:format(webp)/s3/static.nrc.nl/amerika2016/files/2016/03/0303hgvtrumpie.jpg)
1. Waar komt Donald Trump vandaan?
Uit een New Yorkse vastgoedfamilie. Zijn grootvader Friedrich Drumpf emigreerde in 1885 vanuit het Duitse Kallstadt naar Noord-Amerika. Hij werd groot met het uitbaten van pensions in de goudzoekgebieden en wilde investeren in vastgoed in New York toen hij overleed.
Zijn zoon Fred Trump (1905-1999), de vader van Donald, werd een van de grote spelers in de naoorlogse New Yorkse sociale woningbouw. Met steun van de gemeente bouwde hij meer dan 27.000 appartementen en rijtjeshuizen in Coney Island, Flatbush, Brooklyn en Queens.
In 1954 moest Trump voor een Senaatscommissie verschijnen wegens een omkoopschandaal rond sociale huisvesting. Hij werd niet veroordeeld, al bleek dat hij de wet tot het uiterste had opgerekt.
Fred Trump bezat een fortuin – bij zijn dood werd het geschat op 250 miljoen dollar – maar hield niet van verspilling. Als hij bouwplaatsen bezocht, raapte hij kromme spijkers op en gaf ze terug aan de timmerlieden om alsnog te gebruiken.
Voor zijn tijd had Trump een goed ontwikkeld gevoel voor reclame. Hij liet vliegtuigjes boven de stad vliegen met zijn achternaam. Een groot project op Ellis Island noemde hij Trump Village. En hij zorgde ervoor dat hij in de societyrubrieken van de New Yorkse pers kwam. ‘Als ze maar over je praten’, zei hij tegen zijn kinderen.
2. Hoe was de jeugd van Trump?
Donald Trump (69), groeide op in het neokoloniale landhuis van zijn ouders in Queens, met twee zussen en twee broers. Hij was de op een na jongste.
Van zijn Schotse moeder, Mary Ann McLeod, in 1930 als 18-jarige naar de VS gekomen, erfde Trump volgens zijn biograaf Michael d’Antonio zijn charme en zijn verlangen altijd het middelpunt te zijn. Zijn vader was een ‘korzelige en veeleisende patriarch’ die zijn affectie niet toonde. Zijn zoons klaarstomen voor de race naar de top vond hij belangrijker.
Donald Trump leerde al vroeg dat falen geen optie was, en dat iedereen opkijkt naar de baas. „Mijn vader verwachtte dat ik gigantisch veel succes zou hebben”, zei hij ooit. Als kind liep hij met zijn vader de bouwplaatsen af, en keek toe hoe deze onderhandelde en omging met de aannemers en werklui.
De kinderen Trump kregen zowel een nietsontziend arbeidsethos als bevoorrechte luxe mee. De jongens hadden een krantenwijk, maar als het regende, bezorgden ze de krant in papa’s limousine met chauffeur. Donald was op school opstandig. Een keer sloeg hij een leraar een blauw oog.
3. Hoe werd Trumps karakter gevormd?
Op zijn dertiende werd de onhandelbare Trump naar een strenge militaire kostschool gezonden, de New York Military Academy. Hij werd er in zijn cruciale jaren gedrild door brullende Tweede Wereldoorlogveteranen.
Hier leerde Trump de waarden die hem nog steeds lijken te bepalen: domineren als enige doel, discipline als hoogste goed, bombast verplicht, empathie verboden. En voor alles: de keiharde aanval als beste verdediging.
4. Is Trump een goede zakenman?
Positief gesteld is Donald Trump een gewiekste zakenman die alles aanpakt, risico’s durft te nemen en wetten en regels in zijn voordeel weet uit te buiten.
Negatief gesteld is hij een ondernemer die met hagel schiet, die vier keer zakelijk failliet ging en wiens rijkdom bij coherentere, minder impulsieve bedrijfsvoering waarschijnlijk vele malen groter was geweest.
Trump begon, in het voetspoor van zijn vader, als vastgoedman. Maar nederige woningbouw was niets voor hem. Hij wilde liever hoge, luxe torens bouwen, bedoeld voor ondernemers en jetsetleden als hijzelf. Al snel breidde hij uit naar golfbanen, hotels en restaurants, en in de jaren negentig naar entertainmentbedrijven en -formats. Verder zet Trump zijn naam op allerlei prullaria en merchandise, van manchetknopen tot flessenwater.
Wat steeds verkocht wordt, is de Trump Experience: een levensstijl van klatergoud en spektakel. Donald Trump is zo zelf zijn voornaamste product: een wandelende advertentie voor het levensgevoel dat hij verkoopt. Zijn slogan zou die van zijn in 2006 geïntroduceerde – maar inmiddels weer verdwenen – Trump Vodka kunnen zijn: ‘Success, distilled.’
