan is verder niet onze verantwoordelijkheid. Sommigen hebben deze gebeurtenissen gebruikt om iets veel groters aan de kaak te stellen. Duizenden fans zijn in een kwaad daglicht komen te staan door een groepje dronken stommelingen. Daarvan werden de vrouwen het slachtoffer. Dat zien we wel zo. Al is het de vraag of ze dat zelf ook zo voelden”, aldus VandeRusten en Camacho.

Smakeloze grap of racisme? Het Spaanse OM besloot donderdag in ieder geval een onderzoek in te stellen.

Op Plaza Mayor heeft het voetbalpubliek alweer lang plaats gemaakt voor gewone toeristen. Julia uit Bulgarije loopt er wat verloren bij. Ze lacht een beetje schaapachtig als de incidenten met de PSV-fans ter sprake komen. „Waarom ik de munten van de grond raapte en mezelf opdrukte? Voor het geld.” En dan houdt ze met een smekend gezicht het bekertje voor zich. „Money. Please?”