Spreek Erdogan eens aan op zijn persbreidel, Rutte

In onderhandelingen over de asielcrisis durft Rutte zijn Turkse collega niet aan te spreken op persbreidel. Beseft hij wel dat Erdogan ook jaagt op critici in Nederland, vraagt journalist Mehmet Cerit zich af.

4 maart 2016 zal een plek in de geschiedenisboeken krijgen als de officiële begindatum van het autocratische regime van Erdogan. Het regime heeft op brute wijze één van de laatste kritische kranten in het land – Zaman – overgenomen na een gewelddadige politie-inval in het hoofdkantoor in Istanbul. „Ik voel me verkracht door de inbreker”, zei Sevgi Akarçesme, de hoofdredactrice van de Engelstalige Zaman (Today’s Zaman) – dat ook is overgenomen – live op Zaman TV tijdens de politie-inval.

Zaman is niet de eerste krant in Turkije die in beslag is genomen. Eerder werden de kranten Bugun en Millet op brute wijze ingelijfd. Er zijn sinds Erdogans bewind 14 tv-zenders uit de lucht gehaald. De overige ruim 15 nationale tv-zenders dansen naar zijn pijpen. Als hij een toespraak houdt wordt hij gelijktijdig op meer dan 15 tv-zenders live uitgezonden. Ook siert hij dagelijks voorpagina’s van meer dan twaalf nationale kranten, sinds vorige week dus ook die van Zaman. Oppositiepartijen krijgen in deze media geen ruimte waardoor ze de kiezers niet kunnen bereiken. Erdogan wint zo steeds op een oneerlijke manier de verkiezingen. Het zal mij niet verbazen als hij straks met 90 procent van de stemmen president wordt. Want drie dagen na de overname van Zaman heeft hij ook het tweede grootste onafhankelijke persbureau van Turkije – Cihan – ingelijfd, dat bekend staat om het uitzenden van betrouwbare verkiezingsuitslagen, iets wat het staatspersbureau niet doet.

Mijn vader in Turkije smeekt mij elke keer als ik hem bel niet kritisch over Erdogan te praten of schrijven. Want critici van de president worden hardhandig aangepakt. Vorig jaar zijn er in Turkije 156 journalisten aangehouden, kregen er 238 te maken met aanklachten, zijn er 32 vastgezet en werden er 774 ontslagen, bracht oppositiepartij CHP naar buiten. Ook burgers worden geïntimideerd. De teller voor mensen die vervolgd zijn of worden voor „belediging” van Erdogan staat inmiddels op 1.845, maakte de Turkse minister van Justitie Bekir Bozdag onlangs bekend.

Ook worden meer dan 700 academici vervolgd voor het „verkondigen van terroristische propaganda”, meldden Turkse media, omdat zij een petitie ondertekenden die oproept tot vrede in het oosten van Turkije, waar een strijd woedt tegen de PKK. Daarnaast heeft het regime stappen genomen om de pro-Koerdische politieke partij HDP op te heffen.

Erdogan bouwt aan zijn alleenheerschappij zonder enige weerstand van de internationale gemeenschap. En niet alleen in eigen land. Eind vorig jaar nam hij het Londense advocatenkantoor Amsterdam & Partners in de arm om zijn critici buiten Turkije aan te pakken. Tijdens een persconferentie op 9 december in Washington kondigde topman Robert Amsterdam van dit advocatenkantoor aan onderzoeken te zullen starten naar kritische groeperingen in Amerika, Afrika en Nederland.

Let op vanaf minuut 33.30: aankondiging onderzoek in Nederland

Turkse Nederlanders zijn bang geworden. Ondernemers die openlijk kritiek uiten lopen opdrachten mis, want Erdogan-aanhangers in Nederland proberen op een subtiele manier opdrachtgevers te manipuleren. Dat gaat ver. Een aantal familieleden van mij in Nederland durft geen abonnement te nemen op de krant waarvan ik hoofdredacteur ben, Zaman Vandaag, omdat ze bang zijn „geregistreerd” te worden. In sommige moskeeën in Nederland worden criticasters van de president door imams openlijk uitgemaakt (in preken) voor „landverraders” en „terroristen”, die met de hulp van Erdogan „uitgeroeid” zullen worden. Een Marokkaanse slager in Amsterdam die vlees koopt van een Turkse vleesgroothandel heeft zijn zakelijke relatie om die reden verbroken (de naam van de Turkse ondernemer is bekend bij de redactie van Zaman Vandaag). En ondernemers die geabonneerd zijn op Zaman Vandaag verzoeken ons de krant niet naar hun kantooradres te sturen, maar naar hun huisadres, omdat zij door Erdogan-aanhangers aangesproken en uitgesloten worden. Zij durven niet meer bij ons te adverteren, zeker niet na de overname van onze moederkrant Zaman.

Door de vluchtelingencrisis spreekt de EU zich op dit moment allerminst krachtig uit over persvrijheid- en mensenrechtenschendingen in Turkije. Tijdens de persconferentie na de nacht van de lange onderhandelingen van afgelopen maandag heeft EU-president Tusk slechts enkele woorden gewijd aan persvrijheid in Turkije. De Turkse premier Davutoglu speelde net als in Den Haag mooi weer en zei dat er niets aan de hand is. Er werd geen enkele kritische vraag gesteld.

Premier Rutte heeft tot nu geen woord vuil gemaakt aan de kwestie. Ik vraag me soms af wat Rutte zal antwoorden als Erdogan hem vraagt kritische geluiden ook in ons land te smoren, en anders dreigt met een grotere vluchtelingenstroom.

Mehmet Cerit is hoofdredacteur van Zaman Vandaag, weekkrant voor Turkse Nederlanders.