Al-Qaeda c.s. zitten Jemen al te verdelen

Te midden van alle oorlogs- en andere somberheid probeer ik, zoals u weet, altijd hier of daar enige reden voor optimisme op te diepen. Dat lukt niet vaak want er gaat niet veel goed. En nu moet ik ook nog het piepkleine sprankje hoop terugnemen dat ik een paar maanden geleden in Jemen zag. Het ging om de grote zuidelijke havenstad Aden, waar Houthi-rebellen door de Saoedische coalitie waren weggeslagen, en Emiraatse troepen zich inspanden de orde te herstellen. Duimen, schreef ik, maar ja, niet hard genoeg geduimd. Het is er inmiddels een puinzooi.

Ik sprak vorige week kort de humanitair coördinator van de Verenigde Naties in Jemen, Johannes van der Klaauw, over de crisis als gevolg van de oorlog die de Saoediërs bijna een jaar geleden lanceerden om, zoals ze zeiden, marionetten van Iran te verjagen. Die oorlog zou zó gewonnen zijn. In plaats daarvan zijn er nu zesduizend doden, 2,4 miljoen ontheemden, en totale wetteloosheid in Aden. Al-Qaeda en de Islamitische Staat hebben gewonnen, zei hij.

In de tijdelijke hoofdstad Aden (Sana’a is vast in handen van de Houthi’s) worden bijna elke dag rechters, militairen en regeringsfunctionarissen vermoord. President Abd-Rabbu Mansur Hadi, die een paar maanden geleden op de vleugels van de Saoedische anti-Houthi-coalitie naar Aden terugkeerde, durft zijn paleis niet meer uit.

Tien dagen geleden drong een groep mannen een bejaardentehuis binnen waar ze vier nonnen van wijlen Moeder Teresa en twaalf andere stafleden boeiden en vermoordden. Vorige week bestormden extremisten een meisjesschool en eisten dat voortaan scholieren en docenten zichzelf te allen tijde in volledige islamitische uitmonstering zouden verhullen. „Weg met de zedeloosheid van de afvallige ketters!” Duidelijke taal.

Niet alle geweld is het werk van Al-Qaeda en de IS; de stad is vergeven van gewapende milities die vorig jaar opstonden om de Houthi’s te helpen verdrijven. Eigenlijk net zoals in Libië na de val van Gaddafi, behielden zij hun wapens, waarmee ze hun eisen kracht bijzetten. Hoever Al-Qaeda en de IS in de stad zijn gepenetreerd, is niet zeker. Wel dat Al-Qaeda in Zuid-Jemen inmiddels hele dorpen en steden beheerst. Dit is onbegrijpelijk: de VS voeren nog altijd droneaanvallen uit op Al-Qaeda c.s. in Jemen, terwijl de extremisten tegelijk alle ruimte krijgen om zich uit te breiden dankzij de Saoedische expeditie die op haar beurt militair wordt ondersteund door de Amerikanen. De Saoediërs werken hier en daar zelfs samen met Al-Qaeda.

Ja, dat is precies wat de wereld goed kan gebruiken: een totaal verloederd Jemen, doorspekt met bolwerken van Al-Qaeda en de IS, en een grote voorraad boze burgers waaruit ze volop aanhang kunnen putten. „Terreurgroepen zitten het land al te verdelen”, zei Van der Klaauw. Er zijn de laatste dagen wat aanwijzingen dat de Saoediërs de mogelijkheden van een vergelijk willen aftasten. Het is te hopen dat het waar is.