‘Het gaat mijn Lulu zelf óók om de lust’

„Kijk naar me zoals ik echt ben, kijk eerlijk naar me”. Met deze woorden richt actrice Kirsten Mulder (42) als de titelheldin in Lulu zich tot de zaal. Ze draagt een doorschijnend huidkleurig kostuum dat strak om haar lichaam sluit, versierd met een felrode bloem.

„Lulu is mannelijk en vrouwelijk tegelijk, ambigu in haar seksualiteit”, zegt Mulder tussen de repetities door, „een jongensmeisje op wie de mannen al hun verlangens projecteren. Zij staat dat toe, uitdagend en verleidelijk. Het gaat óók om haar lust. Lulu is de weeffout van de romantische liefde. Ze is speelbal van de mannen en tegelijk manipulator van diezelfde mannen.”

Over Lulu zeggen deze mannen: „Ze is een droom, maar dan tot leven gemaakt.” Waarop Lulu aanvult: „Mijn vlees heet Lulu.”

In de regie van Marcus Azzini bij het Arnhemse gezelschap Toneelgroep Oostpool vertolkt Mulder een Lulu die meer is dan de eeuwige femme fatale, de vermoorde onschuld of de slangachtige mannenverslindster die ze in bijna alle uitvoeringen is. Mulder: „In onze voorstelling is ze een volwassen vrouw aan wie de mannen zich vastklampen uit verlangen naar liefde. En Lulu beantwoordt die liefde puur fysiek. Dat is haar verleden, ze liep in haar jeugd als bloemenmeisje langs de straten, bloot onder haar jurk. Alle mannen vielen voor haar oogverblindende schoonheid. En zo leerde ze hen te gebruiken. Maar ook van mannen te houden.”

Lulu is een tragedie over de natuurkracht van de erotiek. De Duitse toneelschrijver Frank Wedekind schreef rond de eeuwwisseling van 1900 twee stukken over het meisje Lulu. Dat veroorzaakte een schandaal. Zo onverholen seksueel, zo decadent-wellustig was een vrouw nooit eerder op de bühne vertoond. Daar komt nog een pikanterie bij: het zijn niet alleen de mannen die zich verliezen in Lulu, ook vrouwen. In gravin Geschwitz (Marisa van Eyle) vindt Lulu een even trouwe als gepassioneerde minnares. De gravin begeleidt haar naar Londen, waar beide vrouwen de dood vinden als Jack the Ripper zich meldt als klant.

In 1929 volgde op het theaterstuk de verfilming met de mysterieuze Louise Brooks als een van de eerste grote filmsterren. Kort daarna kwam Alban Bergs onthutsende opera Lulu. Sindsdien is de rol felbegeerd, in het Nederlandse toneel onder meer vertolkt door Chris Nietvelt en Halina Reijn. Tijdens een repetitie in de Arnhemse Stadsschouwburg toont Kirsten Mulder de „ongetemde” Lulu die ze volgens Wedekind en Berg moet zijn. Mulder: „De ergste scène die ik moet spelen is die waarin een pooier haar terug in het bordeel wil hebben. Dat wil Lulu zoals ik haar speel niet. Ze zegt liever dood te willen gaan dan opnieuw de prostitutie in. Haar angst is dat ze verspeelt dat ooit echt van haar, namelijk haar zuiverheid en puurheid, haar onschuld. Lulu wil zichzelf niet weggooien.”

In het oorspronkelijke verhaal loopt de leeftijd van Lulu van zestien jaar tot eind dertig: „Ik laat een volwassen Lulu zien. Haar levenshouding is gulzig en ze beseft dat ze de consequenties daarvan moet dragen. Onze Lulu beseft dat wederzijdse liefde nodig is om te weten wie je bent. Zij kan niet alleen leven, ze heeft mannen om zich heen nodig. Dat is haar werkelijke tragiek, misschien een heviger tragiek dan lustmoord aan het slot. Lulu is een vrouw wier wereld instort als haar geliefde haar verlaat. Maar ik speel die angst voor verlies rijker: mijn Lulu put daar ook kracht uit. En zelfs hoop.”