Republikeins stratego om Trump te stoppen

De Republikeinse voorverkiezingen draaien niet langer om ideeën, of persoonlijkheden. De drie overgebleven presidentskandidaten die niet Donald Trump heten, zijn de fase van de speltheorie ingegaan. Alles wat ze doen, is ingegeven door tactiek. Ze zijn elkaar concurrent, maar hebben elkaar ook nodig.

Dinsdag is een beslissende dag voor Marco Rubio, Ted Cruz en John Kasich. Dan wordt duidelijk of zij nog iets te zoeken hebben in de Republikeinse voorverkiezingen. Vijf grote staten organiseren die dag voorverkiezingen. Een van die staten is Florida, de staat die Marco Rubio in de Senaat vertegenwoordigt. Ook Ohio, waar John Kasich gouverneur is, staat op het programma.

Rubio, Kasich en Cruz hebben verschillende ideeën. Wat hen bindt, is dat alleen zij nog tussen Donald Trump en de Republikeinse nominatie instaan. Nu de gevestigde orde van de partij in paniek is , zijn zij de laatste Republikeinse hoop.

Dit staat er op het spel: als koploper Donald Trump deze twee staten wint, is het zo goed als voorbij voor Rubio en Kasich. Trump doet het volgens peilingen goed in beide staten. Er is nog een kansje, maar dan moeten alle kandidaten samenwerken. Als Rubio Florida wint, of Kasich Ohio, wordt het pad naar de benodigde 1.237 gedelegeerden voor Trump moeilijker.

De enige hoop van Rubio en Kasich (en eigenlijk ook Cruz) is dat niemand de benodigde 50 procent van de gedelegeerden haalt, waardoor de partij zonder kandidaat in juli naar de Conventie in Cleveland gaat. Op zo’n contested convention zouden ze Trump kunnen afzetten. Voorwaarde is dat iedereen mee blijft doen: als iemand uitstapt, wordt de kans op een absolute meerderheid voor Trump groter.

Vier scenario's:

Helemaal ideaal voor Trump zou zijn als Kasich en Rubio beiden zouden stoppen. Ook als zij Cruz daarna omarmen, zijn hun gedelegeerden niet langer verplicht naar hen te luisteren, en kunnen zij op de Conventie doen wat zij willen. De voorverkiezingen worden dan een tweestrijd tussen Cruz en Trump, waarbij Trump er veel beter voorstaat.

Strategisch stemmen

Daarom moeten Cruz, Rubio en Kasich samenwerken. Ze werden daartoe aangemoedigd door de partijtop. Vorige week riep Mitt Romney, de kandidaat van 2012, de Republikeinen op om strategisch te stemmen. Wie in Ohio woont, moet volgens hem op Kasich stemmen. Wie in Florida woont op Rubio. Deze week praatten de drie kandidaten met de inmiddels uitgestapte Jeb Bush. Duidelijk is dat er gecoördineerd wordt.

Vrijdag riep de woordvoerder van Marco Rubio de aanhangers van de senator in Ohio opeens op om op John Kasich te stemmen. „Dat is daar de beste manier om Trump te stoppen.”

Volgens de conservatieve commentator Erick Erickson is dit afgesproken werk tussen de kandidaten. Rubio geeft Ohio op. Kasich laat zich niet meer zien in Florida. En Ted Cruz mag de andere drie staten hebben: North Carolina, Missouri en Illinois.

Het campagneteam van John Kasich ontkent dat zo’n harde afspraak bestaat. „Wij gaan winnen in Ohio zonder Rubio’s hulp, net zoals Rubio in Florida gaat verliezen zonder onze hulp”, was het sarcastische commentaar van een woordvoerder.

Tussen beide kampen heerst grote rivaliteit, die deze week escaleerde nadat een Rubio-bondgenoot in de staat Pennsylvania probeerde de deelname van Kasich daar voor de rechter aan te vechten. Kasich zou daar niet genoeg geldige handtekeningen hebben verzameld.

Van een harde afspraak zal dan ook geen sprake zijn. Het lijkt eerder op een herenakkoord. De agenda van Cruz is de komende dagen vrijwel volledig gericht op ‘zijn’ drie staten. En hetzelfde geldt voor de andere twee. Rubio verlaat Florida nauwelijks, en Kasich concentreert zich op Ohio.

Alleen zo kan er nog een contested convention komen. John Kasich zei vorige week dat hij zo’n conventie als enig overgebleven kans op de nominatie zag. Ted Cruz zegt nog altijd te geloven dat hij Trump kan verslaan. Maar voor hem kan het geen kwaad dat Trump schade oploopt in de cruciale staten Florida en Ohio. Daar gaan, voor het eerst in deze cyclus, álle gedelegeerden naar de winnaar, en Cruz is in beide staten kansloos.

En zo rekent het niet-Trump-kamp zich naar komende dinsdag toe. Het is uiterst ongebruikelijk dat tactisch stemmen in de VS een rol speelt. Amerika kent een tweepartijensysteem. Ook voorverkiezingen zijn meestal veel meer rechttoe-rechtaan dan nu. Maar de verkiezingen van dit jaar hebben al vaker verbaasd.