Maar zoals Trumps haar dunner wordt, zo maakt zijn zakelijke vehikel, The Trump Organization, volgens de zakenpers tegenwoordig een ietwat afgebladderde indruk. Trumps gloriejaren waren eind jaren tachtig, toen hij het ene na het andere perceel in Midtown Manhattan opkocht, en begin deze eeuw, toen hij een comeback maakte als tv-ster.
Op de lijst van rijkste Amerikanen van het blad Forbes staat hij op de 121ste plaats, met een geschat vermogen van 4,5 miljard dollar. Naar eigen zeggen is Trump meer waard: meer dan 10 miljard dollar.
Het merk Trump blijft alleen draaien als Trump zelf steenrijk en succesvol is – en vice versa. Onderschatting van zijn vermogen leidt sinds de jaren tachtig tot luidkeelse protesten en rechtszaken.
Zijn perpetuum mobile mag niet tot stilstand komen. Een logische nieuwe arena voor zijn marketingtalenten was daarom het politieke theater.
5. Hoe zit het met Trumps familie?
Ook die maakt deel uit van de Trumpmachine. „Een glossy, vastbesloten verkoopteam”, schreef The New Yorker over de familie, die zich beperkt tot het aanprijzen van Donald Trump bij de kiezer. Politieke uitspraken doen ze niet.
Trumps perpetuum mobile mag niet tot stilstand komen. De politiek was een logische nieuwe arena
Trumps derde vrouw, Melania Knauss (45), is een Sloveens ex-fotomodel met een sieraden- en horlogelijn en een serie naar haar genoemde huidcrèmes met kaviaar erin verwerkt. Eerst beperkte ze zich in de campagne tot achter haar man staan, maar ze treedt nu stilaan naar buiten.
De andere leden van het team zijn Trumps drie oudste kinderen uit Trumps eerste huwelijk, met model en olympisch skiester Ivana Zelnícková. Het hele land vermaakte zich in 1990 met de in de tabloidpers breed uitgemeten echtscheiding en de hoogte van de alimentatie: eenmalig 10 miljoen dollar, plus 650.000 dollar jaarlijks voor het levensonderhoud.
Donald jr., Ivanka en Eric werken alle drie in zijn bedrijf. Het succesvolst is Ivanka: ze beheert de vastgoedpoot van The Trump Organization, drijft een mode- en sieradenlijn en verwacht haar derde kind. Ze vergezelt haar vader het meest tijdens zijn campagnetochten. In Iowa zei Trump op het podium dat hij hoopte dat Ivanka haar baby in Iowa zou krijgen. In South Carolina zei hij dat hij hoopte dat ze haar baby in South Carolina zou krijgen.
Trump heeft nog twee kinderen: Tiffany, uit zijn korte huwelijk met Marla Maples (voor wie hij van Ivana scheidde), en Barron, van Melania, die nog in de basisschoolleeftijd is.
6. En hoe zit het met dat háár?
Volgens Vanity Fair, dat het ontstaan van de graangele golf op Trumps hoofd nauwgezet naging, begon Trump in de jaren tachtig met een strakke scheiding links en een comb-over. Volgens zijn eerste vrouw onderging hij in 1989 een haartransplantatie, maar dat heeft Trump altijd ontkend. Rond 2000 liet hij zijn haar korenblond verven, vermoedelijk om het grijs te maskeren. Hij flirtte kort met kastanjerood en bruine strepen om uiteindelijk uit te komen op de witgele kleurschakering die we nu kennen.
7. Wat zijn de zwakke plekken uit Trumps verleden?
Zó oogverblindend blikkert het Trump-imperium, dat nog geen rechtszaak, faillissement of mislukking Trumps carrière blijvend heeft geschaad. Ook in de campagne, waar doorgaans iedere misstap onder een vergrootglas komt te liggen, is zijn verleden nog niet echt opgerakeld. Pas recent begonnen Rubio en Cruz over de schimmige episodes uit Trumps zakenleven.
Munitie genoeg. In 1973 werden Trump en zijn vader in New York aangeklaagd wegens discriminatie: ze hadden zwarte huurders geweigerd. Volgens de Trumps weigerden ze alleen mensen met een uitkering. De zaak werd geschikt.
In de jaren negentig kwam Trump gevaarlijk dicht in de buurt van zakendoen met de maffia. Tijdens zijn bouwmanie in Manhattan en Atlantic City, in New Jersey, kocht hij bijvoorbeeld een stuk land van de zoon van een vermaarde maffiabaas, en deed hij zaken met een onderneming die banden had met maffiabaas Anthony ‘Fat Tony’ Salerno. Trump en Salerno hadden dezelfde advocaat, de beruchte Roy Cohn. De episode is in de verkiezingen nog niet opgerakeld.
Dat geldt wel voor de rechtszaak rond een groep illegale Poolse werknemers die bij de bouw van de Trump Tower in New York werden uitgebuit. Trump, nu vurig tegenstander van het uitbesteden van banen aan illegale immigranten, schikte de zaak in 1983. Ook mislukte vastgoedprojecten waaraan Trump zijn naam verbond, leidden tot rechtzaken tegen hem.
Begin jaren negentig raakte Trump in serieuze problemen na de bouw van een groot casino in Atlantic City, de Taj Mahal. Vier keer moest hij faillissement aanvragen, maar telkens zag hij kans zijn zakelijke schulden zo te herstructureren dat hij er persoonlijk niet bij inschoot.
Een echt probleem dreigt momenteel de Trump University te worden, die tussen 2005 en 2010 studenten tegen forse betaling op het pad naar het miljonairschap beloofde te zetten. Het onderwijs viel zo tegen dat er meerdere processen lopen wegens fraude.
8. Is Trump een Republikein?
Trump doet mee voor de Republikeinen. Maar tijdens een van zijn eerdere flirts met de politiek, in 2000, deed hij kort mee als kandidaat voor de Reform Party van Ross Perot.
Trump doneerde zeker tot 2011 aan zowel Democraten (ook aan de campagne van Hillary Clinton) als Republikeinen en veranderde daarvoor zo’n beetje iedere tien jaar van partij. Tussen 2001 en 2009 was hij Democraat, sinds 2012 is hij weer Republikein.
Ook in zijn standpunten is Trump verre van consequent. Voor de eeuwwisseling was Trump vóór abortus en voor een vorm van universele gezondheidszorg. Nu is hij ‘pro-life’ en vindt hij Obamacare verwerpelijk. „In zijn haardracht is hij stijlvaster dan in zijn politieke posities”, zei een analist van de conservatieve denktank American Enterprise Institute onlangs tegen de website Politico.
In 2012 zei Trump dat hij misschien zou meedoen in de strijd om het Witte Huis, maar hij wachtte uiteindelijk nog vier jaar. Vrijwel naadloos versmolt hij de Trump Experience met de Amerikaanse Droom, waardoor hij nagenoeg onweerstaanbaar lijkt geworden voor de economisch weggegleden, lagere middenklasse. De miljonair staat dus achter de werknemer, tegenover de Washingtonse partijtop die de belangen van de werkgevers behartigt. Het breekpunt daarbij is migratie, die gunstig is voor werkgevers, maar bedreigend voor de verliezers van de globalisering, die nu op Trump stemmen.
Trump is daarnaast lang niet zo’n marktconservatief als de Washingtonse partijtop. In sociaal-economisch opzicht lijken zijn standpunten soms eerder op die van Bernie Sanders: beiden zijn tegen vrijhandelsakkoorden en voor een stevige sociale zekerheid.
9. Is Trump een racist? Een seksist?
Trump grossiert in racistische, seksistische en xenofobe uitspraken. Of hij dat doet uit opportunisme, achteloze grofheid of uit overtuiging is in wezen irrelevant. Trump heeft vooroordelen, hij meet ze breed uit en ze leveren hem stemmen op. Hoe groter de verontwaardiging van weldenkend Amerika over zijn uitspraak dat Mexico ‘verkrachters’ de grens over brengt, of over de voorgestelde tijdelijke immigratiestop voor moslims, hoe groter zijn aanhang.
Sinds eind februari, toen Trump de voorverkiezing in Nevada won en een tv- debat tussen de Republikeinen ontaardde in een minutenlange schreeuwpartij, heeft Trump er nog een schepje bovenop gegooid. Afgelopen zondag stuurde hij op Twitter een citaat van Mussolini door en weigerde hij in een tv-interview afstand te nemen van de steunbetuiging van voormalig Ku Klux Klan-leider David Duke. Het had geen politieke gevolgen. Dinsdag, op Super Tuesday, won hij zeven staten.
"@ilduce2016: “It is better to live one day as a lion than 100 years as a sheep.” – @realDonaldTrump #MakeAmericaGreatAgain"
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) February 28, 2016
10. Wordt Donald Trump president?
Gelet op de afkeer die veel Republikeinen van hem hebben en het feit dat hij de stem nodig heeft van óf groepen latino’s of Afro-Amerikanen om te kunnen winnen, lijkt dat niet erg waarschijnlijk. Maar een half jaar geleden hield niemand het voor mogelijk dat hij de nominatie zou kapen.